Năm 1992, khi được tái lập, Tòa án nhân dân tỉnh chỉ có 30 cán bộ, cơ sở vật chất, kinh phí phục vụ cho hoạt động chuyên môn gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, toàn ngành có 152 cán bộ, công chức, trong đó có 100% các đồng chí làm công tác chuyên môn có trình độ đại học, 24 đồng chí có trình độ cử nhân và cao cấp lý luận chính trị, 8 đồng chí có trình độ cao học luật, 63 đồng chí đã được bổ nhiệm làm Thẩm phán. Trong những năm qua, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao, ngành Tòa án đã thường xuyên bồi dưỡng, giáo dục cán bộ, công chức trên cả 2 lĩnh vực tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống và chuyên môn, nghiệp vụ. Ngành đã cập nhật kịp thời các văn bản mới ban hành cho đội ngũ cán bộ làm công tác nghiệp vụ và Hội thẩm nhân dân. Phát động viết và nghiệm thu nhiều chuyên đề khoa học nghiên cứu về chuyên môn, nghiệp vụ. Làm tốt việc xét xử lưu động tại địa phương nơi xảy ra vụ án đối với những loại tội phạm hình sự nguy hiểm để tuyên truyền pháp luật đến đông đảo nhân dân. Phối hợp với các cấp, các ngành giải quyết nhanh, dứt điểm các vụ trọng án, án điểm; tổ chức nhiều phiên tòa mẫu, nâng cao kỹ năng điều hành phiên tòa của Tòa án cấp huyện. Từ khi tái lập tỉnh (tháng 4 năm 1992) đến nay, bình quân mỗi năm ngành Tòa án tỉnh thụ lý giải quyếttừ1.200 đến 1.500 vụ án các loại. Năm 2012, ngành thụ lý giải quyết 1.690/1.708 vụ việc các loại, đạt tỷ lệ 98,9%, vượt chỉ tiêu công tác do ngành Tòa án nhân dân đề ra, so với năm 2011 tổng số vụ án các loại thụ lý tăng 218 vụ. 6 tháng đầu năm 2013, toàn ngành thụ lý 913 vụ việc, giải quyết 763 vụ việc, đạt tỷ lệ 79%; các tòa án cấp huyện thụ lý giải quyết 780 vụ/ 836 vụ việc, đạt tỷ lệ 93%; không có án quá hạn luật định, các vụ án chưa giải quyết do mới thụ lý đang trong thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật. Chất lượng giải quyết án đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không xử oan người vô tội và bỏ lọt tội phạm; việc giải quyết các tranh chấp dân sự đảm bảo thấu tình, đạt lý; hòa giải thành công, nhiều vụ tranh chấp có tính gay gắt, mâu thuẫn căng thẳng, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương.
Đặc biệt, những năm gần đây, hoạt động của ngành Tòa án nhân dân tỉnh đã bám sát sự chỉ đạo của Tòa án nhân dân tối cao và Tỉnh ủy, thực hiện việc tranh tụng tại phiên tòa theo đúng tinh thần Nghị quyết 08 và Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về chương trình cải cách tư pháp, từ đó làm cho hoạt động xét xử, giải quyết các loại án tại Tòa án đảm bảo dân chủ, khách quan, công minh và công bằng. Từ đó nâng cao uy tín của ngành Tòa án nói riêng, các ngành làm án nói chung, tạo sự tin tưởng của nhân dân đối với hoạt động của các cơ quan Tư pháp và Tòa án, hình thành văn hóa xét xử trong tranh tụng và quan hệ với đương sự. Đây là yếu tố quan trọng làm cho chất lượng xét xử các lại án được nâng cao, hạn chế tới mức thấp nhất những sai sót trong hoạt động chuyên môn của ngành.
Với những thành tích đạt được trong những năm qua và đặc biệt là từ năm 2002 đến nay, ngành Tòa án đã 2 lần đón nhận Huân chương Lao động. Cán bộ, nhân viên ngành Tòa án nhiều lần được Thủ tướng Chính phủ, Chánh án TAND tối cao và UBND tỉnh tặng Bằng khen. Nhiều tập thể và cá nhân trong ngành được tặng Huân chương, bằng khen, giấy khen của các cấp, các ngành và được công nhận là chiến sỹ thi đua cơ sở, chiến sỹ thi đua ngành Tòa án.
Có được sự tiến bộ và bước trưởng thành trên là do ngành Tòa án được sự quan tâm chỉ đạo sâu sắc của Tòa án nhân dân Tối cao, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và sự quan tâm phối hợp của các cấp, các ngành; đặc biệt là các ngành trong khối nội chính và sự nỗ lực phấn đấu của toàn thể cán bộ, công chức trong ngành; sự lãnh đạo, chỉ đạo khách quan, toàn diện, dứt điểm, nhạy bén và thống nhất cao của lãnh đạo cơ quan, sự cộng tác chặt chẽ, có trách nhiệm của các vị Hội thẩm nhân dân hai cấp và sự quan tâm, giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo ngành qua các thời kỳ và sự giám sát của các tầng lớp nhân dân.
Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới, phát huy truyền thống vẻ vang của ngành Tòa án trong những năm qua, toàn thể cán bộ,công chức ngành Tòa án phấn đấu chấp hành nghiêm chỉnh các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các nội quy, quy chế của ngành. Thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, có lập trường kiên định, vững vàng, lối sống giản dị, lành mạnh, có thái độ đấu tranh không khoan nhượng với tham nhũng, lãng phí và các tệ nạn xã hội.
Thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ đối với ngành "Phụng công, thủ pháp, trí công, vô tư". Đề cao tinh thần trách nhiệm, không ngừng nghiên cứu, học tập về chuyên môn, nghiệp vụ, đảm bảo áp dụng pháp luật chính xác, giải quyết các loại án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan người vô tôi, không bỏ lọt tội phạm, thấu tình, đạt lý. Tăng cường đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp hoàn thành nhiệm vụ; giữ mối liên hệ chặt chẽ với các ngành hữu quan và quần chúng nhân dân nhằm xây dựng ngành ngày càng phát triển, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Trước yêu cầu ngày càng cao của công cuộc cải cách tư pháp, nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới của ngành đó là: Thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư của Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) và các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội và ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác tư pháp và cải cách tư pháp, gắn việc thực hiện các nhiệm vụ công tác của ngành với việc thực hiện các yêu cầu cải cách tư pháp. Đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa; cải cách hành chính tư pháp, làm tốt công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, thẩm phán, tạo khâu đột phá, nâng cao hiệu quả công tác xét xử.
Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án trong sạch, vững mạnh. Tăng cường kỷ luật công vụ và công tác kiểm tra, thanh tra. Đề cao công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đẩy mạnh các phong trào thi đua, nhất là phong trào thi đua thực hiện khẩu hiệu " Phụng công, thủ pháp, trí công, vô tư" và thực hiện phương châm "Gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân" gắn với tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong toàn ngành; phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần đắc lực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Lê Chí Vịnh
(TUV, Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh Ninh Bình)