Sự học ở dòng họ Trần thôn Bộ Đầu-Ninh An

Trong không khí của ngày giỗ Tổ năm nay, dòng họ Trần còn tổ chức thêm một hoạt động hết sức ý nghĩa, đó là vinh danh con cháu trong dòng họ có nhiều nỗ lực trong học tập, đạt được những thành tích, học vị cao. Trước tổ đường, xếp hàng theo sau ông Trần Quang Vinh, Trưởng ban Khuyến học dòng họ là toàn thể con cháu trong dòng họ, từ mọi miền Tổ quốc về kính cáo với tổ tiên về sự học của con em, của gia đình, bản thân mình trong suốt những năm qua. Dâng nén hương thơm, ông Trưởng ban Khuyến học dòng họ quay sang kể cho chúng tôi nghe về truyền thống tốt đẹp của dòng họ Trần. Cách đây hơn 200 năm, họ Trần từ làng Vọc (Vũ Bản, Hà Nam) về lập nghiệp tại thôn Bộ Đầu với 2 chi, gồm 28 gia đình. Khởi nghiệp nhiều gian khó tại vùng đất mới, nhưng phát huy truyền thống tốt đẹp của dòng họ, nhiều gia đình, cá nhân trong dòng họ đã vươn lên, "bám đồng, bám ruộng", phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống. Đặc biệt, trong dòng họ có 2 ông Nhất Nụ và Đồ Giá vốn xuất thân là 2 cụ đồ nên thường xuyên chăm lo cho sự học của con em trong họ. Mặc dù điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, nhưng việc học hành của con em các gia đình luôn được quan tâm, động viên. Trải qua nhiều thăng trầm, dòng họ có sự thay đổi bởi có gia đình ở lại, gắn bó với quê hương, có nhiều gia đình đi lập nghiệp nơi khác. Nhưng chưa gia đình nào trong dòng họ sao lãng sự học. Cùng dự lễ giỗ Tổ và vinh danh con cháu dòng họ trong học tập, bác Trần Ngọc Hùng, một người con đang sinh sống tại thôn Bộ Đầu chia sẻ: Gia đình tôi, cả 2 vợ chồng đều là giáo viên nên có nhiều điều kiện thuận lợi để chăm lo cho con cái học hành. Hai con tôi trong những năm học phổ thông, chưa bao giờ phải đi học thêm, mà phần lớn tự học ở nhà. Ngoài kiến thức trong sách giáo khoa, các cháu tìm hiểu thêm ở tài liệu tham khảo và được sự chỉ dạy thêm của bố mẹ nên nhiều năm liền 2 hai cháu đều có thành tích học tập tốt. Hiện nay, cậu con trai cả Trần Tiến (sinh năm 1987) là thạc sỹ, đang công tác tại Tổng cục An ninh, Bộ Công an. Cháu gái út tên là Trần Thị Thu, thạc sỹ, đang công tác tại Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam, chi nhánh Hà Nội.

Là thế hệ con cháu đã trưởng thành từ vùng quê nghèo và hiện đang lập nghiệp tại thủ đô Hà Nội chính "nhờ" vào sự học, cả gia đình anh Trần Đại Hải đều có mặt tại lễ giỗ Tổ và vinh danh của dòng họ. Chia sẻ về truyền thống hiếu học của dòng họ, anh Hải cho biết: Mặc dù dòng họ rồi cả gia đình không có điều kiện thuận lợi về kinh tế để chăm lo cuộc sống cho con cháu, nhưng "của cải" ý nghĩa nhất mà con cháu trong dòng họ được thụ hưởng chính là truyền thống hiếu học. Đây là truyền thống tốt đẹp, là động lực và mục tiêu để dù đi đâu, làm gì, con cháu trong dòng họ luôn ghi nhớ và nỗ lực vươn lên trong học tập, công tác.

Hiện anh Hải đang công tác tại Bộ Giáo dục và Đào tạo, có trình độ thạc sỹ, đang tiếp tục nghiên cứu sinh để lấy học vị tiến sỹ, vợ anh là chị Nguyễn Thụy Phương Lan, thạc sỹ, là giảng viên Trường Đại học Hà Nội. Cậu con trai cả của gia đình anh Hải là cháu Trần Quý Dương, hiện là học sinh lớp 8A17, Trường THCS Giảng Võ (quận Ba Đình) đã tiếp nối truyền thống hiếu học của dòng họ một cách xuất sắc. Cậu bé Trần Quý Dương nhiều năm học đã tham gia các cuộc thi ý nghĩa: thi Trạng nguyên nhỏ tuổi hồi học tiểu học, thi Olympic Toán và tiếng Anh cấp trường, cấp quận và giành giải cao tại các cuộc thi.

Năm học 2013-2014 vừa qua, Trần Quý Dương đã xuất sắc vượt qua hàng nghìn thí sinh tại kỳ thi trong nước để có mặt tại cuộc thi Toán và Khoa học quốc tế (IMSO) tổ chức tại Indonexia. Tiếp tục xuất sắc vượt qua hàng trăm thí sinh đến từ 14 quốc gia tham dự cuộc thi, cậu bé đã đoạt huy chương bạc. Điều đáng nói là, đây là cuộc thi Toán nhưng phải làm bài bằng tiếng Anh. Thành tích này của Trần Quý Dương, theo như cậu bé chia sẻ: Chính là từ việc tự học và được mẹ là giáo viên dạy bộ môn tiếng Anh kèm cặp, dạy bảo thêm. Cũng tại lễ vinh danh của dòng họ, cậu bé Trần Quý Dương đã hứa sẽ tiếp nối truyền thống hiếu học của dòng họ, tiếp tục học tập, rèn luyện tốt để giành thêm nhiều thành tích xuất sắc trong học tập, góp phần tô thắm truyền thống và bảng vàng khuyến học của dòng họ…

Mặc dù chỉ là một dòng họ nhỏ nhưng đến nay họ Trần đã có 16/28 gia đình có con có trình độ đại học, cao đẳng. Trong đó 9 gia đình có tất cả các con đều có trình độ đại học như gia đình ông Trần Quang Thăng có 4 con học đại học, gia đình ông Trần Quang Khanh có 3 con có trình độ đại học và 1 trình độ thạc sỹ, ông Trần Quang Lượng có 1 con là thạc sỹ và 2 đại học, gia đình ông Trần Quang Vinh, Trần Tiến Diên, Trần Khánh Hồng có 2 con đều học đại học, gia đình ông Trần Ngọc Hùng, Trần Quý Dy có hai con có trình độ thạc sỹ… Đặc biệt, từ năm 2007 đến nay, nhiều con cháu trong dòng họ đã tích cực học tập, nâng cao trình độ kiến thức nên 7 năm qua, dòng họ đã có thêm 7 thạc sỹ, 1 cháu đạt học sinh giỏi quốc tế. Với những thành tích xuất sắc trong công tác khuyến học, khuyến tài, dòng họ Trần được huyện Hoa Lư tặng bức trướng dòng họ hiếu học.

Bùi Diệu