Nhiệm kỳ 2012-2017, được sự quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi của cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các ngành chức năng của tỉnh, Giáo hội Phật giáo tỉnh Ninh Bình đã hoàn thành tốt các công tác Phật sự đề ra. Theo số liệu thống kê, toàn tỉnh hiện có 351 ngôi chùa, trong đó 240 chùa đã có sư trụ trì và kiêm nhiệm trụ trì, có 25 chùa được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia và 39 chùa được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Toàn tỉnh hiện có 361 tăng ni, trong đó có 304 Tỷ khiêu, Tỷ khiêu ni và 57 Sa di, Sa di ni. Hàng giáo phẩm có 1 Hòa thượng, 6 Thượng tọa, 3 Ni trưởng và 14 Ni sư. Ban Trị sự Phật giáo tỉnh đã rà soát, thống kê số lượng chùa và tăng ni trên địa bàn tỉnh, đồng thời thiết lập danh bạ và quản lý theo dạng file vi tính. Đây chính là cơ sở để Ban trị sự Phật giáo tỉnh kịp thời nắm bắt được số lượng tăng ni đến và đi trên địa bàn tỉnh, số lượng tăng ni tấn phong và thụ giới, số lượng chùa trùng tu và xây dựng mới…
Để tiếp tục phát huy tinh thần "Đoàn kết hòa hợp - Trưởng dưỡng đạo tâm - Trang nghiêm Giáo hội", Ban Trị sự Phật giáo tỉnh đã thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu sinh hoạt với các tăng ni trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là trong dịp An cư kết hạ hàng năm, nhằm nắm bắt tâm tư nguyện vọng của các tăng ni, đồng thời động viên, khích lệ và cùng nhau sách tấn trên bước đường tu tập, hoằng pháp lợi sinh. Đồng thời, để giúp cho các tăng ni trên địa bàn tỉnh an tâm tu tập và hành đạo, trong nhiệm kỳ qua, Ban Trị sự đã từng bước hoàn tất hồ sơ, đề nghị Ban Tăng sự Trung ương cấp phát Giấy chứng nhận Tăng ni, Chứng điệp thụ giới và Sổ hạ lạp. Bên cạnh đó, công tác giáo dục tăng ni được chú trọng, đẩy mạnh. Ban Trị sự Phật giáo tỉnh luôn coi việc giáo dục đào tạo và bồi dưỡng thế hệ tăng ni trẻ là nhiệm vụ cấp bách và thường xuyên. Tích cực vận động, tạo điều kiện giúp đỡ cho các tăng ni trong tỉnh tham gia theo học tại các trường Trung cấp Phật học, theo học hệ cử nhân và thạc sĩ ở một số trường đại học: Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Văn hóa, Đại học Ngoại ngữ, Đại học Sư phạm…
Tính đến hiện nay, số tăng ni đã được đào tạo có 3 tiến sĩ, 3 thạc sĩ, 47 cử nhân, 2 cao đẳng và 83 trung cấp. Hiện toàn tỉnh đã có 6/8 Ban Trị sự Phật giáo các huyện, thành phố mở các lớp giáo lý dành cho các tín đồ phật tử. Nhiều chùa trên địa bàn tỉnh đã tích cực thành lập các Đạo tràng tu tập, Đạo tràng niệm Phật và tổ chức nhiều các khóa tu, các câu lạc bộ, như: Khóa tu Bát quan trai, Khóa tu một ngày an lạc, Khóa tu mùa hè, Câu lạc bộ thanh, thiếu niên phật tử và các lớp dạy võ, dạy tiếng Anh miễn phí..., thu hút được số lượng lớn tín đồ phật tử, học sinh, sinh viên trong và ngoài tỉnh tham gia. Ngoài việc giảng dạy về giáo lý cơ bản và thực tập trải nghiệm cho các tín đồ phật tử, ban tổ chức còn đan xen, lồng ghép nhiều chương trình ngoại khóa bổ ích, như: Kỹ năng sống cho giới trẻ, tuyên truyền về bảo vệ môi trường, an toàn giao thông đường bộ, an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng, chống tai, tệ nạn xã hội và hội thi văn nghệ quần chúng...
Phát huy tinh thần nhập thế của đạo Phật, trong nhiệm kỳ qua, ngoài việc chăm lo tu tập và phụng sự đạo pháp, nhiều tăng ni còn tích cực tham gia công tác xã hội, như: là đại biểu HĐND các cấp, là thành viên MTTQ các cấp, hội viên Hội Chữ thập đỏ, Hội khuyến học, Hội Phụ nữ, Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội Sinh vật cảnh... ở vị trí nào, các tăng ni cũng thực hiện tốt trách nhiệm của người đại biểu, người hội viên, có những đóng góp tích cực, hiệu quả cho hoạt động của MTTQ, các đoàn thể, HĐND các cấp. Đồng thời, các tăng ni còn tích cực tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền vững mạnh thông qua việc đóng góp ý kiến vào các dự thảo sửa đổi Hiến pháp, Luật, dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XXI (nhiệm kỳ 2015 - 2020), tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021. Nét nổi bật trong các hoạt động xã hội của Giáo hội Phật giáo tỉnh là 5 năm qua, Ban Trị sự Phật giáo tỉnh đã không ngừng vận động các tăng ni, tín đồ phật tử trên địa bàn tỉnh tích cực tham gia hoạt động, công tác từ thiện nhân đạo, hưởng ứng các cuộc vận động do ủy ban MTTQ các cấp phát động, như: ủng hộ đồng bào miền Trung bị lũ lụt, Quỹ đền ơn đáp nghĩa, Quỹ Vì người nghèo, Quỹ Khuyến học, khuyến tài, Quỹ Thắp sáng ước mơ, xây nhà tình nghĩa, thăm hỏi và tặng quà các gia đình chính sách nhân ngày Thương binh - Liệt sỹ, khám, chữa bệnh và cấp phát thuốc miễn phí cho người nghèo, hỗ trợ nạn nhân nhiễm chất độc da cam, giúp đỡ trẻ mồ côi không nơi nương tựa, tặng quà cho các em học sinh nghèo vượt khó... với kinh phí ủng hộ trên 20 tỷ đồng. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có nhiều chùa, tăng ni và tín đồ phật tử đã và đang tổ chức phát cháo, cơm từ thiện miễn phí hàng ngày, hàng tuần trong tháng tại một số bệnh viện của tỉnh và tại các huyện, thành phố… Trong nhiệm kỳ qua, Ban Trị sự Phật giáo tỉnh còn thực hiện tốt việc phối hợp với Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, các cơ quan chức năng của tỉnh và chùa Bái Đính đón tiếp hàng chục đoàn khách cấp cao nước ngoài, các tổ chức quốc tế và các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước về thăm Quần thể danh thắng Tràng An và chùa Bái Đính. Qua đó góp phần vào kết quả công tác đối ngoại, nâng cao vị thế của tỉnh Ninh Bình.
Những kết quả đạt được trong công tác Phật sự của Giáo hội Phật giáo tỉnh nhiệm kỳ 2012- 2017 đã góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh, là tiền đề quan trọng để đưa hoạt động phật sự trong thời gian tới tiếp tục có bước phát triển mới.
Đại hội Phật giáo tỉnh lần thứ VI, nhiệm kỳ 2017- 2022 là diễn đàn, sự kiện chính trị trọng đại của giới tăng ni trong tỉnh tập hợp, đoàn kết, nhất trí, phát huy trí tuệ tập thể, đề ra các giải pháp để đưa công tác Phật sự tiếp tục đạt kết quả, hiệu quả. Trong đó, cần quan tâm thực hiện tốt các nội dung: Thực hiện nghiêm các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo; động viên và hướng dẫn tăng ni thực hiện nghiêm túc giới luật Phật chế; chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chú trọng việc đào tạo và bồi dưỡng thế hệ tăng ni trẻ, khuyến khích, động viên và tạo điều kiện thuận lợi cho tăng ni theo học ở các trường Phật học cũng như thế học; động viên, khuyến khích tăng ni, tín đồ phật tử tích cực tham gia công tác từ thiện, nhân đạo do Ủy ban MTTQ các cấp phát động, hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước, đẩy mạnh cuộc vận động do Đảng, Nhà nước phát động. Hướng dẫn phật tử sống tốt đời, đẹp đạo; chấp hành tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quy định của Giáo hội các cấp; khuyến khích tăng ni chăm lo tu bổ, tôn tạo chùa cảnh, bảo vệ và duy trì tốt các di sản văn hóa vật thể các cấp; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; duy trì các lễ hội Phật giáo truyền thống, tổ chức sao cho trang nghiêm, long trọng và phù hợp với thuần phong mỹ tục của địa phương…
Phan Hiếu