Với tinh thần "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/ mà lòng phơi phới dậy tương lai", những người con ưu tú quê hương Ninh Bình trực tiếp tham gia tất cả các lực lượng, quân, binh chủng của Bộ Tư lệnh Trường Sơn như làm nhiệm vụ giao liên, nuôi quân, thông tin, quân y, lái xe, công binh, bộ binh, pháo binh, sửa chữa xe cơ giới, bốc xếp hàng hóa...
Trong chiến tranh, họ đã sống, chiến đấu bằng tinh thần quả cảm, kiên cường, góp phần đảm bảo giao thông thông suốt, chi viện cho chiến trường miền Nam, giải phóng đất nước. Trở về thời bình, những người con ưu tú ấy thêm một lần nữa ghi dấu chiến công bằng nghĩa tình đồng đội và trách nhiệm công dân gương mẫu.
Đậm sâu ký ức một thời "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước"
Nhớ lại những năm tháng chiến đấu cùng đồng đội trên các mặt trận, ông Phạm Ngọc Phiên, Chủ tịch Hội Truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình vẫn không khỏi bồi hồi, xúc động. Ông kể: Năm 1968, tôi gia nhập quân đội, được biên chế tại tiểu đoàn 7, trung đoàn 95, sư 325, làm y tá, cùng với đồng đội tham gia chiến đấu tại Quảng Trị.
Đến năm 1971, tôi được bổ sung biên chế vào Sư đoàn 470- Cơ quan tiền phương của Bộ Tư lệnh Trường Sơn. Đơn vị tôi được giao nhiệm vụ vận chuyển phục vụ các chiến trường Hạ Lào, Đông Bắc Campuchia, Tây Nguyên và Nam Bộ, tham gia giúp bạn Campuchia xây dựng và bảo vệ vùng giải phóng. Là một trong các đơn vị cấp sư đoàn đầu tiên của tuyến vận tải chiến lược quân sự Đông và Tây Trường Sơn, Sư đoàn 470 hoạt động nhiều năm trên địa bàn chiến lược quan trọng và khó khăn, gian khổ bậc nhất ở tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn và chiến trường ba nước Đông Dương.
Các chiến sĩ đã ngày đêm không quản hy sinh, quên mình mở đường chiến lược xuyên qua núi rừng Trường Sơn hiểm trở, dưới mưa bom bão đạn của địch, cùng với các lực lượng khác làm nên những con đường chiến lược nối liền mạch máu giao thông, đảm bảo cho công tác vận chuyển người, vũ khí, trang thiết bị của hậu phương vào bổ sung cho chiến trường Nam Bộ, Tây Nguyên. Đặc biệt, thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Giúp nhân dân nước bạn tức là mình tự giúp mình" đối với bạn Lào và Campuchia.
Ký ức về những năm tháng tham gia chiến đấu cùng đồng đội tại Đoàn 559 đối với ông Hoàng Minh Khiêm, nguyên chiến sĩ Tiểu đoàn 1, Sư đoàn 531 (hiện đang sinh sống tại phường Trung Sơn, thành phố Tam Điệp) là những ngày vượt qua mưa bom, bão đạn. Với ông, đó là những kỷ niệm không thể nào quên.
Ông Khiêm xúc động chia sẻ: Chiến trường không chỉ khốc liệt bởi mưa bom, bão đạn mà những người lính Trường Sơn cũng như các thanh niên xung phong phải trải qua rất nhiều khó khăn, gian khổ của thiên tai. Bởi dãy Tây Trường Sơn một năm chỉ có 2 mùa mưa và nắng. 6 tháng mùa khô, cả dãy Tây Trường Sơn nắng nóng như chảo lửa, khói bay mù mịt. Vào mùa mưa, những cơn mưa rừng cứ ào ào tràn về như thác nước, củi không có để đun nấu, các chiến sĩ phải ăn lương khô, gạo sấy...
Những trận sốt rét rừng vì thế mà hoành hành. Nhiều người không chịu nổi đã đổ bệnh mà chết. Tuy vậy, với ý chí và lòng quyết tâm cao, các chiến sĩ vẫn ngày đêm bám trụ, vượt qua mưa bom, bão đạn để đảm bảo cho giao thông trên đường Trường Sơn luôn được thông suốt.
