Thành phố Tam Điệp: Tiếp diễn ô nhiễm môi trường do sản xuất vôi không đúng phép

Mới đầu giờ buổi sáng nhưng không khí tại khu B, Trường Mầm non Nam Sơn thuộc tổ 23 đã như đặc quánh lại bởi cái nóng của mùa hè và bụi vôi thải ra từ lò vôi nằm cách trường không bao xa. Cô giáo Đào Thị Ngọc Bích, giáo viên mầm non nhà trường cho biết: Mỗi buổi sáng, công việc hàng ngày và đầu tiên của cô không phải là mở toang các cánh cửa lớp học đón không khí trong lành và mát mẻ để sẵn sàng đón trẻ đến trường, mà là khẩn trương quét tước sân hè, lau chùi vội bụi vôi tại các cửa sổ, những đồ dùng đồ chơi cho các cháu và đặc biệt nhanh chóng kéo tấm bạt lớn, che kín cả khu nhà để phần nào che đi lớp khói bụi, không làm ảnh hưởng đến môi trường sinh hoạt của các cháu tại trường.

Cô giáo Ninh Thị Nhạn, Phó hiệu trưởng Trường Mầm non Nam Sơn chia sẻ: Khu B của Trường Mầm non Nam Sơn có 40 trẻ, chia làm 2 nhóm lớp mẫu giáo và nhà trẻ. Với phương châm, tất cả vì trẻ em hôm nay, nhà trường cũng đã đầu tư đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi để phục vụ tốt nhất cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ em. Tuy nhiên, đồ chơi được lắp đặt khá nhiều ngoài sân trường như đu quay, cầu trượt, xích đu, xà kéo…, song chẳng mấy khi các cháu được ra vui chơi, bởi ra đến ngoài sân là gặp bụi vôi và không khí rất khó thở, mặc dù nhà trường đã trồng rất nhiều cây xanh và hiện cây đã phát triển tương đối tốt.

Cũng theo chia sẻ của cô Phó hiệu trưởng nhà trường, trước tình trạng khói bụi do các lò đốt vôi ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em, không ít phụ huynh mặc dù nhà gần điểm trường này song không cho con theo học tại đây, mà vẫn xin cho con ra tận điểm trường chính cách xa vài km để học, chấp nhận đi xa, thậm chí đường giao thông đi lại không thuận tiện,… Điều đáng nói hơn là, qua đánh giá chất lượng chung của nhà trường, cùng một cô giáo dạy học, với chế độ chăm sóc về dinh dưỡng như nhau, song các bé tại điểm trường B (gần các lò vôi đang hoạt động) thường tăng cân chậm hơn và hay mắc các bệnh về đường hô hấp và tiêu chảy, nhất là vào những mùa nắng nóng và mưa rét. Việc các lò vôi hoạt động nhiều năm nay đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ em của nhà trường.

Đối với nhiều hộ dân cư sống tại tổ 23, phường Nam Sơn thì nhiều năm nay họ luôn phải hứng chịu những hệ lụy từ các lò đốt vôi. Không chỉ sức khỏe con người bị ảnh hưởng với nhiều người mắc bệnh về đường hô hấp, vòm họng, bệnh ngoài da; các giếng nước bị ô nhiễm và hầu hết các loại cây trái cũng chết dần và không thu hoạch được. Bà Bùi Thị Lương, người dân sinh sống tại đây cho biết, khói bụi ô nhiễm đã làm cho tôi mắc bệnh hô hấp, thường xuyên ho hen, ăn uống không hấp thụ được, người cứ gầy gò dần đi, giờ chỉ còn chưa đến 40 kg. Còn bà Vũ Thị Dậu thì than thở, các cây trồng trong vườn như cam, bưởi, hồng xiêm, nhãn…, mặc dù xanh tốt quanh năm nhưng nhiều năm nay không ra quả. Giếng nước nhà bà được đào khá sâu, trước đây trong vắt, sạch sẽ nhưng 3 năm nay đã đục ngầu và có mùi, không thể sử dụng làm nước sinh hoạt được.

Gần trăm hộ dân thuộc tổ 23, phường Nam Sơn, người sống ít tại đây cũng đã hàng chục năm, nhiều gia đình có đến vài chục năm định cư và lập nghiệp tại nơi này nên không dễ gì và một sớm một chiều có thể chuyển đi được. Ông Phạm Đức Hưng, người dân trong tổ chia sẻ, nhà ông chỉ cách lò đốt vôi công suất lớn chưa đến một trăm mét, nên ảnh hưởng của khói bụi không thể tả hết. Cả gia đình ngày càng gầy gò, bệnh tật, ăn không ngon, ngủ không sâu, sức khỏe giảm sút đáng kể. Vẫn biết là sẽ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và các thế hệ con cháu, nhưng "lực bất tòng tâm", chúng tôi biết chuyển đi đâu khi tất cả cơ ngơi đã được đầu tư xây dựng kiên cố hàng chục năm nay.

