Theo ông Nguyễn Văn Tuyên, Giám đốc HTX nông nghiệp Phú Sơn: Hiện nay, Tổ dịch vụ của HTX đang áp dụng các phương thức để có nước phục vụ nông dân gieo cấy như: Tăng cường dùng 6 máy bơm điện công suất 2.000m3/h, linh hoạt dùng máy bơm dã chiến, loại máy bơm chạy dầu (D15) để lấy nước. ở xứ đồng Dộc Phúc lấy nước từ hồ Thác La được tổ chức bơm tăng-bo, 2 đến 3 nấc đẩy nước lên ruộng. Nhiều xứ đồng, HTX huy động các hộ xã viên dùng cả máy bơm loại nhỏ, chạy xăng… vào tưới nước chống hạn cho những diện tích đã gieo vãi và bảo vệ diện tích mạ đã gieo. Diện tích kế hoạch vụ mùa toàn xã 301 ha, trong đó cấy lúa 221 ha, tuy nhiên ở xứ đồng Mè Ngoài và Đống Trung (khoảng 50 ha) khó khăn về nguồn nước như hiện tại có khả năng đành bỏ không… Đồng chí Bùi Văn Thể, Chủ tịch UBND xã Quảng Lạc chia sẻ: Đến nguồn nước sinh hoạt ở đây còn khó nữa là nguồn nước để sản xuất nông nghiệp. Hồ Đập Trời - nguồn dự trữ cấp nước cho trên 90% lượng nước sản xuất và sinh hoạt ở địa bàn thì nay cạn khô, thấp hơn mực nước năm 2014, dưới mức nước chết (thấp hơn - 3,5m). Vụ mùa này, Quảng Lạc có kế hoạch cấy 320 ha lúa, đến nay tiến độ làm đất rất chậm. Các tổ dịch vụ làm đất triển khai cày khô, cày để nỏ… chờ nước. Chưa làm được đất nên nông dân chưa gieo mạ. Diện tích gieo mạ mùa sớm đã bị lỡ thì chuyển sang trà mùa trung và muộn bằng các giống lúa ngắn ngày. Khi có nước, giải pháp tình thế là tăng diện tích gieo vãi, giảm thời gian cấy. Tình trạng hạn kéo dài, diện tích lúa ở xã sẽ giảm, phải chuyển gần 30 ha sang trồng ngô.
Vụ mùa này, xã Cúc Phương có kế hoạch gieo cấy 46 ha lúa, 70 ha cây màu. Thời điểm này, nhiều nơi trong xã chưa làm được đất, chưa gieo được mạ. Nếu tình trạng hạn kéo dài, khung thời vụ bị phá vỡ, xã có phương án chuyển diện tích cấy lúa sang trồng ngô.
Đồng chí Vũ Lâm Trường, Trưởng Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Nho Quan cho biết: Cũng giống xã Cúc Phương, các xã Kỳ Phú, Phú Long tuy diện tích cấy lúa không nhiều, song tiến độ làm đất, gieo mạ rất chậm vì thiếu nước. Diện tích cấy lúa trong khung thời vụ không thực hiện được, huyện và địa phương nghiên cứu, tính toán chuyển đổi cơ cấu cây trồng chịu hạn thay thế. Đưa giống cây nào phải tính toán đến kế hoạch sản xuất vụ đông. Tính đến ngày 22-6, các xã có điều kiện thuận lợi hơn về nguồn nước, ven sông tổ chức gieo 200 ha mạ và cấy được 1.000 ha gồm Gia Sơn, Gia Lâm, Gia Tường, Xích Thổ, Lạc Vân… Vụ mùa này, diện tích cấy lúa toàn huyện Nho Quan phấn đấu đạt 5.600 ha, cây màu khoảng 2.000 ha.
Mặc dù bằng mọi nguồn lực, giải pháp để có nước phục vụ sản xuất nông nghiệp ở Nho Quan, song tình trạng khô, hạn, nắng nóng kéo dài như hiện tại đã làm kế hoạch thời vụ chậm lại từ 7 đến 10 ngày, do đó sẽ có những xáo trộn kế hoạch diện tích gieo trồng, ước tính sẽ có thiệt hại không nhỏ về năng suất và sản lượng cũng như những kế hoạch cho vụ đông năm nay.
Minh Đường