Tín dụng chính sách “đánh thức” khát vọng làm giàu của người dân ven biển Ninh Bình

Những mô hình làm giàu bền vững

Tại xã Rạng Đông, câu chuyện vươn lên của nhiều hộ gia đình là minh chứng sinh động cho hiệu quả của dòng vốn tín dụng chính sách. Chị Nguyễn Thị Duyên là một điển hình. Với 100 triệu đồng vốn vay giải quyết việc làm, gia đình chị đã mạnh dạn đầu tư nuôi trồng thủy sản, bao gồm cá mú và tôm. Nhờ chịu khó học hỏi kỹ thuật, chăm chỉ làm ăn nên vụ vừa rồi gia đình chị thu hoạch được 5 tấn cá mú và gần 5 tạ tôm thương phẩm. Không chỉ dừng lại ở con nuôi thủy sản, vợ chồng chị còn linh hoạt đa dạng hóa sinh kế bằng nghề thủ công mỹ nghệ và trồng rau, nhờ vậy, tổng doanh thu hàng năm của gia đình đạt khoảng 300 triệu đồng, sau khi trừ chi phí còn lãi 100 triệu đồng.

Đáng chú ý hơn là trường hợp của chị Trần Thị Liên, xóm 6, xã Rạng Đông. Gắn bó với NHCSXH từ năm 2009 khi gia đình còn thuộc hộ nghèo. Chị đã tận dụng tối đa các chương trình tín dụng: từ vốn hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo, đến vốn học sinh, sinh viên và vốn giải quyết việc làm. Nhờ nguồn vốn ưu đãi, hai vợ chồng chị đầu tư nuôi trồng thủy sản, giúp kinh tế dần khá giả. Hiện tại, với 1.000 m2 mặt nước, gia đình chị nuôi cá lóc hoa, cá sộp và ếch mỗi năm thu về khoảng 8 tấn ếch và 30 tấn cá thương phẩm, doanh thu gần 2 tỷ đồng và lãi ròng 500 triệu đồng. Đáng mừng hơn là giờ đây cả 3 người con của chị đều đang theo học đại học, mang them niềm tin về một tương lai tươi sáng hơn.

Câu chuyện về dòng vốn “chắp cánh” tạo sinh kế cho người dân ven biển không chỉ giới hạn trong lĩnh vực thủy sản. Tại xã Hải Xuân, vốn tín dụng chính sách đã đồng hành cùng bà con trong công cuộc phát triển đa ngành. Chị Nguyễn Thị Như, chủ xưởng may Phú Long, là một điển hình về phát triển công nghiệp nông thôn. Xưởng may của chị đã được gây dựng cách đây 5 năm. Để có được quy mô sản xuất 100 nghìn sản phẩm mỗi năm, doanh thu 4,5 tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho 15 lao động địa phương như hiện nay, một phần quan trọng bắt nguồn từ sự hỗ trợ ban đầu của NHCSXH.

Chị Như chia sẻ, giai đoạn năm 2022 là lúc xưởng cần mở rộng nhưng lại khó khăn về vốn. Khi đó, 60 triệu đồng vốn giải quyết việc làm tuy không phải là số tiền quá lớn, nhưng đối với chúng tôi, nó vô cùng đáng quý. Khoản vay này đã giúp tôi mua thêm 5 máy may, kịp thời mở rộng quy mô sản xuất, đáp ứng các đơn hãng xuất khẩu lớn sang các thị trường khó tính như Anh, Mỹ.

Trong khi đó, anh Đỗ Văn Khái, xóm Xuân Đài Đông, xã Hải Xuân lại tập trung phát triển nghề làm cây cảnh truyền thống của địa phương. Tiếp nhận 50 triệu đồng từ nguồn vốn cho vay hộ cận nghèo, anh cùng một số nông dân khác hùm vốn mua phôi cây, bao gồm các loại sanh, si, tùng,.. về trồng, chăm sóc, cắt tỉa, tạo dáng thành các thành phẩm đẹp mắt, có giá bán cao hơn. Hiện, với 1 mẫu vườn, anh Khái đang sở hữu hơn 100 gốc cây cảnh to, đẹp với giá từ vài triệu đến cả trăm triệu/gốc. Từ nghề làm cây cảnh, kinh tế gia đình anh Khái đã từng bước được cải thiện, có của ăn, của để.

Thách thức về nguồn vốn ủy thác và công tác quản lý

Thành công từ những mô hình kinh tế đã cho thấy người dân ven biển đa phần là những người chịu khó, mạnh dạn, dám nghĩ dám làm. Tuy nhiên, điều mà bà con khao khát nhất chính là nguồn vốn, nhu cầu vốn rất lớn, đặc biệt là nguồn vốn giải quyết việc làm.

Trao đổi với chúng tôi, chị Nguyễn Thị Loan, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ, Tổ trưởng tổ Tiết kiệm và vay vốn xóm 9, xã Rạng Đông, đã lý giải sức hút của nguồn vốn chính sách: Người dân địa phương có nhu cầu vốn rất lớn để đầu tư nuôi trồng, chế biến thủy hải sản, làm thủ công mỹ nghệ, sửa chữa tàu bè phát triển đánh bắt thủy hải sản. Sở dĩ nguồn vốn NHCSXH được bà con tin tưởng và đón nhận là bởi nó mang những ưu điểm vượt trội mà không nguồn vốn thương mại nào có được: đó là lãi suất ưu đãi, không phải thế chấp tài sản và có thời hạn cho vay dài. Thực tế thời gian qua, nhờ nguồn vốn ưu đãi này mà rất nhiều người ở đây đã thoát nghèo, làm giàu.

