Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhiều cán bộ, chiến sĩ đã lăn lộn trong bom đạn cứu dân, cứu tài sản Nhà nước, tháo gỡ bom mìn, thủy lôi của địch, giữ vững an ninh, trật tự khu vực biên giới và mục tiêu nội địa, bảo vệ an toàn tuyến hành lang vận chuyển chi viện cho chiến trường miền Nam, góp phần cho thắng lợi giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, nhiều đơn vị đã lập nên những thành tích xuất sắc.
Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã mở ra giai đoạn mới của cách mạng Việt Nam. Đất nước đã hoàn toàn độc lập, thống nhất, nhưng bọn phản động trong nước vẫn ráo riết cấu kết với chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch, chống đối chính quyền, chống phá cách mạng nước ta.
Trước tình hình đó, CANDVT phải đương đầu trực tiếp với cuộc chiến tranh, bảo vệ biên giới Tây Nam, cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc và chống "Chiến tranh phá hoại nhiều mặt" của địch. Một lần nữa cán bộ, chiến sĩ CANDVT đã thể hiện bản lĩnh vững vàng, nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, quyết tâm chiến đấu, hy sinh bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội khu vực biên giới, biển đảo, bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
Bước sang thời kỳ đổi mới, CANDVT sau đổi tên thành Bộ đội Biên phòng (BĐBP) đã tích cực phối hợp với các cấp, các ngành, các lực lượng tổ chức tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức cho nhân dân khu vực biên giới, vùng biển trong bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia; tham gia xây dựng, củng cố cơ sở chính trị, phát triển KT-XH địa phương, giúp đỡ nhân dân khu vực biên giới xóa đói, giảm nghèo, phòng, chống thiên tai, khắc phục hậu quả bão, lụt; chủ động đấu tranh phòng, chống có hiệu quả với các loại tội phạm trên biên giới, góp phần quan trọng xây dựng, củng cố nền Biên phòng toàn dân, giữ vững chủ quyền an ninh biên giới, vùng biển của Tổ quốc.
Cùng với sự trưởng thành, lớn mạnh của lực lượng CANDVT cả nước, ngày 28/4/1959, Bộ trưởng Bộ Công an ký Quyết định số 182/CA-QĐ quyết định thành lập CANDVT tỉnh Ninh Bình. Ngày 27/6/1959, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Ninh Bình ra Nghị quyết số 121/AN-TU, chính thức công nhận chi bộ Đại đội CANDVT trực thuộc Tỉnh ủy Ninh Bình.
Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, CANDVT tỉnh đã kiên trì bám dân, bám địa bàn, phát động quần chúng đấu tranh trấn áp bọn phản cách mạng, xây dựng củng cố cơ sở chính trị, vũ trang bảo vệ an toàn cơ quan Tỉnh ủy, ủy ban hành chính và các cơ quan đầu não của tỉnh, bảo vệ trại giam Ninh Khánh, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân.
Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, do yêu cầu thực tiễn của cách mạng, CANDVT Ninh Bình đã chuyển giao một phần chức năng, nhiệm vụ cho lực lượng cảnh sát nhân dân, chỉ còn một đơn vị là Đồn 41 CANDVT, sau này là Đồn biên phòng 104.
Ngày 1/6/2010, Bộ Quốc phòng ban hành Quyết định số 1881/QĐ-BQP thành lập Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh Ninh Bình trực thuộc Bộ Tư lệnh BĐBP. Ngày 3/12/2010, Tỉnh ủy Ninh Bình ban hành Quyết định số 01-QĐ/TU thành lập Đảng bộ BĐBP trực thuộc Tỉnh ủy Ninh Bình.
Sau khi được thành lập, BĐBP tỉnh đã nhanh chóng ổn định tổ chức, biên chế, vừa thực hiện nhiệm vụ xây dựng đơn vị, vừa thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ biên giới, giữ vững ANCT, TTATXH, đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm... Đồng thời, làm tốt nhiệm vụ củng cố, xây dựng cơ sở chính trị, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương.