Vấn đề ô nhiễm khói, bụi từ các lò đốt vôi trên địa bàn xã Quang Sơn và phường Nam Sơn (thành phố Tam Điệp) là thực trạng đã diễn ra nhiều năm nay. Mục sở thị tại phía sau các lò đốt vôi thuộc xã Quang Sơn, bằng mắt thường cũng có thể nhận thấy, khói bụi thải ra từ các lò vôi công suất lớn nguy hiểm như thế nào. Đứng cách lò vôi gần 100m nhưng chúng tôi vẫn nhìn rõ từng tảng khói bụi như những đám mây lớn tỏa ra khi dỡ lò, mùi nồng của vôi, khói bụi xả vào không khí khiến chúng tôi không thể thở nổi mặc dù đã đeo khẩu trang; xung quanh cây cối không phát triển, lá quắt lại, do xỉ than, bụi vôi trắng đục bám thành nhiều lớp trên từng thân cây, tán lá…

Đồng chí Vũ Công Minh, Chủ tịch UBND xã Quang Sơn cho biết: Không dừng lại ở việc gây ô nhiễm môi trường, chủ các lò đốt vôi này còn vô tư đổ vôi, xỉ, phế liệu ra thành bãi lớn trên diện tích gần chục nghìn mét vuông, không chỉ ảnh hưởng đến hạ nguồn của xã Quang Sơn và thượng nguồn của phường Nam Sơn, mà còn ảnh hưởng đến việc tiêu thoát nước của nhân dân địa phương. Đặc biệt vào mùa mưa, nước không thoát được do bị xỉ, phế liệu chặn lại, xã lại phải huy động lực lượng khơi thông dòng chảy để không xảy ra tình trạng úng lụt cục bộ trên địa bàn. Điều đáng nói là, tại khu vực này chưa được lắp đặt hệ thống nước máy, nguồn nước nhân dân đang sử dụng chủ yếu vẫn là nước giếng khoan. Điều mà nhiều người dân lo ngại là khi trời mưa, nước vôi, xỉ than từ bãi tập kết của các lò vôi chảy xuống, chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới nguồn nước sinh hoạt của họ.

Sản xuất, kinh doanh vôi sai so với cấp phép

Ô nhiễm môi trường từ các lò vôi trên địa bàn phường Nam Sơn và xã Quang Sơn là thực tế đang diễn ra và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống nhân dân tại địa phương. Các lò vôi đó là của 2 doanh nghiệp: Công ty TNHH Trường Thịnh và Xuân Dương. Theo các đồng chí lãnh đạo chính quyền hai địa phương trên, thì các doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất vôi này cũng không được chính quyền cấp phép hoạt động theo Quyết định số 2293, ngày 20/10/2005 của UBND tỉnh Ninh Bình về việc chấp thuận dự án đầu tư xây dựng nhà máy nghiền đôlômít - canxit và sản xuất bao bì của Công ty TNHH Trường Thịnh thì nhà máy có diện tích đất sử dụng là 13.500 mét vuông, địa điểm xây dựng tại đường Chi Lăng, KCN Tam Điệp, xã Quang Sơn với quy mô công suất sản xuất bao bì PP là 450 nghìn vỏ bao/năm và sản xuất bột đôlômít - canxit 42 nghìn tấn/năm. Như vậy, theo đăng ký ban đầu, doanh nghiệp không hề đăng ký ngành nghề sản xuất vôi.

Được biết, Công ty TNHH Trường Thịnh chỉ được chấp thuận dự án nghiền đôlômít - canxit và sản xuất bao bì, nhưng doanh nghiệp lại không sản xuất theo như dự án đã được phê duyệt. Mà theo đó, từ năm 2010, Công ty đã tự ý xây dựng 4 lò vôi, đến nay vẫn chưa có thủ tục pháp lý cho phép hoạt động. Trong quá trình sản xuất, Công ty đã gây ô nhiễm môi trường về khói, bụi, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sinh hoạt của nhân dân trong khu vực. Trước thực trạng đó, các cơ quan chức năng đã nhiều lần tiến hành kiểm tra yêu cầu Công ty hoàn thiện thủ tục pháp lý về hoạt động đốt vôi, nhưng từ năm 2013 đến nay, Công ty vẫn không thực hiện các thủ tục pháp lý về hoạt động này.

