Còn nhớ, mấy năm trước khi về Kim Sơn để phỏng vấn một em học sinh đạt thủ khoa đầu vào lớp 10 của Trường THPT Kim Sơn A, chúng tôi ấn tượng mãi với thành tích học tập của cậu học sinh đó. Khi được hỏi về ước mơ học tập, cậu học sinh đó đã thành thật cho biết: Nếu gia đình không quá khó khăn, em muốn dự thi và vào học chuyên Toán của Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy. Tuy nhiên, để lên học trên thành phố, chi phí hàng tháng phải từ 1 triệu đồng trở lên. Trong khi điều kiện kinh tế gia đình còn khó khăn, bố mẹ chỉ làm nông nghiệp… Sau cuộc trò chuyện đó, ra về mà chúng tôi cứ băn khoăn mãi về trường hợp của cậu trò nghèo học giỏi, đồng thời dành thời gian để tìm hiểu về chính sách học bổng khuyến khích học tập và hỗ trợ sinh hoạt phí đối với học sinh hệ chuyên để có dịp về cơ sở tác nghiệp sẽ tư vấn cho người dân hiểu. Tìm hiểu được biết, những năm qua, tỉnh ta rất quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân tài. UBND tỉnh đã ban hành quyết định để quy định về mức học bổng khuyến khích học tập và hỗ trợ sinh hoạt phí cho các em học sinh thuộc hệ chuyên học tập tại trường. Theo đó, mức học bổng mà những năm học qua nhà trường đang thực hiện là mức học bổng gấp 3 lần học phí, khoảng 285.000 đồng/tháng, mức hỗ trợ sinh hoạt phí gấp 2,5 lần mức học phí, khoảng 237.000 đồng/tháng. Chỉ cần làm phép tính đơn giản, nếu một học sinh hệ chuyên có hộ khẩu ở vùng nông thôn có thành tích học tập tốt cộng với được hỗ trợ sinh hoạt phí sẽ có trên 500.000 đồng/tháng. Đây là khoản kinh phí mang tính chất hỗ trợ một phần cho việc học tập, sinh hoạt của một học sinh. Bởi thực tế chi phí cho việc học, sinh hoạt của học sinh thuộc các huyện, thành phố ngoài thành phố Ninh Bình sẽ cao hơn. Đơn cử như trường hợp học sinh được ở nội trú trong trường, dù được miễn tiền trọ, tiền điện, nước, nhưng tiền ăn mức 40.000 đồng/ngày đã tiêu tốn tầm trên 1 triệu đồng/người. Nếu là học sinh thuê trọ ở ngoài, thêm khoản thuê trọ, đi lại…thì mức chi tiêu phải tầm 1,5-2 triệu đồng/tháng. Đây là khoản chi phí mà nếu là học sinh ở vùng nông thôn, bố mẹ làm nông nghiệp sẽ rất khó khăn để cho con theo học.
Tìm hiểu thêm về việc đăng ký dự thi của học sinh các trường THCS trên địa bàn tỉnh, thầy giáo Đinh Văn Khâm, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy cho biết thêm: Những năm qua, tỷ lệ học sinh các huyện, thành phố đăng ký dự thi và thi đỗ vào lớp 10 hệ chuyên chiếm tỷ lệ còn thấp, mới đạt gần 20%. Trong đó, có 2 địa phương có truyền thống học tập là Kim Sơn và thành phố Tam Điệp lại khó thu hút được học sinh dự thi và vào học. Trong khi đó, qua theo dõi kết quả các kỳ thi học sinh giỏi lớp 9 cấp tỉnh, số học sinh đạt giải cao ở các huyện, thành phố chiếm tỷ lệ cao. Tuy nhiên, khó thu hút các em học sinh này tham gia đăng ký dự thi vào trường do nhiều nguyên nhân khách quan: điều kiện kinh tế gia đình khó khăn nên nhiều gia đình dù con học giỏi cũng không có điều kiện theo học, có gia đình lại ngại việc để con đi học xa nhà… Đây là một thiệt thòi cho công tác tuyển sinh của Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy bởi chưa thu hút được những em học sinh có lực học xuất sắc ở khắp các địa phương trong tỉnh. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là chính sách về việc hỗ trợ sinh hoạt phí, mức học bổng dành cho học sinh hệ chuyên, nhất là học sinh ngoài thành phố Ninh Bình chưa phù hợp nên chưa tạo sức hút để các gia đình có con em học giỏi yên tâm gửi gắm con em theo học tại trường chuyên.
