Rà soát hộ nghèo: Cơ sở xây dựng kế hoạch giảm nghèo hiệu quả

Theo lãnh đạo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội thì lần khảo sát này cũng vẫn theo phương thức tiếp cận đo lường nghèo theo hướng đa chiều được áp dụng từ cuối năm 2015. Qua cuộc rà soát sẽ tạo điều kiện để nhận dạng đối tượng nghèo chính xác, cụ thể hơn, đáp ứng đa dạng hơn các nhu cầu tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của đối tượng thụ hưởng, đồng thời có giải pháp hỗ trợ phù hợp hơn nhu cầu của hộ nghèo, cận nghèo.

Cũng thông qua cuộc rà soát hộ nghèo sẽ đánh giá được mức độ thay đổi các nhu cầu dịch vụ xã hội cơ bản của người dân tại từng địa phương. Đặc biệt, các cơ quan quản lý sẽ nhận thấy rõ hơn các khu vực có mức độ thiếu hụt cao, làm cơ sở xây dựng các chính sách cụ thể để từng bước giảm dần mức độ thiếu hụt giữa các vùng, nhóm dân cư.

Việc xác định mức độ thiếu hụt thông qua phương pháp này sẽ góp phần tăng tính hiệu quả của chính sách hỗ trợ, hạn chế tình trạng trông chờ, ỷ lại của đối tượng thụ hưởng, đồng thời là cơ sở để các sở, ban, ngành trong tỉnh tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành các giải pháp, chính sách, lộ trình để cải thiện, nâng cao thu nhập và khả năng tiếp cận của người dân về các dịch vụ xã hội cơ bản theo lĩnh vực, địa bàn, bảo đảm sử dụng nguồn lực dành cho giảm nghèo hợp lý, tập trung và hiệu quả hơn.

Xác định việc điều tra, rà soát hộ nghèo là cơ sở thực hiện chính sách an sinh xã hội, Ban chỉ đạo rà soát của tỉnh đã tập trung chỉ đạo các địa phương phải làm thật nghiêm túc, trách nhiệm, chính xác và hiệu quả. Trước khi tiến hành rà soát, công tác tập huấn nghiệp vụ cho lãnh đạo, chuyên viên Phòng Lao động Thương binh và Xã hội, Phòng Thống kê của các địa phương trong toàn tỉnh và các điều tra viên cũng đã được tỉnh và các địa phương khẩn trương thực hiện.

Theo đó, phạm vi điều tra được tiến hành trên tất cả 145/145 xã, phường, thị trấn trên phạm vi toàn tỉnh đối với đối tượng toàn bộ số hộ gia đình đang sinh sống trên địa bàn toàn tỉnh từ 6 tháng trở lên (tính đến thời điểm tổ chức điều tra, không phân biệt đã đăng ký hay chưa đăng ký hộ khẩu thường trú). Phương pháp điều tra sẽ kết hợp các phương pháp như đăng ký của người dân, nhận dạng và phân loại nhanh, ước lượng thu nhập, phương pháp chuyên gia, phương pháp đánh giá có sự tham gia của người dân.

Đến nay, cuộc rà soát đã hoàn tất. Kết quả rà soát được thông qua các cuộc họp dân trước khi niêm yết công khai đúng quy định và được thông tin rộng rãi trên hệ thống truyền thanh mỗi địa phương. Theo tổng hợp từ ngành chức năng, trong năm 2019, đã có trên 3 nghìn hộ thoát nghèo, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh từ 3,63% năm 2018 xuống còn 2,57%, hộ cận ngèo chiếm tỷ lệ 4,0%.

Địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất là huyện Kim Sơn, với 4,38%; tiếp theo là huyện Nho Quan với 3,55%; huyện Gia Viễn là 2,58%. Đơn vị có tỷ lệ hộ nghèo thấp nhất là thành phố Tam Điệp chiếm 0,84%. Năm 2019 giảm còn 1,99%, vượt kế hoạch đã đề ra 0,49%. Đây là kết quả của việc triển khai thực hiện các chính sách, chương trình, dự án hỗ trợ trực tiếp và gián tiếp cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trong những năm qua.

Đặc biệt, cuộc rà soát hộ nghèo cũng đã phân tích hộ nghèo, hộ cận nghèo theo mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản ; phân tích hộ nghèo, hộ cận nghèo theo dân tộc thiểu số. Theo đó, trong tổng số 7.898 hộ nghèo, thì có 382 hộ nghèo dân tộc thiểu số, chiếm tỷ lệ 4,84% trong tổng số hộ nghèo; có 558 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 4,4% trong tổng số hộ cận nghèo.

Đáng chú ý, trong tổng số 7898 hộ nghèo thì có tới 7.718 hộ nghèo theo tiêu chí thu nhập, còn lại là do thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Đồng chí Lê Thị Lựu, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, thông qua việc phân tích nguyên nhân nghèo, người nghèo sẽ được thụ hưởng các chính sách, sự hỗ trợ phù hợp. Ví dụ như, đối với nhóm nghèo cùng cực (vừa thiếu hụt thu nhập vừa thiếu hụt đa chiều) sẽ ưu tiên cả các chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình và thành viên để cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ cơ bản và nâng cao mức thu nhập.

Với nhóm hộ nghèo về thu nhập nhưng không thiếu hụt đa chiều, giải pháp tác động là hỗ trợ trực tiếp, tập trung tạo các điều kiện sinh kế, tạo việc làm, tăng thu nhập thông qua các chính sách hỗ trợ… Đối với hộ không nghèo về thu nhập nhưng thiếu hụt đa chiều sẽ được hỗ trợ cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Với việc xác định rõ, cụ thể nguyên nhân đói nghèo thì việc đưa ra các phương án hỗ trợ sẽ đúng, trúng đối tượng, qua đó giúp người nghèo thực sự có thêm điều kiện để vươn lên.

Nhìn lại, những năm qua, công tác xóa đói, giảm nghèo của tỉnh đã huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị, của các cấp, các ngành, các tổ chức, đoàn thể, đặc biệt là thu hút được sự hưởng ứng, chia sẻ và ủng hộ tích cực của cộng đồng trong và ngoài tỉnh.

Từ năm 2016 đến nay, đã miễn giảm học phí cho trên 32.500 lượt học sinh; cấp gần 700.000 thẻ bảo hiểm y tế cho người nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, người dân tộc thiểu số và người dân sống ở vùng đặc biệt khó khăn... với tổng số tiền trên 9.500 tỷ đồng. Đến nay, đã có 830 hộ nghèo được hỗ trợ nhà ở theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhà đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo, với kinh phí 49.800 triệu đồng.

Bên cạnh đó, từ nguồn Quỹ đền ơn đáp nghĩa và an sinh xã hội của tỉnh đã có gần 100 hộ nghèo được hỗ trợ xây mới nhà, với tổng số tiền trên 4 tỷ đồng. Để các hộ có điều kiện mở rộng sản xuất, kinh doanh, tỉnh đã triển khai cho vay 10 chương trình tín dụng ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội, với tổng số tiền trên 1.140 tỷ đồng, giúp 31.655 lượt hộ nghèo được vay vốn…

Bài, ảnh Đào Hằng