Đồng chí Vũ Công Minh, Chủ tịch UBND xã Quang Sơn cho biết: Là địa bàn bị ảnh hưởng trực tiếp do các lò đốt vôi không phép gây ra, chính quyền xã và nhân dân đã nhiều lần kiến nghị, cả trong các cuộc tiếp xúc cử tri, và đã nhiều lần, các cơ quan liên quan có trách nhiệm cũng đã về làm việc, tiến hành kiểm tra công tác bảo vệ môi trường của nhà máy. Với nhiều hoạt động sai phạm của các lò vôi gây ra như: gây ô nhiễm môi trường, xả thải gây ách tắc dòng chảy, mua đất của nhân dân không đúng quy định của pháp luật… Quan điểm của chính quyền xã là không nhất trí với hoạt động sản xuất vôi, đề nghị các Công ty dừng ngay hoạt động của các lò vôi này (vì thực tế từ năm 2010 đến nay không được cơ quan nào cho phép). Và cũng do chưa có thủ tục pháp lý cho phép hoạt động sản xuất vôi, do đó các công ty cũng không thực hiện các thủ tục về môi trường, từ đó đã vi phạm nghiêm trọng đến môi trường tại địa phương.

Theo đồng chí Tạ Văn Tuệ, Phó trưởng phòng Tài nguyên môi trường thành phố Tam Điệp thì, Công ty TNHH Trường Thịnh chỉ được chấp thuận sản xuất bao bì, nghiền đá đôlômít, nhưng Công ty đã tự ý đưa sản xuất vôi vào hoạt động khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép. Từ năm 2014 đến nay, UBND thành phố Tam Điệp đã có 3 văn bản đề nghị BQL các KCN tỉnh xem xét vấn đề sản xuất vôi của Công ty TNHH Trường Thịnh và Xuân Dương. Đồng thời, phòng đã phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra, kết quả cho thấy, hồ sơ pháp lý về sản xuất vôi không được cấp phép và tháng 8/2015, phòng đã phối hợp với UBND xã Quang Sơn kiểm tra cho thấy, Công ty đã đổ thải trên diện tích hơn 9 nghìn m2 của diện tích đã mua đất của nhân dân và diện tích dòng chảy. Hiện tại Công ty có 4 lò vôi nhưng 2 lò vôi đang dừng hoạt động. Đặc biệt theo Quyết định của Bộ Y tế ban hành 21 tiêu chuẩn vệ sinh, trong đó quy định khoảng cách tối thiểu cho hoạt động sản xuất vôi là 1 nghìn mét từ nhà máy đến khu dân cư thì Công ty không đạt tiêu chuẩn…

Trước nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri về hoạt động sản xuất, kinh doanh vôi của Công ty TNHH Trường Thịnh, ngày 20-4-2016, UBND tỉnh đã có văn bản số 192 yêu cầu kiểm tra vệ sinh môi trường nhà máy nghiền đôlômít - canxit và sản xuất bao bì tại KCN Tam Điệp của Công ty TNHH Trường Thịnh. Ngày 9-5-2016, Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Sở Xây dựng, Ban quản lý các KCN tỉnh, UBND thành phố Tam Điệp, UBND, ủy ban MTTQ phường Nam Sơn và xã Quang Sơn đã tổ chức kiểm tra việc chấp hành và thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường đối với Công ty TNHH Trường Thịnh. Tại hội nghị, đại diện các đơn vị đã phát biểu và thống nhất một số nội dung: Công ty TNHH Trường Thịnh chỉ được chấp thuận dự án nghiền đôlômít, sản xuất bao bì nhưng không sản xuất đúng theo dự án được phê duyệt, mà từ năm 2010 đã xây dựng 4 lò vôi và đến nay chưa có thủ tục pháp lý cho phép hoạt động. Công ty đã đổ thải ra đất sản xuất nông nghiệp vi phạm Luật Đất đai. Quá trình sản xuất vôi, Công ty không có thủ tục pháp lý về môi trường, gây ô nhiễm môi trường về bụi, có lúc làm tắc dòng chảy thoát lũ… Hội nghị thống nhất, quá trình đốt vôi Công ty đã không đảm bảo yêu cầu pháp luật về bảo vệ môi trường.

Những năm qua, thực hiện quy hoạch đô thị, thành phố Tam Điệp đã khá mạnh dạn trong việc xóa bỏ các lò đốt vôi thủ công để đảm bảo môi trường và sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên, làm thế nào để vừa đảm bảo phát triển ngành công nghiệp sản xuất các sản phẩm vôi có giá trị cao, vừa đảm bảo đời sống sinh hoạt, sức khỏe cho nhân dân cũng là bài toán khó đối với thành phố. Trước thực tế ô nhiễm môi trường do đốt vôi không đúng quy định tại xã Quang Sơn và phường Nam Sơn, người dân và chính quyền địa phương rất mong các cấp có thẩm quyền nhanh chóng có các giải pháp phù hợp, kiên quyết, cụ thể để vừa đảm bảo sự phát triển của ngành công nghiệp sản xuất vôi, vừa đảm bảo sức khỏe, đời sống cho người dân trên địa bàn.

Bài, ảnh: Mỹ Hạnh