Trong quá trình triển khai thực hiện, cấp ủy, chính quyền các cấp từ tỉnh đến cơ sở đều gắn việc thực hiện Nghị định 80 với việc thực hiện phong trào
"Toàn dân tham gia phòng ngừa, tố giác tội phạm, cảm hóa, giáo dục, cải tạo người lầm lỗi tại cộng đồng dân cư".
Với chức năng, nhiệm vụ của mình, Công an tỉnh đã triển khai thực hiện Nghị định số 80 của Chính phủ trong toàn lực lượng; tiến hành điều tra, khảo sát toàn diện để đánh giá thực trạng tình hình người chấp hành xong án phạt tù về đang cư trú tại địa phương; phát hiện những mô hình, điển hình tiêu biểu trong thực hiện công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù. Trên cơ sở đó chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền chỉ đạo nâng cao hiệu quả triển khai thực hiện Nghị định số 80 của Chính phủ.
Công tác tuyên truyền về việc thực hiện chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với người chấp hành xong án phạt tù về địa phương cư trú được các cấp, các ngành chức năng quan tâm. Đã tổ chức hội nghị triển khai sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân để nâng cao nhận thức, không kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người chấp hành xong án phạt tù; xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, đoàn thể và nhân dân, quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ họ ổn định cuộc sống không tái phạm và vi phạm pháp luật. Thông qua công tác tuyên truyền nội dung của Nghị định 80, người dân đã nhận thức rõ trách nhiệm trong việc phối hợp với các cấp chính quyền, ban, ngành, đoàn thể để quản lý, giáo dục con em mình, mỗi người chấp hành xong án phạt tù về địa phương nắm được quyền và nghĩa vụ của mình tại nơi cư trú để tự giác chấp hành.
Công tác quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù hòa nhập cộng đồng được tiến hành trình tự, bài bản: Người chấp hành xong án phạt tù, sau khi về địa phương, lực lượng Công an cơ sở trực tiếp gặp gỡ, kiểm tra giấy ra trại và các giấy tờ có liên quan. Yêu cầu ký cam kết không vi phạm trở lại, chấp hành tốt các quy định. Được nhập hộ khẩu thường trú, làm thủ tục cấp CMND đối với những người trong diện được cấp, cấp lại CMND. Đây là biện pháp hành chính mang tính pháp luật và tính xã hội, thể hiện sự quan tâm của chính quyền, của cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù.
Thông qua tiếp nhận, chính quyền địa phương, các ngành chức năng nắm bắt điều kiện, hoàn cảnh, tâm tư, nguyện vọng, những khó khăn vướng mắc trong cuộc sống của từng người để chủ động áp dụng các biện pháp quản lý, giáo dục, giúp đỡ, giúp họ xóa đi những mặc cảm của bản thân, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình tái hòa nhập cộng đồng.
Các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức quần chúng phân công cán bộ, những người có điều kiện, nhiệt tình thường xuyên phối hợp với gia đình người chấp hành xong án phạt tù để quản lý, giáo dục, giúp đỡ bằng các hình thức gặp gỡ, giúp đỡ học nghề, giới thiệu việc làm, hỗ trợ cho vay vốn phát triển sản xuất. Thông qua việc phân công và trực tiếp gặp gỡ, giáo dục cảm hóa làm cho họ hiểu rõ sự quan tâm của chính quyền, các tổ chức đoàn thể và của cộng đồng, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về tư tưởng, xóa bỏ mặc cảm, tạo điều kiện thuận lợi về tâm lý để họ tái hòa nhập cộng đồng. Đã có 600 người chấp hành xong hình phạt tù (hiện đang trong diện quản lý) đã được các ngành, đoàn thể và nhân dân bảo lãnh, quản lý, giáo dục.
Lực lượng công an cơ sở sau khi làm xong các thủ tục tiếp nhận đối với người chấp hành xong án phạt tù đã thường xuyên gặp gỡ, nắm tình hình, tâm tư, nguyện vọng, hoàn cảnh, khó khăn vướng mắc. Hàng tháng tổ chức phân loại, đánh giá mức độ tiến bộ của từng trường hợp. Định kỳ tổ chức tổng rà soát, bổ sung danh sách, hồ sơ theo dõi, quản lý theo quy định, trên cơ sở đó áp dụng các biện pháp quản lý, giáo dục đối với từng trường hợp.
Thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia về việc làm và dạy nghề, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội đẩy mạnh thực hiện hướng dẫn, đôn đốc và phối hợp với các Sở, ban, ngành có liên quan và UBND các huyện, thành phố, thị xã trong việc thực hiện các chính sách trợ giúp, hỗ trợ về dạy nghề, cho vay vốn tạo việc làm cho người chấp hành xong án phạt tù về địa phương thông qua việc tạo điều kiện hỗ trợ cho vay vốn từ các Ngân hàng chính sách xã hội, các quỹ xã hội, quỹ từ thiện ở địa phương; tổ chức học tập, dạy nghề, tìm kiếm, giới thiệu việc làm, học nghề cho người chưa thành niên. Khuyến khích, vận động các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức, cá nhân tiếp nhận người chấp hành xong án phạt tù vào làm việc trong các đơn vị, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh.
Thông qua chương trình "Tiếp nhận người hết thời hạn án phạt tù về làm việc tại các doanh nghiệp", đã có 127 người chấp hành xong án phạt tù về địa phương được các doanh nghiệp trong các khu, cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp của tỉnh tiếp nhận vào làm việc. Các Ngân hàng chính sách xã hội với sự bảo lãnh của các đoàn thể, chính quyền địa phương đã tạo điều kiện cho 108 người chấp hành xong án phạt tù được vay vốn với số tiền gần 1,6 tỷ đồng để đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống.
Công tác phát hiện, xây dựng mô hình, điển hình tiêu biểu thực hiện các biện pháp đảm bảo tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù được các cấp, các ngành triển khai một cách nghiêm túc, đạt hiệu quả cao. Trong quá trình tổ chức thực hiện, mỗi ngành, mỗi cấp đều có cách làm hay, sáng tạo, qua đó đã nâng cao được nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và các tầng lớp nhân dân trong việc tham gia thực hiện công tác đảm bảo tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù.
Có thể khẳng định, việc triển khai thực hiện Nghị định số 80 của Chính phủ ở Ninh Bình đã đạt được nhiều kết quả, nổi bật, chứa đựng tinh thần nhân văn vì con người và góp phần tạo điều kiện cho những con người một thời lầm lỗi nhanh chóng tái hòa nhập cộng đồng. Do đó, tỷ lệ người chấp hành xong án phạt tù tái phạm từ khi Chính phủ ban hành Nghị định số 80 đến nay trên địa bàn tỉnh chỉ còn 0,5%. Những kết quả đã đạt được có tác động tích cực trong việc ngăn chặn sự phát sinh, phát triển của tội phạm, góp phần kiềm chế sự gia tăng tội phạm, các tai, tệ nạn xã hội trên địa bàn tỉnh.
Hà Thanh Thủy