Hội viên nông dân phát triểnsản xuất nông nghiệp tích hợp đa giá trị

Phát huy lợi thế của tỉnh về tiềm năng phát triển sản xuất nông nghiệp, các cấp Hội Nông dân (HND) trong tỉnh luôn quan tâm chú trọng tuyên truyền, vận động hội viên tham gia xây dựng các mô hình kinh tế nông nghiệp tích hợp đa giá trị theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Trên cơ sở Nghị quyết số 01-NQ/HNDT, ngày 6/8/2019 về “Vận động nông dân sản xuất nông sản an toàn và liên kết theo chuỗi giá trị, giai đoạn 2019-2023 và những năm tiếp theo” của HND tỉnh, các cấp Hội phối hợp với các sở, ngành tuyên truyền, vận động hội viên, nông dân ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ cao trong sản xuất để nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi, giảm chi phí sản xuất, tăng thu nhập cho nông dân, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; hướng dẫn, khuyến khích nông dân phát triển sản xuất nông nghiệp theo tiêu chí tuần hoàn bền vững. Phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, giúp nhau làm giàu được đẩy mạnh. Các cấp Hội tập trung bồi dưỡng những nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi có uy tín để xây dựng các mô hình và là đầu mối liên kết, hợp tác theo các nhóm hộ, tổ hợp tác, hợp tác xã (HTX), để sản xuất cùng một loại sản phẩm theo hướng hàng hóa, bảo đảm an toàn thực phẩm, thân thiện với môi trường, nâng cao thu nhập.

Hội viên nông dân đã tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; cải tạo vườn tạp, mở rộng diện tích canh tác, luân canh, tăng vụ, nhằm nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích, góp phần thực hiện chủ trương, giải pháp của tỉnh trong phát triển kinh tế nông nghiệp đó là hình thành các vùng sản xuất chuyên canh, tập trung và mô hình cánh đồng lớn. Các hộ nông dân đã tham gia xây dựng 399 “Cánh đồng lớn” với diện tích 18.599ha; tiếp tục duy trì, nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng chế phẩm sinh học, sản xuất nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến; mô hình hộ, nhóm, tổ hợp tác, HTX liên kết với doanh nghiệp sản xuất nông sản theo chuỗi. HND đóng vai trò là trung tâm để kết nối giữa nông dân với doanh nghiệp liên kết hợp tác sản xuất theo chuỗi và bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các bên. Kết quả, các cấp Hội đã trực tiếp triển khai xây dựng được 11 mô hình liên kết và vận động hội viên nông dân tham gia 39 mô hình liên kết tổ chức sản xuất, tiêu thụ nông sản hàng hóa theo chuỗi giá trị và các vùng sản xuất chuyên canh tập trung cho hiệu quả kinh tế cao.

Các cấp Hội cũng đã vận động hội viên, nông dân thực hiện tốt chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Đến nay, toàn tỉnh đã có 431 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên. Hội còn tuyên truyền, vận động nông dân ký cam kết sản xuất, kinh doanh nông sản đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Hàng năm có trên 200 nghìn hội viên nông dân ký cam kết sản xuất, kinh doanh nông sản an toàn. Đồng thời, Hội phối hợp xây dựng được 7 cửa hàng nông sản an toàn trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, các cấp Hội tuyên truyền, vận động, hỗ trợ nông dân xây dựng các mô hình kinh tế tập thể, trọng tâm là tổ hợp tác và HTX. Đến nay toàn tỉnh đã xây dựng được 212 mô hình tổ hợp tác, HTX với 2.500 thành viên tham gia. Nhiều mô hình hoạt động hiệu quả gắn với bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu. Hiện có 183 mô hình tổ hợp tác, HTX được Hội cho vay theo dự án Quỹ hỗ trợ nông dân với số tiền trên 35 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho trên 5.000 lao động.

