Kinh nghiệm phát triển kinh tế di sản ở Việt Nam và Lào - Những gợi mở chính sách

Hội thảo đã tiến hành hai phiên chính với nhiều tham luận và ý kiến trao đổi sâu sắc, đa chiều.

Tại Phiên thứ nhất, với nội dung: “Những kinh nghiệm phát triển kinh tế di sản của Việt Nam và Lào” các đại biểu đã tập trung chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn từ hai Quốc gia; đồng thời, phân tích cụ thể các bài học từ việc chuyển hóa thế mạnh di sản văn hóa thành thế mạnh kinh tế. Tại Hội thảo, các đại biểu cũng đã được nghe những kinh nghiệm quý báu từ các địa phương tiêu biểu của Việt Nam như: Hà Nội, Ninh Bình, Quảng Ninh, Huế trong việc khai thác di sản văn hóa vật thể và phi vật thể để thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Đặc biệt, các tham luận từ phía Lào đã mang đến những góc nhìn đa dạng về kinh nghiệm khai thác di sản trong bối cảnh cụ thể của CHDCND Lào; từ việc chuyển hóa thế mạnh di sản văn hóa, thiên nhiên thành nguồn lực kinh tế, đến những thách thức trong kỷ nguyên số và bài học về bảo tồn, gìn giữ văn hóa đặc trưng quốc gia. Tiếp đó, các tham luận cũng làm rõ hơn những vấn đề còn tồn tại, những giải pháp đã và đang được triển khai, cũng như những bài học kinh nghiệm từ các quốc gia khác trên thế giới.

Phát biểu tham luận tại hội thảo với nội dung khai thác di sản văn hóa thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương- Kinh nghiệm của tỉnh Ninh Bình, đồng chí Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: đây là sự kiện đặc biệt có ý nghĩa, diễn ra đúng thời điểm tỉnh vừa được hợp nhất từ 3 địa phương giàu truyền thống văn hóa - lịch sử là: Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình. Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính không chỉ tạo không gian phát triển mới mà còn mở ra động lực khai thác hiệu quả các giá trị văn hóa - lịch sử, thiên nhiên phục vụ phát triển kinh tế di sản, công nghiệp văn hóa, đổi mới sáng tạo, du lịch và dịch vụ.

Từ thực tiễn của địa phương, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh đã chia sẻ 5 kinh nghiệm phát triển kinh tế dựa trên di sản: Quyết tâm chính trị cao, chỉ đạo xuyên suốt từ tỉnh đến cơ sở, xác định di sản là nguồn lực trung tâm, đồng thời thúc đẩy khu vực tư nhân tham gia bảo tồn, phát triển. Xác định giá trị cốt lõi, xây dựng chiến lược phát triển đô thị và kinh tế vùng dựa trên con người và văn hóa, không chạy theo mục tiêu phát triển bằng mọi giá. Kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, hướng tới tăng trưởng xanh, sáng tạo, bền vững, xây dựng cộng đồng “sống trong di sản - bảo vệ di sản - hưởng lợi từ di sản”. Phát huy vai trò cộng đồng, thúc đẩy mô hình hợp tác công - tư trong quản lý di sản, lồng ghép bảo tồn vào sinh kế, lễ hội, du lịch để người dân vừa là chủ thể bảo vệ vừa là người thụ hưởng. Xây dựng thương hiệu địa phương gắn với di sản, dựa trên bản sắc và niềm tự hào, định vị rõ ràng theo phân khúc thị trường, từ đó tạo nền tảng thu hút đầu tư và phát triển du lịch, công nghiệp văn hóa.

Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh cũng nhấn mạnh về mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa Việt Nam - Lào và tin tưởng Hội thảo sẽ góp phần định hướng phát triển mạnh mẽ cho tỉnh Ninh Bình và các địa phương hai nước trong thời gian tới.

Tại Phiên thứ hai, các đại biểu đã đi sâu vào thảo luận các quan điểm, định hướng và giải pháp mang tính chiến lược. Các tham luận đã tập trung phân tích quan điểm cơ bản của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào về kinh tế và nguồn lực di sản, về việc bảo vệ và phát huy giá trị kinh tế của di sản. Đồng thời, cùng nhau thảo luận về vai trò của cộng đồng trong phát triển kinh tế di sản, về việc hoàn thiện thể chế, chính sách, cũng như định hướng và giải pháp để bảo tồn và khai thác di sản văn hóa thúc đẩy phát triển kinh tế trong giai đoạn hiện nay.

