Cách đây vừa tròn 18 năm, thực hiện Nghị định 59/NĐ-CP của Chính phủ, huyện Yên Mô chính thức được tái lập và đi vào hoạt động. Đây là sự kiện chính trị quan trọng của huyện, đáp ứng nhu cầu và nhiệm vụ của công cuộc đổi mới, phù hợp với tâm tư, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân trong huyện, tạo nên khí thế và động lực mới cho sự phát triển của Yên Mô.
Vào thời điểm tái lập huyện (năm 1994), bên cạnh niềm phấn khởi trước vận hội mới và những thuận lợi cơ bản, Đảng bộ, quân và dân trong huyện cũng phải đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức: Yên Mô là huyện nghèo, thuần nông, điểm xuất phát thấp, kinh tế kém phát triển, cơ sở vật chất kỹ thuật, kết cấu hạ tầng kém, nhiều tuyến đường giao thông, trường học, trạm y tế, bệnh viện đã xuống cấp, trang thiết bị lạc hậu; thiếu đội ngũ cán bộ quản lý tương xứng với yêu cầu của nhiệm vụ mới; đời sống của nhân dân còn rất nhiều khó khăn.
Trong bối cảnh đó, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong huyện đã nhận thức đúng đắn những thuận lợi, khó khăn của huyện mới tái lập, tăng cường đoàn kết, nâng cao truyền thống cách mạng, phát huy nội lực, năng động, sáng tạo, ra sức phấn đấu thực hiện thắng lợi các Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện, giành được những kết quả quan trọng toàn diện trên tất cả các lĩnh vực hoạt động.
Nét nổi bật nhất là đã phát huy và khai thác được các nguồn lực, tiềm năng, thế mạnh của huyện và thu hút được các dự án đầu tư phát triển kinh tế-xã hội vào địa bàn huyện để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế, liên tục 18 năm qua kinh tế tăng trưởng khá, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm đạt 15,43%, nhiều chỉ tiêu kinh tế đã đạt và vượt mức kế hoạch đề ra.
Trên mặt trận sản xuất nông nghiệp với truyền thống cần cù, sáng tạo và tích cực tiếp thu những tiến bộ KHKT, từ sản xuất nhỏ mang tính tự cấp tự túc, đến nay đã phá được thế độc canh cây lúa, đưa nông nghiệp phát triển tương đối toàn diện theo hướng sản xuất hàng hóa, đa dạng hóa các sản phẩm nông nghiệp. 18 năm liền Yên Mô liên tiếp giành được những vụ mùa thắng lợi; năng suất, sản lượng lương thực năm sau cao hơn năm trước và tăng đồng đều ở tất cả các xã trong huyện. Nếu như năm 1994, tổng sản lượng lương thực toàn huyện mới chỉ đạt 35.934 tấn thì năm 2011 đã lên tới 84,5 nghìn tấn, trong đó lúa chất lượng cao, lúa nếp các loại đạt 35,8 nghìn tấn, bình quân lương thực đầu người đạt 771 kg/năm.
Cùng với việc nâng cao năng suất lúa, sản xuất vụ đông của huyện cũng phát triển mạnh và đang trở thành vụ sản xuất chính. Năm 2011, diện tích gieo trồng vụ đông 3.012 ha, giá trị sản phẩm trên 1ha canh tác đạt 95,3 triệu đồng. Nuôi thủy sản phát triển, chuyển dần sang hướng sản xuất hàng hóa. Trong năm, có 12 ha ruộng trũng cấy lúa kém hiệu quả được chuyển đổi, nâng tổng số diện tích chuyển đổi lên 212 ha. Diện tích nuôi thủy sản duy trì 783 ha, sản lượng đạt 2.495 tấn, sản lượng khai thác đạt 215 tấn. Toàn huyện cũng đã triển khai đào đắp 247.011 m3 thủy lợi nội đồng; kiên cố hóa 6,5km kênh mương, lắp đặt thêm 8 máy bơm vô ống, hoàn thành xây dựng trạm bơm Tam Dương, tích cực đôn đốc thực hiện dự án nạo vét sông trục Bút...
Công tác xây dựng nông thôn mới được chỉ đạo thực hiện quyết liệt. Huyện ủy đã sớm thành lập Ban chỉ đạo, ban hành Quy chế hoạt động và phân công nhiệm vụ cho các thành viên. Chỉ đạo các xã thành lập Ban chỉ đạo, Ban quản lý, Ban phát triển thôn xóm. Tổ chức khảo sát và thẩm định số liệu đánh giá thực trạng nông thôn của 17 xã, kết quả: có 1 xã đạt 8/19 tiêu chí nông thôn mới, 4 xã đạt 6/19 tiêu chí, 5 xã đạt 5/19 tiêu chí, 6 xã đạt 4/19 tiêu chí và 1 xã đạt 3/19 tiêu chí.