Phát huy truyền thống của lực lượng BĐBP, từ khi thành lập đến nay, BĐBP tỉnh đã tích cực, chủ động thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, vùng biển của tỉnh. Đã tổ chức 2.121 lượt tổ với 6.685 lượt cán bộ, chiến sỹ tuần tra bảo vệ biên giới, vùng biển. Phát hiện, bắt giữ và xử lý 339 vụ, 711 đối tượng vi phạm pháp luật, trong đó có các vụ trọng án như: trộm, cướp; mua bán, vận chuyển trái phép ma túy...
Đã bàn giao 156 vụ, 414 đối tượng cho các cơ quan chức năng xử lý theo đúng quy định. Xử lý 156 vụ, 297 tổ chức, cá nhân vi phạm hành chính, tịch thu nhiều loại hàng hóa như than, khoáng sản, dầu DO..., bán đấu giá sung công quỹ Nhà nước trên 2,5 tỷ đồng. Tổ chức kiểm tra, kiểm soát, làm thủ tục xuất nhập cảnh, chuyển cảng cho 8.341 lượt tàu; đăng ký xuất, nhập cho 30.375 lượt tàu với hơn 60 triệu tấn hàng hóa.
Trong công tác phòng chống lụt bão, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, đã điều động 193 lượt phương tiện, 1.192 lượt cán bộ, chiến sỹ; trưng dụng 28 tàu vận tải, tàu cá, 364 lượt người dân tham gia phòng, chống sạt lở đê điều, giúp dân gặt lúa tránh bão; kêu gọi 1.666 lượt phương tiện, 3.755 lượt thuyền viên hoạt động trên biển vào nơi tránh trú bão an toàn; vận động, di dời 6.155 lượt lao động nuôi trồng, khai thác thủy, hải sản tại khu vực bãi bồi vào nơi tránh trú bão; 1.592 hộ, 3.348 nhân khẩu ở khu vực có nguy cơ ngập lụt đến nơi sơ tán an toàn.
Tổ chức cứu hộ 132 vụ, 124 phương tiện, 242 thuyền viên và 12.630 tấn hàng hóa; cứu nạn 87 vụ, 56 phương tiện với 120 thuyền viên; trục vớt 7 phương tiện... góp phần phòng ngừa và khắc phục hậu quả thiên tai, giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại về tính mạng, tài sản của Nhà nước và nhân dân.
Để xây dựng thế trận Biên phòng toàn dân ngày càng vững chắc, BĐBP tỉnh đã chủ động phối hợp với MTTQ, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, địa phương huy động sức mạnh toàn dân, triển khai có hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ biên giới; gắn chặt thế trận quốc phòng toàn dân với thế trận an ninh nhân dân và thế trận biên phòng toàn dân.
Đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng, triển khai có hiệu quả các phong trào như: Phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới; cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới; mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo; bò giống giúp người nghèo nơi biên giới; nâng bước em đến trường... ở khu vực biên giới biển.
Những năm qua, BĐBP tỉnh đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Bộ Tư lệnh BĐBP và Bộ Quốc phòng đầu tư xây dựng doanh trại và các công trình bảo vệ biên giới, kết hợp đảm bảo quốc phòng-an ninh với phát triển kinh tế, xã hội ở khu vực biên giới biển.
Hiện nay đang triển khai xây dựng đường ra Cồn Nổi và công trình kè Cồn Nổi phục vụ nhiệm vụ an ninh - quốc phòng, phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn và giúp dân phát triển kinh tế biển. Thực hiện Quyết định số 140 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, đã vận động các doanh nghiệp ủng hộ 284 triệu đồng giúp xã Kim Trung (Kim Sơn) xây dựng nông thôn mới.
Thực hiện Chương trình "Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo", đã vận động cán bộ chiến sỹ đóng góp ngày công, trực tiếp tham gia xây dựng 1 nhà văn hóa, 11 nhà đại đoàn kết, 1 nhà tình nghĩa cho gia đình chính sách ở khu vực biên giới biển và 8 nhà đồng đội cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp có hoàn cảnh khó khăn với tổng kinh phí trên 1 tỷ đồng.