Nhằm phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp tích hợp đa giá trị, trong lĩnh vực trồng trọt, các phụ phẩm như thân cây ngô, rau màu, rơm rạ của bà con nông dân được tận dụng để tái sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, phôi nấm, ủ phân hữu cơ, ủ gốc giữ ẩm… Tại xã Đồng Sơn (Nam Trực), để khắc phục tình trạng đốt rơm, rạ gây ô nhiễm môi trường, nhiều hộ hội viên, nông dân đã hợp đồng với doanh nghiệp thực hiện mô hình thu gom rơm bằng máy cuốn rơm ngay trên ruộng. Sau khi được nén chặt, buộc thành các cuộn to, rơm sẽ được vận chuyển và nhập cho các trang trại trong và ngoài tỉnh để làm thức ăn chăn nuôi, hoặc cung ứng cho các hộ trồng nấm, làm phân bón, che phủ cho cây trồng..., vừa có thêm thu nhập, vừa giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tiêu biểu trong lĩnh vực trồng trọt còn có một số mô hình sản xuất nông nghiệp tích hợp đa giá trị như: Sản xuất lúa chất lượng cao và rau màu của Công ty TNHH Toản Xuân với quy mô trên 1.000ha. Sản xuất hữu cơ và theo hướng hữu cơ khoảng 500ha sản xuất lúa giống, lúa thương phẩm chất lượng cao của Công ty TNHH Cường Tân tại huyện Hải Hậu, Trực Ninh, Xuân Trường. HTX Kinh tế tuần hoàn Đình Mộc tại xã Xuân Phúc (Xuân Trường). HTX Nấm và tiểu thủ công nghiệp Tuấn Hiệp xã Hồng Thuận (Giao Thủy) sử dụng rơm rạ và các phụ phẩm nông nghiệp của địa phương góp phần bảo vệ môi trường nông thôn. HTX Trồng cây dược liệu xã Hải Lộc (Hải Hậu) kết hợp với phát triển du lịch của địa phương. Mô hình tổ hợp tác trồng hoa, cây cảnh xã Nam Điền (Nam Trực) kết hợp với phát triển du lịch sinh thái cộng đồng…

Đối với lĩnh vực chăn nuôi, các công nghệ và kỹ thuật chăn nuôi tiên tiến được áp dụng nhanh trên đàn gia súc, gia cầm giúp tăng hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi, tăng giá trị sản lượng và chất lượng sản phẩm như: chăn nuôi theo công nghệ chuồng kín, quy trình chăn nuôi an toàn sinh học, quy trình VietGAHP và các tiến bộ kỹ thuật mới về giống vật nuôi. Đặc biệt quy trình kỹ thuật về sử dụng đệm lót sinh học, phun men vi sinh, công nghệ khí sinh học trong xử lý chất thải chăn nuôi, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường ngày càng được người dân quan tâm hơn. Tiêu biểu như các mô hình: Nuôi lợn sạch bằng thảo dược của gia đình ông Nguyễn Văn Thục, xã Trực Thái (Trực Ninh); chăn nuôi trang trại của hội viên nông dân ở các xã Yên Thắng (Ý Yên), Giao Hà (Giao Thủy), Xuân Giang (Xuân Trường); chăn nuôi lợn sinh học tại xã Trực Thắng (Trực Ninh). Các trang trại được hướng dẫn xây dựng hệ thống chuồng khép kín, trang bị quạt thông gió, cấp nước uống tự động, gắn camera giám sát. Thức ăn cho lợn được phối trộn các chủng vi sinh để đảm bảo quá trình tiêu hóa hạn chế yếu tố gây mùi khi thải ra môi trường... Hiện nay, loại hình canh tác mang lại hiệu quả kinh tế cao là mô hình kinh tế tổng hợp tuần hoàn VAC, đã và đang được áp dụng thành công trên địa bàn tỉnh. Tiêu biểu như: HTX Dịch vụ, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản xã Hải Hưng (Hải Hậu); HTX Nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản Thắng Lợi xã Đại Thắng (Vụ Bản); mô hình nuôi yến, thủy sản, dược liệu, du lịch sinh thái của anh Đinh Văn Thuận xã Hải Đông (Hải Hậu)… Đối với nuôi trồng thủy sản, các hộ nông dân đã chú trọng phát triển các vùng, mô hình nuôi ứng dụng công nghệ cao, công nghệ thân thiện với môi trường, áp dụng quy trình nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. Điển hình là các mô hình: Nuôi ngao đạt chứng nhận ASC của ông Vũ Văn Chức, xã Phúc Thắng (Nghĩa Hưng); nuôi cá trắm đen gắn với chăn nuôi của các hộ nông dân tại xã Mỹ Hà (thành phố Nam Định); nuôi tôm siêu thâm canh và siêu thâm canh mật độ cao của các hộ nông dân tại huyện Giao Thủy, Hải Hậu...

Trong điều kiện biến đổi khí hậu thì việc phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp tích hợp đa giá trị là xu hướng tất yếu, đã và đang được hội viên, nông dân trong tỉnh quan tâm thực hiện, ngày càng được mở rộng do hiệu quả cao trên tất cả các mặt kinh tế, môi trường và xã hội. Quá trình sản xuất theo chu trình khép kín, hầu hết các chất thải, phế phụ phẩm sẽ được tái chế, quay lại làm nguyên liệu đầu vào cho quá trình nuôi trồng, chế biến nông, lâm, thủy sản; tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng cao, giảm tối đa sự lãng phí, thất thoát và lượng chất thải.

Bài và ảnh: Lam Hồng