Lớp truyền dạy hát chèo của hai chị em nghệ sỹ

NSND Mai Thuỷ và NSƯT Mai Thế Tưởng là hai chị em ruột sinh ra, lớn lên ở xã Yên Phong, huyện Yên Mô - một trong những cái nôi của nghệ thuật chèo trên vùng đất Cố đô Hoa Lư. Gia đình Mai Thủy, Mai Thế Tưởng từ ông, bà, cha, mẹ vốn là những người yêu nghệ thuật. Trong những năm chiến tranh chống Mỹ, bố, mẹ của hai nghệ sĩ đã có mặt trong đội văn nghệ xung kích thanh niên xung phong của tỉnh, đến từng trận địa, phục vụ bộ đội, dân công. Hồi còn nhỏ, Mai Thủy, Mai Thế Tưởng luôn là hạt nhân tích cực trong phong trào văn nghệ quần chúng địa phương.

Cả hai chị em NSND Mai Thuỷ đều có thời gian công tác tại Nhà hát Chèo Ninh Bình và gặt hái được nhiều thành công qua các vở diễn. Nếu như NSND Mai Thuỷ gặt hái được nhiều thành công trong sự nghiệp lao động nghệ thuật với các huy chương vàng, bạc trong các kỳ liên hoan, hội diễn chèo toàn quốc với các vai diễn xuất sắc như: Kiều Nhi trong trích đoạn "Thức dậy tình xưa"; Hồng Ngọc trong vở “Hoa khôi dạy chồng”; Xúy Vân trong vở "Kim Nham"; A Hoàn trong vở "Nước mắt vua Đinh"... và hiện nay chị vẫn gắn bó với sân khấu biểu diễn của Nhà hát Chèo ở vai trò Phó Giám đốc Nhà hát.

Còn đối với NSƯT Mai Thế Tưởng dù thời gian công tác tại đơn vị nghệ thuật của tỉnh không dài nhưng đã kịp ghi dấu ấn cá nhân với hơn chục vai diễn tiêu biểu và các giải thưởng: Huy chương Vàng cho vai vua Lê Long Đĩnh trong vở “Linh khí Hoa Lư”, huy chương Bạc vai khoá Kiên trong vở “Trương Hán Siêu”; huy chương Bạc vai Kim Nham trong vở chèo “Kim Nham”... bằng chính khả năng và niềm đam mê, sáng tạo đầy nhiệt huyết của mình. Anh cũng 3 lần đoạt Giải thưởng Văn học nghệ thuật Trương Hán Siêu cho những cống hiến và sáng tạo của mình qua các vở diễn.

NSƯT Mai Thế Tưởng chia sẻ: Năm 2012, vì lý do cá nhân nên tôi xin nghỉ công tác tại Nhà hát Chèo Ninh Bình. Tuy nhiên, niềm đam mê với nghệ thuật truyền thống và khát khao được truyền tải cái hay, cái đẹp của nghệ thuật hát chèo đến với những người yêu nghệ thuật luôn cháy bỏng. Tôi đã về làm cộng tác viên tại Trung tâm Văn hoá tỉnh và tích cực tham gia vừa biểu diễn, vừa đi dạy sân khấu học đường tại các trường học, tham gia truyền dạy hát chèo, hát văn do Trung tâm Văn hoá tỉnh tổ chức ở các địa phương trong tỉnh.

Với những nỗ lực của mình, năm 2016, anh vinh dự được đón nhận danh hiệu Nghệ sỹ ưu tú. Năm 2017, nghệ sỹ Thế Tưởng đã đoạt huy chương Vàng tại Liên hoan Nghệ thuật quần chúng toàn quốc với bài hát chèo “Chúng con canh giấc ngủ cho Người”. Anh cũng là nòng cốt trong việc hình thành và duy trì hoạt động của Câu lạc bộ Nghệ thuật truyền thống tại Trung tâm Văn hoá tỉnh từ năm 2017 đến nay thông qua việc truyền dạy các thành viên hát chèo, hát văn, tham gia dàn dựng các tiết mục, chương trình biểu diễn.