Những năm qua, để thu hút học sinh giỏi tại các huyện, thành phố ngoài khu vực thành phố Ninh Bình dự thi, cùng với chính sách hỗ trợ, khuyến khích của tỉnh, nhà trường đã có những chính sách ưu tiên đối với các em học sinh ở các huyện, thành phố thi đỗ: được ở nội trú hoàn toàn miễn phí, không phải đóng tiền điện, nước sinh hoạt, nhà trường có bếp ăn tập thể, có thuê người nấu ăn phục vụ riêng học sinh ở nội trú. Đặc biệt, để thu hút học sinh giỏi các huyện, thành phố nắm bắt được thông tin và đăng ký dự thi vào các lớp chuyên, những năm gần đây nhân các kỳ thi học sinh giỏi lớp 9 cấp tỉnh, nhà trường đã gửi thư mời đến tất cả các thí sinh dự thi để các em biết được các thông tin về chế độ, chính sách hỗ trợ, ưu tiên đối với học sinh giỏi. Khi thi đỗ và vào học tại trường, học sinh còn nhận được nhiều chính sách ưu tiên như: Học sinh đạt giải nhất, nhì kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh đỗ vào lớp 10 chuyên được miễn, giảm tiền học thêm. Nếu kết quả học tập môn chuyên tốt hoặc thi được vào đội tuyển học sinh giỏi quốc gia sẽ được miễn giảm trong các học kỳ tiếp theo… Tuy nhiên, việc tuyển sinh những năm qua vẫn chưa có những chuyển biến. Như năm học 2016- 2017 này, trường có trên 1.200 học sinh, nhưng số học sinh ở các huyện chỉ chiếm gần 20%.
Trong các giải pháp được thực hiện nhằm thu hút học sinh giỏi từ các địa phương trong tỉnh tham gia đăng ký dự thi vào lớp 10 hệ chuyên của Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy, nhà trường mong muốn tỉnh tiếp tục quan tâm, nâng mức học bổng và mức hỗ trợ sinh hoạt phí để tạo điều kiện thuận lợi cho mọi học sinh có học lực khá, giỏi, đạt thành tích cao trong các môn học văn hóa đều có thể dự thi và theo học tại trường. Qua đó góp phần từng bước nâng cao chất lượng tuyển sinh đầu vào, không bỏ sót nhân tài đến từ các địa phương trong tỉnh. Trước kỳ họp thứ 2, HĐND tỉnh khóa XIV, nghe thông tin tại kỳ họp sẽ thông qua Nghị quyết về việc quy định mức học bổng khuyến khích học tập và hỗ trợ sinh hoạt phí đối với học sinh hệ chuyên của Trường, thầy Hiệu trưởng Đinh Văn Khâm chia sẻ: Đây là thông tin rất phấn khởi đối với thầy và trò nhà trường bởi Nghị quyết được ban hành sẽ có sức hút trong việc tuyển sinh được học sinh có học lực giỏi ở vùng xa, vùng khó khăn trong tỉnh cố gắng học tập, rèn luyện. Đồng thời, gia đình các em sẽ không phải lo lắng khi quyết định cho con em dự thi và học tập tại trường khi các khoản chi phí học tập, sinh hoạt được tăng lên mức đủ đảm bảo chi phí thực tế. Nhà trường sẽ quan tâm theo dõi diễn biến, kết quả của kỳ họp thứ 2, HĐND tỉnh và sẽ đẩy mạnh tuyên truyền để người dân biết về nội dung Nghị quyết. Qua đó mong muốn sẽ có sự chuyển biến trong công tác tuyển sinh đầu vào từ năm học sau.
Phan Hiếu