Dự án xây dựng tuyến đường ĐT 477 đi qua địa bàn xã Ninh Nhất, Ninh Tiến và phường Ninh Phong (thành phố Ninh Bình) có chiều dài trên 5km và ảnh hưởng đến 429 hộ dân có đất nông nghiệp, 104 hộ dân có đất thổ cư và tài sản trên đất. Nhận thức rõ vai trò quan trọng của dự án thời gian qua, Thành ủy, UBND thành phố Ninh Bình đã xác định quyết tâm cao, tập trung cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, triển khai đồng bộ các giải pháp thực hiện công tác GPMB, đảm bảo chặt chẽ, đúng quy trình thủ tục. Thành phố đã thành lập Ban chỉ đạo GPMB do đồng chí Bí thư Thành ủy làm Trưởng ban. Ban chỉ đạo đã thành lập các tổ công tác tuyên truyền, phối hợp với cán bộ cơ sở tuyên truyền, vận động, thuyết phục nhân dân hiểu và ủng hộ dự án.
Bên cạnh đó, Ủy ban kiểm tra Thành ủy cũng đã chủ trì phối hợp với Đảng ủy xã, phường làm việc với các đảng viên; công an thành phố cũng theo dõi và nắm bắt tình hình, diễn biến tư tưởng của cán bộ, nhân dân; Đảng ủy các xã, phường cũng đưa công tác lãnh đạo về GPMB làm nội dung sinh hoạt của chi bộ hàng tháng ở địa bàn thôn, phố có liên quan nhằm tạo sự thống nhất trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Tổ công tác GPMB, các phòng, ban chuyên môn của thành phố và cán bộ xã, phường cũng đã liên tục có mặt ở trụ sở để tiếp đón hoặc đến tận nhà các hộ gia đình để phân tích, làm rõ từng nội dung kiến nghị, trả lời các ý kiến, thắc mắc của nhân dân trong việc kiểm đếm tài sản, diện tích đất, giá bồi thường… qua đó phần lớn các hộ đã tự giác chấp hành nhận tiền bồi thường, trả mặt bằng cho nhà thầu thi công theo đúng thời gian quy định.
Đến nay, công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của dự án đường ĐT 477 đã cơ bản hoàn thành. Tại phường Ninh Phong công tác GPMB đã hoàn thành từ tháng 8/2008; đã có 429/429 thuộc xã Ninh Tiến và Ninh Nhất hiện hộ bị thu hồi đất nông nghiệp đã nhận tiền.
Đối với 104 hộ bị thu hồi đất thổ cư tại xã Ninh Nhất, từ tháng 10/2009, thành phố đã tiến hành kê khai, kiểm đếm, lập phương án bồi thường hỗ trợ, phương án tái định cư cho các hộ. Tháng 5/2010, phương án được phê duyệt và tổ chức chi trả và đã có 34 hộ nhận tiền theo phương án bồi thường.
Với phương châm tính toán các phương án đền bù có lợi nhất cho nhân dân, UBND thành phố đã đề nghị UBND tỉnh cho phép thực hiện phê duyệt lại phương án theo đơn giá quy định tại Quyết định số 15/QĐ-UBND của UBND tỉnh.
Căn cứ ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh về việc đồng ý áp dụng đơn giá mới, UBND thành phố đã bổ sung chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để chủ đầu tư thực hiện dự án. Sau hơn 1 năm thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB theo đơn giá điều chỉnh, đã có 67/70 hộ nhận tiền. Qua 2 đợt tiến hành GPMB đến nay đã có 101/104 hộ bị thu hồi đất thổ cư đã nhận tiền, bàn giao mặt bằng cho dự án.
Bên cạnh việc đền bù, hỗ trợ cho các hộ bị ảnh hưởng bởi dự án, thành phố Ninh Bình cũng đã tích cực, chủ động trong việc bố trí, xây dựng các khu tái định cư. Hiện nay thành phố đã triển khai quy hoạch xây dựng 4 khu tái định cư cho từng khu vực bị GPMB cụ thể: khu tái định cư phía Nam Đại học Hoa Lư; khu tái định cư Ninh Nhất, giai đoạn 1; khu tái định cư Đồng Thôi; khu tái định cư Nguyên Ngoại.
Các khu tái định cư cũng được thành phố đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kịp thời như: san lấp mặt bằng, xây dựng đường giao thông, hệ thống cấp thoát nước, hệ thống điện sinh hoạt đảm bảo thuận lợi cho các hộ dân khi ra xây dựng nhà ở, sớm ổn định cuộc sống. Đối với các hộ không nhận tiền tái định cư mà xin cân đối lùi lại phía sau, thành phố cũng tạo điều kiện để các hộ tái định cư tại chỗ theo đúng quy định của Nhà nước.
Mặc dù công tác GPMB dự án đường ĐT 477 đã cơ bản hoàn thành nhưng đến nay vẫn còn tồn tại một số khó khăn ảnh hưởng lớn đến việc thi công dự án. Nguyên nhân do các hộ bị thu hồi đất nông nghiệp tại xã Ninh Nhất sau khi nhận tiền bồi thường, hỗ trợ GPMB xong từ tháng 9/2009, đến tháng 10/2009 chính sách của Nhà nước thay đổi, do vậy có một số hộ liên tục đi khiếu kiện vượt cấp.
Một số hộ bị thu hồi đất có nguồn gốc đất phức tạp bao gồm: đất hợp pháp, đất đấu thầu, đất không có giấy tờ, đất lưu không chân đê, đất lấn chiếm…trong quá trình sử dụng hầu hết các hộ đều cơi nới lấn chiếm thêm đất, do đó diện tích sử dụng đất của các hộ lớn, có hộ lên đến 2.000 m2, khi GPMB đến khu tái định cư diện tích ít hơn, do vậy ảnh hưởng lớn đến việc ổn định cuộc sống của các hộ.
Bên cạnh đó, nguồn vốn thực hiện dự án không được bố trí kịp thời, đơn giá, chính sách có nhiều thay đổi, khu tái định cư xây dựng chưa hoàn thiện, đồng bộ…dẫn tới một số hộ dân không đồng ý với phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB và tái định cư.
Mặt khác việc chỉ đạo và tổ chức thực hiện Dự án có thời điểm còn gián đoạn, chưa tập trung cao, chưa huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị từ thành phố đến các địa phương tham gia, vì vậy công tác GPMB còn chậm so với tiến độ đề ra.
Được biết, trong thời gian tới, để giải quyết dứt điểm những tồn tại trong công tác GPMB dự án đường ĐT 477, Ban chỉ đạo GPMB thành phố sẽ chỉ đạo các thành viên, cơ quan chuyên môn nắm chắc tình hình diễn biến trong tư tưởng của nhân dân và các hộ thuộc diện GPMB. Tiếp tục bảo vệ an toàn cho công tác thi công dự án, kiên quyết xử lý các trường hợp cản trở thi công. Tiếp tục tổ chức đối thoại, vận động các hộ dân còn lại nhận tiền bồi thường, hỗ trợ GPMB và bàn giao mặt bằng cho Nhà nước. Tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân về công tác GPMB thực hiện các dự án phúc lợi xã hội.
Thành ủy, UBND thành phố cũng sẽ tập trung cao cho công tác giải quyết đơn thư, các kiến nghị, đề nghị của các hộ dân về phương án bồi thương, hỗ trợ GPMB và tái định cư. Đồng thời tiếp tục củng cố hồ sơ phục vụ việc cưỡng chế đối với những hộ gia đình cố tình không chấp hành GPMB.
Nguyễn Thơm