Tạo sự thay đổi "về chất" trong công tác dân số

P.V: Xin đồng chí cho biết những cơ hội và thách thức của công tác Dân số - KHHGĐ tỉnh trong thực hiện 6 mục tiêu do Nghị quyết 21 đề ra?

Đ/c Phạm Ngọc Cương: Nội dung trọng tâm trong Nghị quyết 21 về công tác dân số trong tình hình mới đã chỉ rõ: "Tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ KHHGĐ sang dân số và phát triển. Công tác dân số phải chú trọng toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với các yếu tố kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và đảm bảo phát triển nhanh và bền vững". Nếu như trước đây, chính sách dân số - KHHGĐ chỉ tập trung vào KHHGĐ thì nay, chính sách dân số mới theo Nghị quyết 21 tập trung 6 nhóm mục tiêu được tập trung thực hiện như: Duy trì mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng; thích ứng già hóa dân số; phân bổ dân số hợp lý và quản lý dân cư; nâng cao chất lượng dân số. Như vậy, phạm vi công tác dân số trong tình hình mới rộng hơn nhiều so với trước đây.

Để cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đặt ra của Nghị quyết 21-NQ/TW, các địa phương trong tỉnh, đặc biệt là các đơn vị chuyên môn đã chủ động, tích cực tham mưu triển khai đồng bộ các hoạt động dân số trên các lĩnh vực quy mô, cơ cấu và chất lượng dân số, phù hợp với yêu cầu chuyển hướng công tác dân số trong tình hình mới. Sở Y tế chỉ đạo các đơn vị tại các địa phương, cụ thể là Trung tâm Dân số - KHHGĐ các huyện, thành phố (nay là Phòng Dân số thuộc Trung tâm Y tế cấp huyện, thành phố) tham mưu cho cấp ủy đảng, chính quyền ban hành các văn bản triển khai thực hiện Nghị quyết 21/NQ-TW đến từng đơn vị, cơ sở.

Để từng bước đưa Nghị quyết 21/NQ-TW vào cuộc sống, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh - là đơn vị trực thuộc Sở Y tế với chức năng tham mưu, quản lý nhà nước về lĩnh vực dân số thời gian qua đã có nhiều phương pháp đổi mới trong công tác tuyên truyền, mang lại hiệu quả cao. Các hoạt động truyền thông, giáo dục công tác dân số qua các phương tiện thông tin đại chúng được chú trọng đẩy mạnh. Hoạt động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể để đưa nội dung, chính sách Nghị quyết 21 cũng được Chi cục Dân số - KHHGĐ chú trọng triển khai hàng năm. Bên cạnh đó, tăng cường hoạt động truyền thông tại cộng đồng thông qua đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số cơ sở với nhiều nội dung, hình thức phù hợp từng nhóm đối tượng, nhờ đó đã lan tỏa được "sức sống mới" từ Nghị quyết 21 đến đông đảo các tầng lớp nhân dân.

Với những nỗ lực của ngành Dân số- kHHGĐ tỉnh, năm 2019, ước số trẻ sinh ra là 13.500 trẻ (giảm 30 trẻ so với năm 2018); trong đó, sinh con thứ 3 trở lên là 3.741 trẻ (tăng 287 trẻ so với năm 2018), tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên là 27,7% (tăng 2,2 % so với năm 2018). Mức giảm tỷ lệ sinh là 0,15‰, đạt chỉ tiêu kế hoạch năm. Tỷ lệ sàng lọc trước sinh ước đạt 89,7%, vượt 14,7% kế hoạch. Tỷ lệ sàng lọc sơ sinh đạt 54,02%, vượt 4,02% kế hoạch năm. Ước tỷ số giới tính khi sinh 112,7 trẻ nam/100 trẻ nữ. Số người mới thực hiện các biện pháp tránh thai là 43.926 người.

Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đạt được trong việc triển khai đưa Nghị quyết 21 vào cuộc sống thì công tác dân số - KHHGĐ tỉnh ta hiện nay và thời gian tới còn đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn. Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên mặc dù có giảm nhưng vẫn còn ở mức cao (27,7% năm 2019), cơ cấu dân số có nhiều thay đổi, đặc biệt là tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang có chiều hướng gia tăng và diễn biến ngày một phức tạp; chất lượng dân số vẫn còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương…

P.V: Để thực hiện thành công Nghị quyết 21, Chi cục Dân số-KHHGĐ tỉnh có những giải pháp trọng tâm gì, thưa đồng chí?

Đ/c Phạm Ngọc Cương: Để từng bước khắc phục khó khăn, hạn chế, góp phần hoàn thành các chỉ tiêu Nghị quyết đề ra, trong thời gian tới, ngành Y tế và công tác dân số các cấp tích cực tham mưu lãnh đạo các cấp tiếp tục quán triệt và triển khai có hiệu quả Nghị quyết sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn. Trong đó, đề cao tính tiên phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện chủ trương, chính sách dân số. Không ngừng đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác truyền thông, giáo dục. Tiếp tục thực hiện cuộc vận động "Mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con" bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp của nghị quyết đề ra. Tăng cường đầu tư nguồn lực và xây dựng cơ chế quản lý có hiệu quả việc sử dụng kinh phí đầu tư cho công tác dân số và củng cố tổ chức bộ máy làm công tác dân số đủ năng lực quản lý, điều hành. Tăng cường kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện công tác dân số, các mô hình, các đề án tại cơ sở.

P.V: Hoạt động trọng tâm của Chi cục Dân số-KHHGĐ tỉnh trong Tháng hành động Quốc gia về dân số năm nay là gì, thưa đồng chí?

Đ/c Phạm Ngọc Cương: Chủ đề Tháng hành động quốc gia về dân số năm 2019 là "Đồng hành cùng sự nghiệp dân số và phát triển vì sự phồn vinh của đất nước". Theo đó, nội dung tuyên truyền sâu rộng về những chủ trương của Đảng, chính sách luật pháp của Nhà nước, những định hướng về chuyển trọng tâm từ dân số - kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển; các Nghị quyết, Kế hoạch của Trung ương và của thành phố. Những thành công của chương trình Dân số - KHHGĐ của Việt Nam nói chung và của tỉnh Ninh Bình nói riêng trong thời gian qua; khó khăn và thách thức của công tác dân số trong thời gian tới khi chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh hoạt động phối hợp với các cơ quan truyền thông đại chúng phổ biến thông điệp, hình ảnh, kịp thời đưa tin hoạt động hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số, kỷ niệm ngày Dân số Việt Nam 26/12 tại các huyện, thành phố trong địa bàn tỉnh. Tăng cường hiệu quả của trang thông tin điện tử dansoninhbinh.vn nhằm nâng cao hiệu quả công tác truyền thông về dân số và phát triển trên phương tiện thông tin đại chúng. Nâng cao hiệu quả, chất lượng và đa dạng hóa các sản phẩm truyền thông. Đẩy mạnh tuyên truyền trực quan qua băng zôn, pano, aphich với những hình ảnh sinh động, hấp dẫn.

Tiếp tục triển khai các hội nghị cung cấp kiến thức về dân số và phát triển, nâng cao chất lượng dân số cho các nhóm đối tượng tại địa bàn dân cư. Triển khai các loại hình cung cấp dịch vụ như chăm sóc sức khỏe sinh sản, tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, khám tầm soát chẩn đoán sớm bệnh, tật trước sinh và sơ sinh, góp phần nâng cao chất lượng dân số, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi... đáp ứng kịp thời nhu cầu của nhân dân.

P.V: Xin cảm ơn đồng chí!

Hồng Vân