Trao đổi với chúng tôi, ông Võ Mậu Lương, Phó Chủ tịch UBND xã Ninh vân cho biết: Người dân Ninh Vân có nghề chế tác đá mỹ nghệ trên 300 năm. Khoảng chục năm trở lại đây, được sự khuyến khích, tạo điều kiện của tỉnh, sản xuất chế tác đá mỹ nghệ Ninh Vân phát triển mạnh hơn, giải quyết việc làm cho trên 10.000 lao động (6.000 lao động thường xuyên), thu nhập và đời sống vật chất của người lao động tăng lên đáng kể.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích kinh tế thì nghề chạm khắc đá mỹ nghệ đã và đang gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường nước và môi trường không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân địa phương và các vùng lân cận. Người dân tận dụng đất của gia đình làm nơi sản xuất, chủ yếu bám ven hai trục đường vào làng, các cơ sở sản xuất mọc xen lẫn với khu dân cư, do vậy hai bên các tuyến đường, cây cối, mái nhà dân... đều bị bụi đá phủ trắng.
Ngoài ra trên địa bàn xã Ninh Vân còn có Nhà máy phân lân Ninh Bình, Nhà máy xi măng Duyên Hà, Nhà máy xi măng Hệ Dưỡng đang hoạt động và liên tục thải ra khói bụi, nước thải. Trong khi người dân ở nơi đây sinh hoạt nhờ vào hai nguồn nước chính là nước mưa và nước giếng. Nước mưa chứa nhiều chất cặn bẩn vì tình trạng ô nhiễm không khí do bụi đá gây ra, còn nước giếng thì bị đỏ và nhiễm mặn, phèn...
Trước thực trạng khó khăn về nước sinh hoạt cho người dân, năm 2005, chương trình đoàn kết nước sạch đã đến với người dân xã Ninh Vân. Đây là một chương trình rất có ý nghĩa, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân thông qua hệ thống cung cấp nước sạch tới các hộ gia đình và nâng cao ý thức cho người dân về vấn đề vệ sinh môi trường. Trạm xử lý nước với công suất 40 m3/giờ, cung cấp nước cho khoảng 10.000 người dân trong xã được xây dựng với tổng vốn đầu tư 4 tỷ 628 triệu đồng, trong đó: Ngân sách Trung ương cho Chương trình Môi trường Quốc gia 905 triệu đồng, hỗ trợ của tổ chức EAST 1 tỷ 081 triệu đồng, nhân dân đóng góp 1 tỷ 885 triệu đồng, còn lại là nguồn vốn khác.
Cùng với đầu tư, xây dựng, xã phối hợp với Chi cục phát triển Nông thôn, EAST tổ chức rất nhiều hoạt động thông tin, giáo dục và truyền thông. Các chương trình này trang bị cho người dân những kiến thức về vệ sinh môi trường, sức khỏe, tầm quan trọng của nước sạch nhằm thay đổi thói quen của người dân và khuyến khích các hộ gia đình đăng ký sử dụng nước sạch. Vì vậy, mặc dù việc lắp đặt đường ống dẫn nước về các gia đình cần kinh phí khá cao, nhưng ngay tháng đầu tiên Trạm cấp nước sạch đi vào hoạt động, đã có gần 80% hộ dân đăng ký sử dụng.
Ông Vũ Hữu Thời, Trạm trưởng Trạm cấp nước sạch xã Ninh Vân cho biết: Hiện nay Trạm cấp nước hoạt động 24/24h, cung cấp nước sạch cho gần 2.000 hộ dân với trên 10.000 nhân khẩu và một phần nước sinh hoạt cho Nhà máy xi măng Duyên Hà, Nhà máy xi măng Hệ Dưỡng. Hiện nay, Trạm cấp nước đang hoạt động với công suất tối đa nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu của người dân. Để đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu nước sạch của nhân dân, thời gian tới rất mong dự án giai đoạn II sẽ được xây dựng và đưa vào phục vụ nhân dân.
Từ khi Chương trình Đoàn kết nước sạch đến với Ninh Vân, chất lượng cuộc sống của người dân được nâng lên rõ rệt, sức khỏe được đảm bảo, bệnh đau mắt đỏ và dịch bệnh không còn; có trên 70% số hộ dân có hệ thống công trình hợp vệ sinh và hiện đại. Chị Phạm Thị Ái, xóm Xuân Thành, xã Ninh Vân cho biết, trước đây gia đình chị cũng như người dân trong xóm thường xuyên dùng nước mưa và nước giếng có màu vàng và đục để sinh hoạt. Có nước sạch, hầu như 100% người dân ở đây bỏ nước mưa, nước giếng chuyển sang dùng nước máy.
Bài, ảnh: Hương Giang