Suốt quá trình gắn bó và dành nhiều tâm huyết, tình cảm cho nghệ thuật truyền thống, cả NSND Mai Thuỷ và NSƯT Mai Thế Tưởng đều nung nấu ý định lan toả niềm đam mê hát chèo của mình đến với nhiều người. Với kinh nghiệm của người đã nhiều năm trực tiếp dạy hát chèo và truyền vai mẫu cho học viên tại Nhà hát, NSND Mai Thuỷ đã lên kế hoạch, cùng em trai chia sẻ thông tin để mọi người biết đến các lớp học này.

Có mặt tại lớp dạy hát chèo của hai nghệ sỹ, chị Nguyễn Thị Tuyên (xã Yên Lâm, Yên Mô) cho biết: Tôi yêu các làn điệu chèo từ nhỏ và đã có 12 năm tham gia Câu lạc bộ hát chèo của địa phương. Dù nhà xa nhưng tôi vẫn cố gắng sắp xếp việc nhà để tham gia lớp học. Tôi mong muốn được cùng lan toả, đưa các làn điệu chèo bay xa, đến với nhiều người dân quê tôi...

Yêu chèo và đã tham gia biểu diễn trong nhiều sự kiện văn hoá tại địa phương nhưng vẫn có mặt ở lớp học hát chèo, anh Phạm Văn Miên (xã Khánh Thành, Yên Khánh) lại tìm đến học hát chèo bởi mong muốn được luyện tập những kỹ thuật cơ bản từ chính các nghệ sỹ. Anh Miên cho biết: Tại Ninh Bình có lẽ có duy nhất lớp học hát chèo do chính các nghệ sỹ nhân dân, nghệ sỹ ưu tú tổ chức. Do đó, tôi mong muốn được học tập những cái hay, cái đẹp từ chính những giọng hát chèo mượt mà, truyền cảm đó...

Hiện nay, các lớp học hát chèo do NSND Mai Thuỷ và NSƯT Mai Thế Tưởng truyền dạy được tổ chức linh động tại nhà văn hoá thôn, xóm, phố, trong chùa để tạo điều kiện thuận lợi cho những người yêu nghệ thuật truyền thống ngay tại cơ sở. Không cầu kỳ về cơ sở vật chất, trang thiết bị, hội trường nhà văn hoá hay sân chùa đã trở thành lớp học trong một không gian mở để cô - trò, thầy-trò tương tác với nhau trong âm thanh của những làn điệu chèo hoà cùng tiếng trống, mõ, sáo, nhị, tam thập lục... Từ các lớp học, các làn điệu chèo cho đến cách lấy hơi, nhả chữ, luyến láy, những kỹ thuật rung giọng đặc trưng của chèo đã được các nghệ sỹ hướng dẫn, rèn luyện... khiến không khí học tập vui vẻ và có tính giải trí.

NSND Mai Thủy chia sẻ: Là người làm nghệ thuật, tôi luôn mong muốn sân khấu Ninh Bình không chỉ phát triển ở lĩnh vực chuyên nghiệp mà còn được lan tỏa rộng khắp trong đời sống quần chúng. Những năm qua, tôi cùng với Nhà hát Chèo Ninh Bình đóng vai trò nòng cốt trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống, đặc biệt là nghệ thuật chèo-loại hình gắn bó mật thiết với đời sống văn hóa vùng đồng bằng Bắc Bộ. Bản thân tôi còn mong muốn được đóng góp công sức nhỏ bé của mình để truyền dạy cho nhiều đối tượng khác nhau nhưng đều có chung niềm đam mê hát chèo.

May mắn là em trai tôi, NSƯT Thế Tưởng đã ủng hộ và đồng hành với việc tổ chức các lớp dạy hát chèo. Thông qua việc tổ chức truyền dạy hát chèo, chúng tôi mong muốn tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích, góp phần giáo dục cho người dân ý thức tham gia gìn giữ, bảo vệ các di sản, truyền thống văn hóa dân tộc trong xu thế hội nhập quốc tế.