Ngày quê hương trở về bên nhau

Ký ức của cha

Tôi còn nhớ như in những buổi chiều, cha tôi, người từng công tác tại Ban Thi đua tỉnh Hà Nam Ninh vẫn thường ngồi lặng lẽ bên chén trà, kể cho tôi nghe những câu chuyện một thời sống và làm việc ở Nam Định. Ông gọi đó là “thời tuổi trẻ đầy lý tưởng”. Khi tỉnh chia tách, cha tôi về Ninh Bình, nhiều người bạn của ông vẫn ở lại gắn bó với mảnh đất Nam Định. Hơn 30 năm qua đi, mỗi người một ngả, nhưng tình cảm của họ thì vẫn đong đầy như ngày nào còn cùng chia cơm, sẻ áo, nhường nhau “con tép cõng mười hạt muối”… nhưng kiên trung một mục tiêu phụng sự quê hương Hà Nam Ninh ngày ấy.

Trong ký ức của ông là những câu chuyện ấm áp, gần gũi, có khi là những buổi tổng kết phong trào thi đua ở thành phố Nam Định, nơi ông cùng đồng nghiệp từ các huyện xa xôi về dự, tay bắt mặt mừng, hát vang bài ca yêu nước; hay những mùa xuân cùng nhau đi dọc các làng quê, trao cờ thưởng cho những tập thể xuất sắc. Và sau chia tách tỉnh, mỗi người một công việc mới, một đơn vị mới, nhưng cứ có dịp là lại tìm nhau, không phải vì chức vụ hay quyền hạn, mà vì tình nghĩa của một thời “Hà Nam Ninh”.

Giờ đây, cha tôi không còn minh mẫn nữa, nhưng mỗi lần nhìn thấy ánh mắt xúc động khi những người bạn cũ "Hà Nam Ninh" gọi điện hỏi thăm ông, tôi càng thấm thía: chia tách là để phát triển, nhưng tình người thì không bao giờ chia tách. Và hôm nay, khi ba tỉnh hợp nhất, những ký ức của họ bỗng sáng lên trong trong tôi như một khung trời mới, như ngọn lửa được tiếp thêm nhiên liệu, cháy rực giữa lòng thời đại.

Tương lai một vùng đất

Ninh Bình - Hà Nam - Nam Định, ba cái tên, ba miền đất, nhưng từ lâu đã có chung một cội nguồn văn hóa. Vùng đất phía Nam đồng bằng sông Hồng này không chỉ trù phú nhờ phù sa ba dòng sông: sông Hồng, sông Đáy, sông Vạc mà còn là nơi lưu giữ lớp trầm tích văn hóa của người Việt cổ, như: Tràng An-Bái Đính huyền thoại, Tam Chúc linh thiêng, Phủ Dày linh ứng lòng dân và những phố cổ Nam Định, Phủ Lý nhuộm nắng thời gian...; nơi khai nguyên ra nước Đại Cồ Việt, đặt nền móng cho những triều đại mở đầu độc lập dân tộc, những danh nhân lẫy lừng, những dòng họ khoa bảng, những ngôi chùa, đình làng, nhà thờ mang hơi thở linh thiêng ngàn đời. Văn hóa cư xử của người dân vùng đất này cũng luôn thấm đẫm sự mộc mạc, hiếu học, trọng nghĩa, giàu truyền thống yêu nước, cần cù mà sâu lắng.

Và chính từ nền tảng ấy, 50 năm trước, một tỉnh mang tên Hà Nam Ninh đã được thành lập, là biểu tượng của sự hội tụ, đoàn kết, là bước đi phù hợp với yêu cầu lịch sử. Dẫu sau này chia tách, lòng người chưa bao giờ rời xa. Chính dòng máu ấy, ký ức ấy, là sợi dây gắn kết vô hình, âm ỉ chờ một ngày được khơi thông trở lại.

Thế giới đang đổi thay nhanh hơn bao giờ hết. Việt Nam đang trong hành trình kiến tạo các vùng động lực, nâng tầm quy hoạch vùng, định vị lại chiến lược phát triển quốc gia. Trong dòng chảy ấy, việc hợp nhất ba tỉnh thành một đơn vị hành chính mới lấy tên là Tỉnh Ninh Bình, không phải là trở về quá khứ mà là bước tiến của tư duy hiện đại.

Đây là đòi hỏi tất yếu để khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh từng vùng: Ninh Bình với lợi thế về di sản, du lịch; Hà Nam với công nghiệp, dịch vụ hậu cần; Nam Định với truyền thống giáo dục và tiểu thủ công nghiệp… Sự hợp nhất hôm nay là minh chứng cho tinh thần đổi mới, khát vọng hội nhập và tầm nhìn chiến lược. Đó là bước chuyển mình để từ nền độc lập kiên cường tiến tới một thời kỳ phát triển năng động, bền vững và hội nhập sâu rộng.

Viết tiếp câu chuyện quê hương

Sáng nay, buổi sáng đầu tiên của ngày hợp nhất, những vùng quê từ Ý Yên đến Gia Viễn, từ Lý Nhân đến Giao Thủy, từ Kim Bảng đến Hoa Lư tĩnh lặng hơn. Người dân lặng lẽ theo dõi tin tức, gọi điện cho nhau, rưng rưng khi nghe cái tên “tỉnh Ninh Bình” chính thức được xướng lên. Với những người cao tuổi, như cha tôi, hay những đồng chí của ông, đó là một giấc mơ thành hiện thực. Họ đã từng sống trong thời Hà Nam Ninh, đã từng gắn bó và chia xa. Nay, họ chứng kiến một cuộc hội ngộ không chỉ của đất, mà của lòng người.

Chúng tôi, những đứa con sinh ra từ thời Hà Nam Ninh và lớn lên trong những câu chuyện của cha ông thì khoảnh khắc này là thời khắc thiêng liêng. Chúng tôi biết mình đang sống trong một lát cắt lịch sử, nơi quá khứ và tương lai chạm vào nhau, nơi mỗi người dân đều trở thành một mắt xích quan trọng của công cuộc dựng xây quê hương.

Lịch sử không chỉ được ghi vào sách vở, mà lịch sử còn sống mãi trong ký ức của người dân. Mai này, chúng tôi, những người qua 2 cuộc chuyển mình của quê hương sẽ kể lại cho con cháu rằng cha ông chúng tôi đã từng sống một thời Hà Nam Ninh đầy nghĩa tình. Và chúng tôi, những người con của vùng đất ấy đã được chứng kiến, góp phần dựng xây một miền quê thống nhất, mạnh mẽ, chan hòa, giàu lòng nhân nghĩa và niềm tin vào tương lai.

Sự hợp nhất của ba tỉnh hôm nay là một dấu mốc không thể nào quên, không chỉ trên bản đồ hành chính, mà trong tim mỗi người dân. Đó là hành trình trở về với nhau để đi xa hơn. Là sự chuyển giao giữa kỷ nguyên độc lập và kỷ nguyên phát triển vươn mình. Là nơi ký ức cha tôi được thắp sáng trong từng bước chân tôi hôm nay.

Chúng tôi tự hào là thế hệ đang sống trong lịch sử. Nhưng hơn thế, chúng tôi biết mình có trách nhiệm viết tiếp lịch sử ấy, bằng công sức, niềm tin, khát vọng, để xây dựng một tỉnh Ninh Bình mới giàu - đẹp - văn minh - trường tồn.