Thực hiện Chương trình "Nâng bước em đến trường", đã vận động được 183 triệu đồng, giúp 7 em học sinh có hoàn cảnh khó khăn được tiếp tục đến trường. Duy trì thường xuyên Trạm quân dân y kết hợp tại xã Kim Hải, tổ chức khám, chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho trên 7.980 người, với trị giá tiền thuốc trên 800 triệu đồng...
Trải qua 60 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, lực lượng BĐBP Việt Nam đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý, trong đó 2 lần được Đảng, Nhà nước tuyên dương Anh hùng LLVTND. Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ CANDVT Ninh Bình trước đây và BĐBP tỉnh Ninh Bình ngày nay đã lập nên nhiều chiến công, được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 5 Huân chương chiến công các hạng. Có 1 đơn vị được phong tặng đơn vị Anh hùng LLVTND trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước, đó là Đồn Biên phòng Kim Sơn.
Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh được Bộ Tư lệnh BĐBP và UBND tỉnh tặng Cờ "Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua"; 4 đơn vị được UBND tỉnh tặng cờ "Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua". Hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sỹ được tặng Huân chương, Huy chương, Kỷ niệm chương, Bằng và Giấy khen của Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, UBND tỉnh Ninh Bình và các Bộ, ban, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương.
Trong thời gian tới, để tiếp tục phát huy truyền thống 60 năm vẻ vang của lực lượng BĐBP, 30 năm "Ngày Biên phòng toàn dân", cán bộ, chiến sỹ BĐBP tỉnh Ninh Bình xác định quyết tâm thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Một là, chủ động nắm chắc, dự báo chính xác tình hình, xử lý tốt các tình huống xảy ra, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm, nhất là tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia, tội phạm về ma túy, buôn lậu, gian lận thương mại và tội phạm hình sự ở khu vực biên giới, vùng biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong mọi tình huống.
Hai là, chủ động tham mưu cho Bộ Tư lệnh BĐBP, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh trong xây dựng thế trận Biên phòng toàn dân, gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân vững chắc; phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, các lực lượng tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các đề án, chương trình, kế hoạch đảm bảo giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, quản lý và bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới, vùng biển, xây dựng khu vực biên giới biển của tỉnh vững mạnh.
Ba là, làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân dân về vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; chủ động, tích cực tham gia xây dựng, củng cố cơ sở chính trị, tạo sức mạnh tổng hợp trong sự nghiệp xây dựng, quản lý và bảo vệ chủ quyền an ninh, biên giới quốc gia.
Bốn là, tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân khu vực biên giới biển, tham gia giúp địa phương xây dựng nông thôn mới... Tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, kết hợp với tăng cường quốc phòng, an ninh và quản lý, bảo vệ biên giới; làm tốt công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát khu vực biên giới biển, cửa khẩu cảng, vùng nước cảng đảm bảo thông thoáng, nhanh gọn, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Năm là, tiếp tục phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp và các lực lượng đứng chân trên địa bàn tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; thực hiện tốt Chỉ thị 01/CT-TTg, ngày 9/1/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc "Tổ chức phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới".
Sáu là, tăng cường, giữ vững mối quan hệ đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân-dân; duy trì nghiêm kỷ luật quân đội, xây dựng hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ, hình ảnh người chiến sĩ Biên phòng sáng, đẹp trong lòng nhân dân.
Phấn khởi tự hào về truyền thống 60 năm xây dựng chiến đấu và trưởng thành, 30 năm "Ngày Biên phòng toàn dân", cán bộ, chiến sỹ BĐBP tỉnh Ninh Bình quyết tâm phấn đấu thực hiện tốt hơn nhiệm vụ xây dựng, quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong giai đoạn mới, góp phần cùng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh xây dựng quê hương Ninh Bình giàu mạnh về kinh tế, ổn định về quốc phòng - an ninh.
Trung tá Đỗ Vĩnh Thăng(Bí thư Đảng ủy, Chính ủy BĐBP tỉnh)