Chúng tôi đến xã Lạng Phong, một trong những xã trọng điểm về trồng lúa của huyện Nho Quan. Vụ đông xuân năm nay, toàn xã gieo cấy trên 200 ha. Phát huy truyền thống thâm canh lúa từ lâu đời, bà con xã viên đã tích cực phòng trừ sâu bệnh, chuột hại lúa, chú trọng ứng dụng kỹ thuật mới vào gieo cấy, chăm sóc, nên năm nay Lạng Phong tiếp tục được mùa lớn. Trên cánh đồng các thôn Bách Hoàn, Đồng Đinh, Tràng An, bà con nông dân đang hối hả thu hoạch lúa, dưới cái nắng như đổ lửa, họ như quên đi bao nỗi khó khăn, vất vả bởi niềm vui được mùa.
Bên ruộng lúa trĩu hạt, chị Bùi Thị Hương, ở thôn Bách Hoàn không giấu nổi niềm vui khi gần 2 mẫu ruộng của gia đình lúa chín vàng óng, hạt căng tròn. Chị hồ hởi nói: Năm nay, tuy gặp khó khăn ban đầu về thời tiết nhưng nhờ áp dụng nghiêm lịch thời vụ và làm tốt khâu phòng, chống sâu bệnh nên lúa đông xuân sinh trưởng và phát triển tốt. Vụ này ước năng suất cũng đạt 65 tạ/ha.
Tại thửa ruộng bên cạnh, anh Trịnh Văn Bình cũng đang tập trung thu hoạch lúa của gia đình. Do lúa chín đồng loạt, nhà lại neo người nên anh phải thuê thêm 2 nhân công tranh thủ gặt, giải phóng đất sớm để làm đất cho kịp vụ mùa. Anh Bình cho biết: "Vụ này, gia đình tôi cấy 7 sào bằng giống Khang Dân và Thục Hưng. Nhờ thời tiết thuận, lúa ít sâu bệnh, không phải chăm bón, phun thuốc nhiều mà bông lúa vẫn dài, hạt chắc, năng suất ước đạt 2,5 tạ/sào. Từ năm 2000 đến nay, chưa có vụ đông xuân nào lại được mùa lớn như vậy".
Anh Phạm Văn Nhất, Chủ nhiệm HTX Lạng Phong chia sẻ: Năm nay, mặc dù đầu vụ rét đậm, rét hại kéo dài ảnh hưởng bất lợi đến sản xuất. Tuy nhiên, HTX đã bố trí lịch thời vụ thích hợp, chọn lựa những bộ giống có năng suất cao đưa vào gieo cấy. HTX cũng kịp thời hướng dẫn các thôn, đội chăm sóc, bảo vệ tốt diện tích mạ và lúa mới cấy.
Đồng thời chủ động nguồn nước tưới tiêu nhằm đảm bảo tốt chu kỳ sinh trưởng của lúa, làm tốt công tác diệt chuột. Nhờ đó, Lạng Phong có năng suất lúa bình quân đạt 62 tạ/ha, sản lượng đạt trên 1.240 tấn. Hiện, bà con đã thu hoạch được trên 80% diện tích, trên nhiều cánh đồng, sau khi gặt xong bà con đang triển khai làm đất, chuẩn bị gieo cấy vụ mùa.
Theo Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Nho Quan: Vụ đông xuân này, huyện Nho Quan gieo cấy 7.400 ha lúa (bằng 104% kế hoạch). Mặc dù đầu vụ thời tiết bất thuận do rét đậm, rét hại kéo dài, ảnh hưởng đến mạ và lúa mới cấy; sau cấy thời tiết âm u, ít nắng, mưa phùn kéo dài, độ ẩm không khí cao. Tuy nhiên, từ giai đoạn lúa trỗ đến chín lại gặp thời tiết thuận lợi nên lúa sinh trưởng, phát triển tốt. Tính đến ngày 2-6, toàn huyện đã thu hoạch được 3.500 ha, năng suất trung bình ước đạt 64,2 tạ/ha.
Như vậy có thể khẳng định, vụ lúa đông xuân 2014 là một vụ sản xuất thắng lợi nhất của huyện Nho Quan từ trước tới nay. Bên cạnh những yếu tố "thiên thời, địa lợi, nhân hòa" thì cốt lõi nhất là người nông dân đã ý thức cao trong áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, mạnh dạn đưa các giống mới vào gieo cấy..
Cùng với đó, các cấp, các ngành đã sát cánh cùng người nông dân, quyết liệt khắc phục khó khăn, hỗ trợ tốt về khoa học kỹ thuật, phòng trừ sâu bệnh kịp thời nên năng suất lúa đạt cao. Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng - Thủy văn T.Ư, lượng mưa từ tháng 5 đến tháng 8 tại các tỉnh khu vực phía Bắc xấp xỉ hoặc thấp hơn so với trung bình nhiều năm.
Vì vậy, để bảo đảm thắng lợi cho vụ lúa mùa, huyện Nho Quan đang chỉ đạo các xã, HTX hướng dẫn bà con nông dân nhanh chóng thu hoạch lúa đông xuân với phương châm "xanh nhà hơn già đồng", khuyến khích nông dân sử dụng máy gặt đập liên hợp để rút ngắn thời gian thu hoạch, phấn đấu đến trung tuần tháng 6 sẽ thu hoạch xong. Đồng thời yêu cầu phòng nông nghiệp, các địa phương tập trung cao các giải pháp về điều tiết nguồn nước, xác định lại những bộ giống năng suất, chất lượng, chuẩn bị đầy đủ vật tư, phân bón phục vụ sản xuất vụ mùa thắng lợi.
Nguyễn Lựu