Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long được thành lập theo Quyết định 2888/QĐ-UB, ngày 18/12/2001 của UBND tỉnh Ninh Bình với tổng diện tích 2.736 ha, trong đó đất ngập nước chiếm 1/4 diện tích khu, thuộc địa giới hành chính của 7 xã thuộc huyện Gia Viễn.
Để bảo bảo tồn đa dạng sinh học của khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long, những năm qua tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng và huyện Gia Viễn thực hiện tốt công tác bảo vệ rừng, bảo vệ các nguồn gen quý hiếm.
Đồng thời gắn phát triển du lịch với bảo tồn đa dạng sinh học, vừa tạo công ăn việc làm, vừa là một kênh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân trong công tác bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học.
Các ngành chức năng của tỉnh đã chú trọng công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cộng đồng dân cư về đa dạng sinh học và triển khai nhiều đề tài, dự án khoa học về bảo vệ rừng, bảo tồn và phát triển tính đa dạng sinh học của Khu bảo tồn.
Bên cạnh đó, Ninh Bình đã đẩy mạnh hợp tác quốc tế với một số tổ chức phi chính phủ về các lĩnh vực bảo vệ rừng và đa dạng sinh học thông qua các chương trình đào tạo, tập huấn cộng đồng về nâng cao năng lực bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học như: Quỹ môi trường toàn cầu (GEF), Đại sứ quán Hà Lan hỗ trợ nông dân xã Gia Vân xây dựng mô hình bảo vệ đa dạng sinh học Khu Vân Long; các chuyên đề về bảo tồn và phát triển bền vững vùng đất ngập nước; xây dựng chương trình hành động nhằm bảo vệ và phát triển nguồn tài nguyên thiên nhiên khu bảo tồn, đặc biệt là tài nguyên rừng, đất ngập nước; bảo vệ, phục hồi và phát triển hệ sinh thái và da dạng sinh học trong khu bảo tồn...
Đặc biệt từ năm 2001 đến nay tỉnh ta đã hợp tác với Hội Động vật học Frankfurt, Cộng hòa Liên bang Đức tại Việt Nam về bảo vệ loài Voọc mông trắng, loài thú quý hiếm đặc hữu của Việt Nam. Thông qua sự hợp tác, số lượng cá thể Voọc mông trắng đã sinh trưởng và phát triển tốt, năm 2010 được Trung tâm kỷ lục sách Việt Nam công nhận Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long là "Nơi có số lượng cá thể Voọc mông trắng nhiều nhất Việt Nam".
Thông qua các chương trình, hoạt động trên đã tạo thêm việc làm ổn định và nâng cao thu nhập cho người dân sống trong khu vực, đồng thời đã làm giảm sức ép vào khu bảo tồn thiên nhiên. Như vậy, từ vùng đất hoang sơ, núi trọc, tài nguyên rừng bị suy giảm nghiêm trọng cả về chất lượng rừng cũng như tính đa dạng sinh học…, đến nay công tác bảo vệ rừng tại Khu bảo tồn đã dần được thiết lập; rừng tại gốc đã được bảo vệ tốt, tính đa dạng sinh học ngày càng được nâng lên, cảnh quan danh thắng ngày càng được tôn tạo.
Theo đại diện lãnh đạo huyện Gia Viễn, việc Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long được công nhận là khu Ramsar Thế giới thứ 9 của Việt Nam có ý nghĩa rất quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển tính đa dạng sinh học, góp phần quảng bá hình ảnh tới bạn bè quốc tế, qua đó giúp địa phương phát du lịch theo hướng bền vững.
Huyện Gia Viễn cam kết tiếp tục thực hiện tốt công tác bảo tồn và sử dụng một cách hợp lý và thích đáng Khu bảo tồn và thiên nhiên đất ngập nước Vân Long.
Đồng thời tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị đa dạng sinh học của vùng đất ngập nước theo tinh thần Công ước Ramsar là "Bảo tồn và sử dụng một cách khôn khéo các vùng đất ngập nước thông qua hành động của địa phương, của khu vực, của quốc gia và hợp tác quốc tế nhằm góp phần đạt được mục tiêu phát triển bền vững trên toàn thế giới"
Giáng Hương