Thắm đượm nghĩa tình đồng đội
Hoàn thành nhiệm vụ, trở về với cuộc sống đời thường, những người lính bộ đội Trường Sơn năm xưa vẫn tích cực hoạt động, công tác, truyền lửa Trường Sơn cho thế hệ trẻ hôm nay.
Ông Phạm Ngọc Phiên cho biết thêm: Nhằm phát huy truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh huyền thoại và anh hùng, đáp ứng nguyện vọng chính đáng, hợp pháp của cán bộ, chiến sỹ đã trực tiếp tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu trên chiến trường Trường Sơn, tháng 11 năm 1998, Ban Liên lạc Bộ đội Trường Sơn - Đường dây 559 tỉnh Ninh Bình được thành lập.
Năm 2015, Hội Truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình được thành lập trên cơ sở từ Ban Liên lạc và tiến hành đại hội đại biểu Hội Truyền thống bộ đội Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2015 - 2020. Đại hội bầu 21 đồng chí vào Ban Chấp hành Tỉnh hội khóa I, thông qua quy chế hoạt động của Hội.
5 năm qua, Hội đã triển khai nhiều hoạt động nghĩa tình đồng đội, phát động các phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp như: phong trào thi đua "Tỏa sáng Trường Sơn", "Dấu ấn Trường Sơn", "Chiến sỹ Trường Sơn làm theo lời Bác, sản xuất, kinh doanh giỏi, giúp đỡ nhau xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống", "Chiến sỹ Trường Sơn chung sức xây dựng nông thôn mới"... thu hút đông đảo hội viên tham gia.
Hiện nay, Hội Truyền thống bộ đội Trường Sơn tỉnh Ninh Bình đã thu hút và tập hợp được 2.594 hội viên, tham gia sinh hoạt tại 115 tổ chức cơ sở xã, phường, thị trấn và 8/8 huyện, thành phố. Hàng năm, các tổ chức cơ sở của Hội duy trì gặp mặt truyền thống, thăm tặng quà hội viên có hoàn cảnh khó khăn.
Riêng tỉnh Hội và Ban liên lạc Nữ chiến sỹ Trường Sơn tỉnh tổ chức các cuộc hành quân cho hơn 500 lượt cán bộ, hội viên về nguồn thăm lại chiến trường xưa, tri ân các anh hùng liệt sỹ nhân dịp kỷ niệm ngày Thương binh, liệt sĩ và ngày truyền thống "Bộ đội Trường Sơn".
Bên cạnh đó, các cấp Hội đã đẩy mạnh hoạt động nghĩa tình đồng đội, giúp nhau vượt qua khó khăn. Theo đó, đã chủ động tham mưu với cấp ủy, chính quyền, phối hợp với Bộ Chỉ huy quân sự, Hội Cựu TNXP tỉnh, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội đề nghị giải quyết chế độ, chính sách cho chiến sỹ Trường Sơn theo Quyết định 142, 62 của Chính phủ.
Kết quả đã có 1.076 người được hưởng trợ cấp 1 lần, 69 người được hưởng trợ cấp hàng tháng, 321 đồng chí nữ TNXP Trường Sơn được hưởng trợ cấp 3,6 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, Hội vận động các nhà hảo tâm ủng hộ kinh phí xây mới 92 nhà với số tiền trên 4,6 tỷ đồng; vận động hội viên giúp đỡ ngày công xây dựng và ủng hộ trên 200 triệu đồng cho các hội viên được xây nhà mới; vận động quỹ Thiện Tâm nuôi dưỡng 19 nữ chiến sỹ Trường Sơn đến hết đời.
Ngoài ra, Hội còn tích cực vận động hội viên ủng hộ xây dựng quỹ an sinh xã hội, đóng góp xây dựng nông thôn mới do tỉnh phát động được hơn 2 tỷ đồng. Vào dịp lễ, Tết, ngày Thương binh, liệt sỹ hàng năm, Hội vận động các doanh nghiệp, hội viên hảo tâm ủng hộ bình quân mỗi năm trên 50 triệu đồng để tặng quà cho hội viên có hoàn cảnh khó khăn.
Bằng những việc làm cụ thể, các cấp Hội Truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh tỉnh Ninh Bình đã góp phần chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho các hội viên, khẳng định vai trò của tổ chức Hội, khơi dậy và phát huy truyền thống trung dũng, anh hùng và nghĩa tình của những người con đất Cố đô từng góp phần làm nên huyền thoại đường Hồ Chí Minh.
Mai Lan