Nói về trách nhiệm đảm bảo nguồn vốn phát huy hiệu quả cao nhất, chị Loan khẳng định: Với vai trò của mình, để nguồn vốn này không bị lãng phí và phát huy hiệu quả tốt nhất, chúng tôi phải thực hiện công tác quản lý rất chặt chẽ ngay từ khâu bình xét cho vay, chúng tôi yêu cầu các hộ phải có phương án sản xuất, sử dụng vốn hiệu quả, khả thi và có khả năng trả nợ thì mới được xét duyệt. Việc làm này nhằm đảm bảo vốn được sử dụng đúng mục đích và tạo ra giá trị bền vững cho người dân.

Ở góc độ quản lý, những con số thống kê chính là thước đo khách quan nhất về hiệu quả của nguồn vốn chính sách. Đồng chí Trần Thị Hảo, Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH Nghĩa Hưng, cho biết đơn vị đang phục vụ trên 14.600 hộ vay với tổng dư nợ trên 700 tỷ đồng. Đáng chú ý, các xã vùng ven biển (Rạng Đông và Nghĩa Lâm) chiếm đến 50% tổng dư nợ toàn đơn vị quản lý, cho thấy sự quan tâm và tập trung hỗ trợ lớn vào kinh tế biển.

Một điểm sáng ấn tượng là hiệu quả quản lý vốn. Tỷ lệ nợ xấu ở Phòng giao dịch Nghĩa Hưng cực kỳ thấp, chỉ 0,06%/tổng dư nợ. Con số này là minh chứng rõ ràng nhất cho công tác quản lý chặt chẽ của NHCSXH, sự phối hợp hiệu quả từ các hội đoàn thể nhận ủy thác, và trên hết là ý thức sử dụng vốn, khả năng sản xuất và trả nợ cao của người dân vùng ven biển.

Tương tự như Nghĩa Hưng, những con số từ Phòng giao dịch NHCSXH Hải Hậu cũng cho thấy vai trò chủ lực của nguồn vốn chính sách đối với sự phát triển kinh tế, xã hội tại các xã miền biển. Giám đốc Phòng giao dịch, đồng chí Đỗ Văn Phi thông tin: đơn vị đang quản lý cho vay với 8 xã trong đó có 3 xã giáp biển là Hải Thịnh, Hải Tiến, Hải Xuân. Số dư nợ của Phòng giao dịch lớn thứ 2 toàn tỉnh với trên 16 nghìn khách hàng, riêng 3 xã miền biển có dư nợ lớn nhất với 350 tỷ đồng, trong đó chương trình cho vay giải quyết việc làm làm hơn 40 tỷ đồng. Điều này cho thấy sự ưu tiên của NHCSXH trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo sinh kế ổn định cho người lao động vùng ven biển.

Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng mừng nhưng dòng vốn ưu đãi này vẫn đang đối mặt với những thách thức về nguồn lực và cơ chế để đáp ứng trọn vẹn khát vọng làm giàu của người dân. Bà Trần Thị Hảo, Giám đốc Phòng giao dịch NHCSXH Nghĩa Hưng, cho biết: Hiện nay, với mức cho vay giải quyết việc làm 100 triệu đồng/hộ, các hộ rất quan tâm, mong mỏi được tiếp cận nguồn vốn này.

Tuy nhiên, việc mở rộng quy mô cho vay đang bị giới hạn bởi nguồn vốn ủy thác từ địa phương thấp, chỉ có 3,4%, đây là rào cản khiến nguồn vốn hỗ trợ việc làm chưa thể đáp ứng hết nhu cầu rất lớn của bà con. Do đó, chúng tôi rất mong mỏi và kiến nghị các cấp ủy, UBND tỉnh tiếp tục quan tâm, bổ sung nguồn vốn ủy thác tại địa phương. Việc này nhằm thực hiện tốt Chỉ thị 39-CT/TW, ngày ngày 30/10/2024 của Ban Bí thư về nâng cao hiệu quả của tín dụng chính sách xã hội trong giai đoạn mới và kịp thời đáp ứng nhu cầu vay vốn nói chung và người dân vùng ven biển nói riêng. Bên cạnh thách thức về vốn, việc triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, bỏ cấp huyện cũng đã gây ra một số xáo trộn trong công tác ủy thác, rất cần sự đồng tình ủng hộ, chỉ đạo kịp thời của các địa phương để quy trình vay vốn không bị gián đoạn.

Tín dụng chính sách đã và đang phát huy vai trò không thể thiếu, là bệ phóng vững chắc cho kinh tế ven biển Ninh Bình phát triển. Để dòng vốn này tiếp tục chảy mạnh mẽ, hiệu quả hơn nữa, việc tăng cường nguồn vốn ủy thác tại địa phương và mở rộng chương trình cho vay giải quyết việc làm là những giải pháp then chốt, đáp ứng kịp thời khát vọng vươn lên làm giàu chính đáng của người dân nơi đây.