Tuy nhiên, một số nhà công vụ được xây dựng xong nhưng chưa có các công trình phụ trợ, gây khó khăn trong sinh hoạt, dẫn đến tình trạng có nơi nhà công vụ nhưng giáo viên không ở.
Thực hiện chủ trương xây nhà công vụ cho giáo viên, từ năm 2003 đến nay, huyện Kim Sơn đã xây được 24 nhà, gồm 114 phòng, tổng diện tích sử dụng trên 2.200 m2. Đến thời điểm này, tổng kinh phí xây nhà công vụ trên địa bàn huyện là gần 2 tỷ 750 triệu đồng, trong đó ngân sách Nhà nước là 1 tỷ 260 triệu đồng, ngân sách các địa phương trên 1 tỷ 199 triệu đồng, kinh phí từ ngành Giáo dục hỗ trợ là 260 triệu đồng. Để tạo thuận lợi cho giáo viên đến ở, các địa phương đã chủ động bố trí địa điểm, khuôn viên xây dựng nhà công vụ ở gần khu vực trường học. Tổng số giáo viên đang được ở nhà công vụ là 164 người. Có thể nói, nhà công vụ là "tổ ấm" của nhiều thầy, cô giáo, giúp họ yên tâm công tác, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là những vùng còn khó khăn. Song từ thực tế sử dụng nhà công vụ trong thời gian qua, đã nảy sinh một số bất cập cần sớm được quan tâm tháo gỡ. Hiện nay, toàn huyện mới có 10 nhà công vụ có công trình phụ trợ như: nhà bếp, giếng khoan và nhà vệ sinh (gồm 11 nhà bếp, 2 chiếc giếng và 1 nhà vệ sinh). Vì vậy dù có nhà công vụ, song nhiều giáo viên vẫn không muốn ở, thường thuê trọ, ở nhờ nhà dân hoặc phải đi về... Đơn cử như nhà công vụ ở xã Kim Hải do không có nguồn nước, các giáo viên đã phải chuyển đến ở tại một số phòng học của Trường THCS Kim Hải. Một số địa phương đã sử dụng nhà công vụ vào việc khác như làm nhà trẻ - mẫu giáo...
Tìm hiểu thực tế tại xã Ân Hòa, một trong những địa phương đang sử dụng nhà công vụ vào mục đích khác, chúng tôi được biết: Đầu năm 2007, nhà công vụ Trường THCS Ân Hòa được hoàn thành gồm 2 phòng, 4 gian nhà cấp 4 với tổng kinh phí 90 triệu đồng, trong đó ngân sách Nhà nước hỗ trợ 70 triệu đồng, còn lại là ngân sách của địa phương. Công trình có diện tích sử dụng 60m2, nằm trong khuôn viên của Trường Mầm non xã Ân Hòa. Tuy nhiên, kể từ khi nhà công vụ hoàn thành đến nay vẫn chưa có giáo viên nào đến ở và nhà công vụ trở thành một trong những lớp học của các cháu trường Mầm non. Lý giải điều này, ông Vũ Văn Minh, Phó Chủ tịch UBND xã Ân Hòa cho biết: Hiện nay, Trường mầm non có gần 400 cháu, thuộc 10 nhóm lớp, chia thành 2 khu. Mặc dù có 1 lớp đã phải học nhờ tại Nhà văn hóa thôn (xóm 2) song nhà trường luôn trong tình trạng quá tải do thiếu phòng học. Trong khi đó xã lại chưa có kinh phí để xây thêm phòng học cho các cháu. Vì vậy, sau khi tham khảo ý kiến của Trường THCS về nhu cầu ở nhà công vụ của các giáo viên, xã đã quyết định cho Trường Mầm non mượn tạm 1 phòng lớn (3 gian) của nhà công vụ để làm lớp học... Hiện tại, xã đang có phương án xin được đầu tư chương trình sửa chữa trường học để có điều kiện được đầu tư xây dựng Trường Mầm non cho xã. Như vậy, thời gian tới sẽ khắc phục được tình trạng này. Thầy giáo Nguyễn Đức Thanh, Hiệu Trưởng trường THCS Ân Hòa, bộc bạch: Hiện nhà trường có 18/32 thầy, cô giáo là người ở các địa phương khác về đây công tác, trong đó 7 người có nhu cầu ở nhà công vụ. Song nhà công vụ lại chưa đáp ứng được các yêu cầu tối thiểu phục vụ cho sinh hoạt như: Không có bếp, không nhà vệ sinh, không giếng nước... Trường cũng đã đề nghị xã hỗ trợ để làm công trình phụ trợ cho nhà công vụ nhưng do xã còn nhiều khó khăn, chưa có kinh phí nên đành "lực bất tòng tâm". Mặt khác, hiện xã lại đang thiếu phòng học cho các cháu Mầm non nên các giáo viên đành tạm thời phải tự túc chỗ ở.
Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Văn Phương, Trưởng Phòng Giáo dục huyện Kim Sơn cho biết: Trung bình mỗi năm huyện Kim Sơn có khoảng 300 cán bộ, giáo viên ở các địa phương khác về công tác, làm thế nào để "hợp lý hóa" chỗ ăn, ở cho các giáo viên này cũng là một trong những khó khăn không nhỏ, bởi trong huyện mới chỉ có 24 nhà công vụ. Chưa nói gì đến việc các nhà công vụ có thực sự phát huy được tác dụng hay không nếu thiếu các công trình phụ trợ.
Vấn đề đặt ra hiện nay, đó là hầu hết các nhà công vụ đều thiếu nước sinh hoạt (24 nhà nhưng chỉ có 2 nhà có giếng khoan)... Vì vậy, để nhà công vụ thực sự phát huy hiệu quả, huyện rất cần sự quan tâm hơn nữa của các cấp, các ngành, nhằm tạo điều kiện cho các thầy, cô giáo yên tâm công tác. Mặt khác, trước sự trượt giá của vật liệu xây dựng như hiện nay thì việc xây 1 nhà công vụ là 70 triệu đồng từ ngân sách thì khó có thể thực hiện được. Do vậy, hiện nay có 3 xã: Đồng Hướng, Lưu Phương, Lai Thành đã có kế hoạch được hỗ trợ kinh phí để xây nhà công vụ nhưng chưa xã nào khởi công xây dựng.
Bài, ảnh: Đinh Ngọc