Tăng cường thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt vùng nông thôn

Báo cáo mới đây của Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Tổng lượng rác thải khu vực nông thôn khoảng 145 tấn/ngày và mới có 70% lượng rác thải được thu gom, xử lý. Rác thải được thu gom, xử lý bằng các hình thức: Thu gom, vận chuyển về nhà máy xử lý rác tập trung của tỉnh tại thung Quèn Khó, xã Đông Sơn (thành phố Tam Điệp) để xử lý- đây cũng là hình thức chủ yếu, do các Trung tâm vệ sinh môi trường các huyện vận chuyển; đốt rác thải sinh hoạt bằng lò đốt- hình thức này do các tổ vệ sinh môi trường địa phương nơi có lò thực hiện việc thu gom, vận chuyển về lò đốt (hiện nay trên địa bàn tỉnh có 5 lò đốt rác thải sinh hoạt ở các xã Hồi Ninh (huyện Kim Sơn) và thị trấn Yên Ninh, xã Khánh Thiện, Khánh Thủy, Khánh Hòa (Yên Khánh); xử lý rác bằng phương pháp ủ làm phân hữu cơ (một số xã thuộc địa bàn huyện Hoa Lư); xử lý bằng hình thức chôn tại bãi rác tập trung của xã (một số xã thuộc huyện Yên Khánh, Gia Viễn, Nho Quan).

Trong khi lượng rác thải sinh hoạt ở nông thôn chưa được thu gom triệt để thì ở một số nơi vẫn xảy ra tình trạng người dân vứt rác thải ra bờ đê, kênh, dọc đường..., gây ô nhiễm môi trường không khí, môi trường nước, môi trường đất, làm ách tắc dòng chảy, mất mỹ quan, ảnh hưởng đến đời sống dân cư khu vực xung quanh. Mặc dù rác thải được một số địa phương thu gom về bãi rác của xã để xử lý bằng hình thức như chôn lấp lộ thiên, đốt thủ công, song vẫn còn một số bãi rác chưa được chống thấm, chưa có hệ thống thu gom nước rỉ nên cũng gây ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của khu vực phụ cận.

Nguyên nhân chính là do ý thức của người dân đối với công tác quản lý chất thải sinh hoạt, giữ gìn vệ sinh công cộng còn hạn chế. Trong khi đó, rác thải sinh hoạt chưa được phân loại tại nguồn. Mô hình thu gom chất thải sinh hoạt tại một số điểm ở khu vực nông thôn hoạt động hiệu quả chưa cao, trang thiết bị phục vụ công tác thu gom chưa đảm bảo. 

Khu xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh chưa đáp ứng xử lý được toàn bộ lượng chất thải sinh hoạt phát sinh, công nghệ xử lý rác thải hiện tại còn chưa tiên tiến; hiệu quả xử lý chất thải chưa cao, chưa kiểm soát tối đa được các nguồn thải thứ cấp phát sinh từ xử lý rác thải. Quy trình công nghệ xử lý tại lò đốt chất thải rắn còn sử dụng nhiều thao tác thủ công, mất nhiều công lao động; rác sau ủ đem phơi để đốt bốc mùi ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động, đặc biệt là trong các mùa mưa, ẩm ướt.

Một nguyên nhân nữa, đó là kinh phí hỗ trợ công tác thu gom, vận chuyển ít, đặc biệt kinh phí từ xã hội hóa đầu tư cho xử lý chất thải sinh hoạt còn hạn chế; mức thu phí vệ sinh môi trường còn thấp nên chưa khuyến khích được các doanh nghiệp tham gia đầu tư. Số lượng cán bộ quản lý môi trường của tỉnh chưa đáp ứng được nhu cầu quản lý, đặc biệt là cấp huyện và cấp xã.

Để khắc phục những bất cập trong công tác thu gom, xử lý rác thải vùng nông thôn, các địa phương cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhằm thay đổi thói quen xả rác tùy tiện của một bộ phận người dân; duy trì nhân rộng các tuyến đường xanh, sạch, đẹp do phụ nữ, thanh niên, cựu chiến binh khu dân cư tự quản. Đẩy mạnh hoạt động quản lý, sử dụng hóa chất trong sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và y tế. 

Quan tâm đào tạo và kiện toàn đội ngũ cán bộ làm công tác môi trường các cấp, đáp ứng những yêu cầu về quản lý, bảo vệ môi trường, bảo đảm thực hiện hiệu quả công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường từ tỉnh đến cơ sở. Bên cạnh đó, các cấp có thẩm quyền tăng cường các hoạt động phối hợp thanh, kiểm tra, giám sát và kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và quản lý tài nguyên thiên nhiên. Có như vậy công tác vệ sinh môi trường khu vực nông thôn nói riêng và toàn tỉnh nói chung mới được thực hiện hiệu quả, theo hướng xanh, sạch, đẹp, văn minh, vì mục tiêu phát triển bền vững, đảm bảo sức khỏe cho người dân.

Minh Ngọc