Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính kiểm tra công tác quy hoạch tại Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An-Tam Cốc-Bích Động

Tham gia Đoàn công tác có đồng chí Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương.

Tiếp và làm việc với Đoàn công tác, về phía tỉnh Ninh Bình có đồng chí Trần Huy Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan của tỉnh.

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng và Đoàn công tác đã trực tiếp khảo sát các điểm: Bến thuyền Tràng An, khu vực núi chùa Bái Đính, Di tích Quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư. Đây là những địa điểm cốt lõi nằm trong phạm vi lập quy hoạch rộng 9.310 ha, bao gồm vùng lõi di sản (gần 4.534ha) và vùng đệm (hơn 4.776ha).

Đồ án Quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An - Tam Cốc - Bích Động đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được xác định là một bước chuyển tư duy hướng tới “Mô hình di sản sống”, nơi bảo tồn gắn liền với giáo dục, du lịch, nghiên cứu và sinh kế bền vững. Mục tiêu đặt ra là đưa Tràng An trở thành trung tâm du lịch di sản hàng đầu Việt Nam, điểm đến quốc tế và là động lực tăng trưởng xanh của tỉnh.

Đồ án đã xác lập 5 chiến lược xuyên suốt: “Phụng dưỡng thiên nhiên - Phục dựng cảnh quan - Phục sinh văn hóa - Phục hồi di tích - Phát triển bền vững”. Điểm đáng chú ý trong tư duy quy hoạch mới là việc nhìn nhận thẳng thắn vào các vấn đề tồn tại, vướng mắc trong giai đoạn trước để đề xuất giải pháp căn cơ.

Cụ thể, đối với vấn đề dân sinh trong vùng lõi, quy hoạch đề xuất phương án giữ nguyên hiện trạng các khu dân cư tập trung, đồng thời cho phép người dân chuyển đổi một phần diện tích đất vườn, ao thành đất ở để giải quyết nhu cầu thiết yếu. Tuy nhiên, để bảo vệ tính toàn vẹn của di sản, quy hoạch sẽ kiểm soát chặt chẽ thông qua các chỉ tiêu về mật độ, chiều cao và kiểu dáng kiến trúc, kiên quyết hạn chế quá trình đô thị hóa tự phát.

Về sinh kế và hoạt động kinh tế, quy hoạch định hướng phát triển du lịch bền vững thông qua việc kiểm soát tải trọng khách và loại hình lưu trú. Trong vùng lõi di sản, chỉ có loại hình homestay quy mô vừa và nhỏ được phép hoạt động, bảo đảm sự hài hòa với cảnh quan và giảm thiểu tác động môi trường. Đây là bước đi cần thiết để khắc phục tình trạng ô nhiễm cục bộ hay ùn tắc giao thông đường thủy từng xảy ra.

Đồ án cũng nêu rõ lộ trình hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật và không gian văn hóa. Bên cạnh việc tiếp tục bảo tồn các giá trị địa chất, địa mạo để lập hồ sơ hướng tới Công viên địa chất toàn cầu, tỉnh Ninh Bình định hướng phục hồi hệ sinh thái rừng đặc dụng và hệ thống thủy văn tự nhiên, liên kết dòng chảy sông Sào Khê - Hoàng Long - Đáy.

Hệ thống giao thông được quy hoạch bài bản với các bãi đỗ xe tập trung và phát triển giao thông công cộng nhằm giảm áp lực phương tiện cá nhân vào vùng lõi. Đồng thời, danh mục 14 di tích quốc gia và 29 di tích cấp tỉnh đã được đề xuất tu bổ, nâng hạng, khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc bảo tồn các giá trị lịch sử - văn hóa song hành cùng phát triển kinh tế.

Về tiến độ triển khai, Đồ án Quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An - Tam Cốc - Bích Động đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức thẩm định vào ngày 13/11/2025. Trên cơ sở ý kiến thẩm định, Đồ án đã được tiếp thu, hoàn thiện đầy đủ; hiện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang xem xét, tổng hợp để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy định.

Phát biểu tại buổi kiểm tra, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính ghi nhận sự nỗ lực của tỉnh Ninh Bình trong quá trình lập và trình thẩm định Quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An - Tam Cốc - Bích Động đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Phó Thủ tướng giao tỉnh Ninh Bình tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sớm hoàn thiện hồ sơ quy hoạch theo đúng quy định, bảo đảm đầy đủ căn cứ pháp lý, khoa học và thực tiễn để báo cáo, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Nhấn mạnh những nội dung cốt lõi của quy hoạch, Phó Thủ tướng yêu cầu việc xây dựng hồ sơ phải đặc biệt chú trọng cơ sở khoa học và cơ sở thực tiễn, làm rõ các giá trị nổi bật của di sản, bảo đảm tính chặt chẽ, nhất quán nhằm bảo vệ lâu dài các giá trị văn hóa, lịch sử và cảnh quan tự nhiên.

Phó Thủ tướng khẳng định nguyên tắc xuyên suốt là giữ nguyên hiện trạng, tuyệt đối không chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa và đất nông nghiệp lâu năm sang đất ở, mục tiêu là giữ gìn cấu trúc cảnh quan tự nhiên vốn có của di sản. Công tác bảo tồn phải được thực hiện nghiêm túc, không để xảy ra mai một, thiếu sót bất kỳ yếu tố nào của di sản. Việc giữ nguyên hiện trạng, kể cả cuộc sống của dân cư trong vùng lõi di sản nếu được thực hiện tốt sẽ là mô hình độc đáo trong công tác giữ gìn và phát huy giá trị di sản gắn với đời sống cộng đồng.

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng, đồng chí Trần Huy Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định tỉnh Ninh Bình sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành Trung ương hoàn thiện hồ sơ, sớm đưa quy hoạch vào thực tiễn, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho sự phát triển của Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An - Tam Cốc - Bích Động trong giai đoạn mới.