Phần tọa đàm bàn tròn là điểm nhấn quan trọng, nơi các nhà khoa học, các chuyên gia đã cùng nhau đưa ra những gợi mở chính sách cụ thể, thiết thực cho sự phát triển kinh tế di sản của cả Việt Nam và Lào. Các vấn đề như: tiềm năng, thành quả, giới hạn phát triển, lợi thế và khó khăn trong khai thác, cũng như việc gắn kết kinh tế di sản với chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa đã được phân tích một cách thấu đáo.

Sau một ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, với tinh thần khoa học và trách nhiệm cao, Hội thảo quốc tế với chủ đề “Phát triển kinh tế di sản - Kinh nghiệm của Việt Nam và Lào” do Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Học viện Chính trị Hành chính Quốc gia Lào và Viện Khoa học Kinh tế và Xã hội Quốc gia Lào phối hợp với tỉnh Ninh Binh tổ chức tại Ninh Bình - vùng đất Cố đô với Quần thể di sản Tràng An đã thành công tốt đẹp.

Thay mặt Ban Tổ chức Hội thảo, đồng chí PGS.TS Đoàn Minh Huấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Giám đốc Thường trực Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã phát biểu bế mạc Hội thảo. Đồng chí nêu rõ: Với tinh thần học thuật nghiêm túc và trao đổi thẳng thắn, cởi mở, Hội thảo khoa học quốc tế “Phát triển kinh tế di sản: Kinh nghiệm của Việt Nam -  Lào” đã thành công tốt đẹp, đóng góp được nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn sâu sắc trong phát triển kinh tế di sản ở Việt Nam và Lào cùng như đề xuất nhiều kiến nghị quan trọng với hai Đảng, hai Nhà nước trong hợp tác phát triển ngành kinh tế này. Những vấn đề khoa học được đào sâu và phân tích hệ thống, toàn diện tại Hội thảo sẽ trở thành những tài liệu quý giá, là luận cứ khoa học quan trọng cho định hướng chiến lược phát triển kinh tế di sản trong thời gian sắp tới của hai quốc gia.

Nhấn mạnh Hội thảo bàn về một vấn đề vừa mới, vừa rộng nhưng lại có chiều sâu, đòi hỏi phải có những hội thảo tiếp theo để tiếp tục làm rõ, từ đó nghiên cứu, đề xuất khung lý thuyết cũng như những kiến nghị chính sách trong thực tiễn, đồng chí khẳng định: Hội thảo là sự mở đầu để tiếp tục hoàn thiện hơn mô hình kinh tế di sản trong thời gian tới; đồng thời, cũng là minh chứng rõ nét cho quyết tâm của 4 cơ quan phối hợp và tỉnh Ninh Bình trong việc hỗ trợ nhau thúc đẩy mối quan hệ hợp tác và phát triển bền chặt giữa Việt Nam và Lào không chỉ trong phát triển kinh tế di sản mà còn ở nhiều lĩnh vực, ngành kinh tế khác, qua đó, góp phần củng cố quan hệ hữu nghị đặc biệt, đoàn kết vĩ đại và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào trong kỷ nguyên phát triển mới.

Phát biểu nhận nhiệm vụ, TS. Kong - kẹo Xay- xổng - kham, Ủy viên Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch Viện Khoa học Kinh tế và Xã hội Quốc gia Lào, đã trân trọng đón nhận nhiệm vụ tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế năm 2026 với chủ đề “Xây dựng và phát triển nền kinh tế độc lập, tự chủ trong tình hình mới- Kinh nghiệm của Lào và Việt Nam”. Ông khẳng định đây là một vinh dự lớn lao và xin tiếp nhận trọng trách với tinh thần trách nhiệm cao nhất.

TS. Kong - kẹo Xay - xổng - kham, trân trọng kính mời các bên tiếp tục tham dự hội thảo lần tới tại Thủ đô Viêng Chăn, Lào, như một dịp để tăng cường kết nối tình đoàn kết và yêu thương giữa hai dân tộc, đúng như câu nói của các vị tiền nhân: “Núi có thể mòn, sông có thể cạn, nhưng tình nghĩa Việt - Lào còn bền vững hơn núi hơn sông.” Ông nhấn mạnh, đây chính là biểu hiện sinh động cho mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước, và phía Lào sẵn sàng đóng góp vào việc vun đắp mối quan hệ đó ngày càng chặt chẽ và đi vào chiều sâu. Ông cũng cam kết chuẩn bị chu đáo với nỗ lực cao nhất để hội thảo đạt được mục tiêu đề ra, có nội dung sâu sắc, mang lại lợi ích thiết thực cho các bên tham gia và tin tưởng chắc chắn sẽ tiếp tục nhận được sự phối hợp chặt chẽ từ 4 cơ quan đồng tổ chức.