Phạm Minh Hạnh - người yêu Xẩm đất Yên Nhân
Anh Phạm Minh Hạnh, sinh năm 1983, là một người khiếm thị bẩm sinh. Dường như có một quy luật bù trừ, ông trời chẳng cho anh đôi mắt sáng thì bù đắp cho anh đôi tai rất thính và một trí nhớ tuyệt vời. Cho nên ngay từ nhỏ, anh Hạnh đã rất yêu thích nghe các làn điệu dân ca cổ truyền trên Đài Tiếng nói Việt Nam. Năm 2001, cha anh Hạnh, vì thấu hiểu sự đam mê của người con trai và cũng để bù đắp sự thiệt thòi của người con, nên đã tìm đến tận phường Ninh Phong (thành phố Ninh Bình) gặp thầy Đào Liên, một người rất giỏi về nhạc cụ dân tộc, xin cho người con trai được học nghề. Trải qua ba tháng thụ nghiệp, nhờ sự tận tâm truyền dạy của nhạc sỹ Đào Liên, người học trò đất Yên Nhân đã có thể sử dụng thành thạo bộ trống, các loại nhạc cụ đàn Nhị, đàn Nguyệt, kèn Tàu...
Nhờ chăm chỉ luyện tập và có một trí nhớ đặc biệt, anh Phạm Minh Hạnh không những chơi thành thạo các bản nhạc cổ mà còn có thể chơi nhiều làn điệu nhạc hiện đại chỉ sau vài ba lần nghe. Cũng nhờ vậy, mà trong các dịp biểu diễn văn nghệ tại địa phương, anh thường được thôn xóm cử tham gia các tiết mục độc tấu cổ nhạc. Ngón đàn ngọt ngào, nhuần nhuyễn và mê hoặc của anh khiến nhiều người say mê và khâm phục.
Không những chỉ giỏi sử dụng các nhạc cụ dân tộc, anh Phạm Minh Hạnh còn là người có chất giọng tốt và hát khá hay. Anh cũng là người hát được nhiều làn điệu hát Văn, nên anh đã tham gia Câu lạc bộ hát Chèo, hát Xẩm, hát Văn của xã Yên Nhân với vai trò vừa là nhạc công, vừa là ca sỹ. Tại nhiều sự kiện chính trị của địa phương, các tiết mục văn nghệ của anh Phạm Minh Hạnh đều tạo được ấn tượng tốt, nhận được sự đánh giá khá cao của khán giả và các nhà chuyên môn.
Ngoài việc tham gia các sinh hoạt văn nghệ tại địa phương, anh Hạnh chủ yếu mưu sinh bằng việc chơi cổ nhạc phục vụ các đám hiếu, hát Văn tại các lễ hội khắp trong và ngoài tỉnh. Những người cùng làm nghề với anh Hạnh hay những ai từng tiếp xúc với anh đều có chung suy nghĩ, anh là người trung thực, thật thà và rất tận tâm với nghề. Do vậy, bằng khả năng âm nhạc của mình, bằng thái độ lao động một cách nghiêm túc đã mang lại cơ hội nghề nghiệp và thu nhập cho anh.
Riêng đối với nghệ thuật hát Xẩm, người nghệ nhân khiếm thị đất Yên Nhân dành cho Xẩm một tình cảm đặc biệt. Anh là người thuộc nhiều làn điệu Xẩm mà nghệ nhân Hà Thị Cầu truyền lại và cũng là một trong số hiếm hoi những người yêu Xẩm Yên Mô có thể vừa hát vừa kéo nhị một cách nhuần nhuyễn. Anh Hạnh đã tham lớp học hát Chèo, hát Xẩm tổ chức tại huyện Yên Mô do các nghệ sỹ, nhạc công của Trung tâm Văn hóa tỉnh, Nhà hát Chèo Ninh Bình truyền dạy...
Nhờ có năng khiếu đặc biệt, kết hợp sự hướng dẫn tận tình của các giáo viên giỏi, tâm huyết với nghệ thuật hát Xẩm, qua các lớp tập huấn, kỹ năng biểu diễn của anh Hạnh được cải thiện đáng kể. Tại sự kiện chào mừng xã Yên Nhân tổ chức lễ đón Bằng công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới vào ngày 8/1/2017, tiết mục hát Xẩm của anh Phạm Minh Hạnh đã giành được ấn tượng đặc biệt với người xem. Cũng vì vậy mà sau đó anh Phạm Minh Hạnh được huyện Yên Mô lựa chọn tham gia dự thi tại Liên hoan hát Xẩm các tỉnh khu vực phía Bắc-Ninh Bình năm 2019. Tiết mục Xẩm "Theo Đảng trọn đời" do nghệ nhân Hà Thị Cầu sáng tác được anh Phạm Minh Hạnh biểu diễn tại Liên hoan đã gây xúc động cho nhiều người và giành giải C.
Giải thưởng đã có ý nghĩa động viên tinh thần rất lớn đối với anh Hạnh, giúp anh có thêm nghị lực, niềm tin tiếp tục đồng hành với công cuộc gìn giữ, bảo tồn các làn điệu Xẩm, nhân lên tình yêu của người nghệ sỹ khiếm thị với di sản tinh thần vô giá của quê hương Yên Mô nói riêng và tỉnh Ninh Bình nói chung.
Mai Phương