Các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tích cực tuyên truyền, phổ biến cho cán bộ, đảng viên, hội viên, các tầng lớp nhân dân về mục đích, nội dung, cơ chế, chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng nông thôn mới; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo 4 xã (Yên Từ, Yên Phong, Khánh Dương và Yên Thắng) thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, giai đoạn 2011- 2015. Đến nay, 17/17 xã đã được phê duyệt Đề án, 4 xã thực hiện giai đoạn 1 đã hoàn thiện và trình UBND huyện thẩm định Đồ án quy hoạch xây dựng nông thôn mới.
Những năm gần đây, trong bối cảnh khó khăn về vốn, giá cả tăng cao, song sản xuất công nghiệp - TTCN vẫn có bước phát triển. Huyện ủy, Ban Thường vụ Huyện ủy đã tập trung chỉ đạo thực hiện chủ trương mở rộng ngành, nghề; tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư; tích cực huy động các nguồn lực xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng và phát triển công nghiệp - TTCN trên địa bàn. Trong năm 2011 đã có thêm 2 làng nghề được công nhận làng nghề cấp tỉnh, nâng tổng số lên 6 làng nghề đạt tiêu chuẩn cấp tỉnh. Giá trị sản xuất công nghiệp - TTCN năm 2011 đạt 143 tỷ đồng. Cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống được tăng cường. Đã có nhiều công trình trọng điểm được triển khai và hoàn thành đưa vào sử dụng như: Đường đến trung tâm các xã khó khăn Yên Thắng, Yên Hòa, Yên Thành, trung tâm vệ sinh môi trường đô thị huyện; các công trình trường học, trạm y tế, đường giao thông nông thôn; xây dựng nhà điều hành, nhà thực hành Trung tâm dạy nghề huyện. Bê tông hóa 27,3 km đường giao thông nông thôn, giá trị xây dựng cơ bản năm 2011 đạt 245 tỷ đồng.
Sau 18 năm nỗ lực phấn đấu, cơ cấu kinh tế của huyện đã có sự chuyển dịch tích cực, đúng hướng: giảm tỷ trọng giá trị sản xuất nông nghiệp, tăng giá trị sản xuất công nghiệp, xây dựng cơ bản và dịch vụ. Năm 1994, nông nghiệp chiếm 76,8%, công nghiệp, xây dựng cơ bản và dịch vụ chiếm 23,2% thì đến nay nông nghiệp chiếm 42%, công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp và xây dựng chiếm 30,1%, dịch vụ chiếm 27,9%.
Huyện đã tập trung khơi dậy mọi nguồn lực đầu tư cho phát triển, do vậy cơ sở vật chất kỹ thuật, kết cầu hạ tầng kinh tế - xã hội được tăng cường. Đến nay, 100% các tuyến đường huyện, xã, liên xã, thôn, xóm, phố được kiên cố hóa, 100% số hộ dân được dùng điện, 97,5% số hộ được dùng nước sạch, 100% xã có đài truyền thanh 3 cấp…
Toàn huyện đã thực hiện tốt cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở. Giáo dục và đào tạo có bước tiến bộ quan trọng, công tác xã hội hóa giáo dục và khuyến học, khuyến tài được khơi dậy mạnh mẽ trong các dòng họ và cộng đồng dân cư. Các cấp, các ngành thường xuyên chăm lo đời sống cho đối tượng hộ chính sách, hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ khó khăn. Tích cực triển khai dạy nghề, tạo việc làm cho lao động nông thôn. Năm 2011, có 3.200 lao động được giải quyết việc làm, có 151 người đi xuất khẩu lao động; tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm còn 12,49% (theo tiêu chí mới).
Cùng với nhiệm vụ phát triển kinh tế, củng cố quốc phòng an ninh, công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền từ huyện đến cơ sở được tập trung chỉ đạo trọng tâm là đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao hiệu quả hoạt động, năng lực quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, hướng về cơ sở, phát huy vai trò chủ động, sáng tạo và sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị.
Về phương hướng phát triển trong thời gian tới, đồng chí Mai Văn Tuất, TUV, Bí thư Huyện ủy cho biết: Huyện sẽ vận dụng thời cơ vượt qua mọi khó khăn, thách thức, khai thác tiềm năng, thế mạnh địa phương, tăng cường thu hút đầu tư, tạo sự chuyển biến mới và vững chắc về cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh tốc độ phát triển, tăng trưởng kinh tế đảm bảo bền vững và hiệu quả, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp; nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa - xã hội, thực hiện tốt cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", đẩy mạnh công tác xã hội hóa trên các lĩnh vực y tế, giáo dục, dân số, gia đình, trẻ em, văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, thực hiện tốt các chính sách xã hội, chăm lo giải quyết việc làm cho người lao động, không ngừng chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, trước hết là nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở Đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của bộ máy chính quyền các cấp, phát huy vai trò MTTQ và các đoàn thể, làm tốt công tác vận động quần chúng tạo nên sức mạnh tổng hợp để hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương, xây dựng quê hương Yên Mô vững về chính trị, giàu về kinh tế, mạnh về an ninh - quốc phòng, đẹp về nếp sống văn hóa, xứng đáng với truyền thống của quê hương anh hùng.
Quỳnh Thu