Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV: Đại biểu Quốc hội tỉnh thảo luận tại Tổ về một số dự án Luật

Theo đó, Quốc hội thảo luận ở Tổ về Dự án Luật Tương trợ tư pháp về dân sự. Dự án Luật Tương trợ tư pháp về hình sự; Dự án Luật Tình trạng khẩn cấp; Dự án Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù; Dự án Luật Dẫn độ.

Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình tham gia thảo luận tại Tổ 12 cùng với Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh: Hưng Yên, Quảng Bình và Bắc Kạn.

Thảo luận tại Tổ về Dự án Luật Tương trợ tư pháp về dân sự, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh, Tỉnh uỷ viên, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình hoàn toàn nhất trí với sự cần thiết ban hành dự án Luật.

Góp ý về phạm vi điều chỉnh của Luật Tương trợ tư pháp về dân sự, đại biểu cho rằng phạm vi điều chỉnh chỉ tập trung vào các nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục đối với tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự. Tuy nhiên, đối với các vụ việc phá sản, đây là một vấn đề thực tiễn hiện nay đang rất cần có cơ sở pháp lý để thực hiện tương trợ tư pháp. Theo quy định hiện hành, vụ việc phá sản không phải là vụ án dân sự và cũng không phải là vụ án hình sự. Do đó, phạm vi điều chỉnh hiện tại sẽ không bao hàm các quy định tương trợ tư pháp về vấn đề phá sản.

Thực tế hiện nay cho thấy, trong bối cảnh toàn cầu hóa, các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân thường có tài sản, hoạt động kinh doanh và mối quan hệ tín dụng trải nhiều quốc gia. Yếu tố quốc tế hiện diện rất nhiều. Khi một doanh nghiệp hay cá nhân lâm vào tình trạng phá sản, tài sản và các khoản nợ có thể nằm rải rác ở nhiều quốc gia khác nhau. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc thu thập thông tin, quản lý tài sản và phân chia tài sản cho các chủ nợ một cách công bằng và hiệu quả.

Các vụ việc phá sản thường đòi hỏi việc thu thập rất nhiều tài liệu, thông tin về tài sản, nghĩa vụ nợ, hoạt động kinh doanh. Nếu các thông tin này nằm ở nước ngoài, cần có một cơ chế tương trợ tư pháp để yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài hỗ trợ, cung cấp thông tin.

Do vậy, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn này, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định cụ thể trong dự thảo luật về việc yêu cầu tương trợ tư pháp trong lĩnh vực phá sản cũng được thực hiện theo pháp luật tương trợ tư pháp về dân sự trong dự thảo luật này, để có căn cứ pháp lý thực hiện. Việc bổ sung thêm phạm vi điều chỉnh để xác định đối với các vụ việc, vụ án dân sự phá sản là một bước quan trọng, không chỉ để giải quyết hiệu quả các vụ việc phá sản có yếu tố nước ngoài mà còn đảm bảo quyền lợi của các chủ nợ, con nợ và các bên có liên quan. Hơn nữa, điều này còn thể hiện một bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tư pháp.

Đối với Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, đại biểu cho rằng việc chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù là vấn đề phức tạp, không chỉ liên quan đến chủ quyền quốc gia và hợp tác quốc tế mà vấn đề quan trọng nhất là quyền con người. Những vấn đề thuộc về quyền con người cần được coi là một nguyên tắc. Vì vậy, đề nghị chuyển quy định về "sự đồng ý của người được chuyển giao" từ phần điều kiện sang phần nguyên tắc.

Cùng tham gia thảo luận tại Tổ, đại biểu Nguyễn Thành Công, Ủy viên Ủy ban Kinh tế Quốc hội (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình) cơ bản nhất trí sự cần thiết ban hành các dự án luật. Đồng thời góp ý nhằm góp phần hoàn thiện dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp.

Theo đại biểu, việc xây dựng Luật Tình trạng khẩn cấp trên cơ sở “nâng cấp” từ Pháp lệnh Tình trạng khẩn cấp và hoàn thiện các quy định tại Luật; cần xác định rõ đây là “luật gốc” đưa ra các nguyên tắc, biện pháp, điều kiện áp dụng biện pháp, thẩm quyền, quy trình, thủ tục, thời hạn, thời hiệu, cơ chế kiểm tra, giám sát vừa mang tính áp dụng chung, khái quát, bao phủ cho các lĩnh vực vừa mang tính chất xác định cụ thể, phân định theo từng trường hợp là rất cần thiết; giúp hoàn thiện hành lang pháp lý, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Về nguyên tắc áp dụng Luật Tình trạng khẩn cấp và các luật khác có liên quan, đại biểu đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu lại quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025. Theo đó, không còn phân định thứ tự ban hành trước sau của các văn bản để xây dựng nguyên tắc áp dụng pháp luật. Nguyên tắc áp dụng pháp luật cần được xây dựng trên nguyên lý xác định đâu lại là “luật cái”, “luật gốc” để ưu tiên điều chỉnh, xác định những nội dung ưu tiên áp dụng luật này. Đối với các luật chuyên ngành, nếu muốn ưu tiên áp dụng thì phải xác định rõ trong luật này những nội dung nào ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành, không phụ thuộc vào mốc thời điểm ban hành trước sau. Như vậy, nên nghiên cứu lại khoản 2 và 3 Điều 4 cho phù hợp.

Về một số khái niệm tại Điều 2, theo đại biểu hiện chưa có khái niệm về “thảm họa lớn” tại dự thảo Luật cũng như bất kỳ một văn bản quy phạm pháp luật nào. Vì vậy, để bảo đảm tính rõ ràng, khả thi, đề nghị cần làm rõ hơn khái niệm “tình trạng khẩn cấp về thảm họa lớn” tại khoản 3, trong đó, nghiên cứu, bổ sung các tiêu chí mang tính định lượng để xác định như thế nào thì được xác định là “thảm họa lớn” đối với từng trường hợp thiên tai, dịch bệnh, môi trường, sự cố bức xạ, hạt nhân… do các luật chuyên ngành cũng chưa có tiêu chí xác định cụ thể nội dung này. Việc quy định cụ thể sẽ làm cơ sở để quyết định áp dụng các biện pháp, thẩm quyền áp dụng các biện pháp tại Điều 13, Điều 27, Điều 36 dự thảo Luật.

Ngoài ra, đại biểu cũng góp ý về thẩm quyền áp dụng các biện pháp, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp.