Hội nghị báo cáo sơ bộ kết quả khai quật Di tích Mán Bạc

Dự hội nghị có GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam; PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam; lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao; đại diện huyện Yên Mô, xã Yên Thành cùng các chuyên gia, nhà nghiên cứu ở Trung ương và địa phương...

Từ năm 1998 đến nay, di tích khảo cổ học Mán Bạc đã được khai quật và nghiên cứu nhiều lần. Những kết quả nghiên cứu đã cho thấy đây là một di tích cư trú, mộ táng với mật độ cao và một hệ thống di vật đặc sắc. Hệ thống di tích, di vật cho thấy các mối quan hệ đa dạng, phản ánh quá trình thích nghi khai thác tự nhiên và bức tranh khảm nhiều màu sắc của giai đoạn hậu kỳ đá mới- sơ kỳ kim khí ở Việt Nam.

Nhằm làm rõ các giá trị nổi bật của di tích Mán Bạc, cung cấp những cơ sở khoa học cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị trong tương lai, Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình đã phối hợp với Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn tiến hành khai quật di tích khảo cổ học Mán Bạc từ ngày 22/4- 24/6/2025. Đến nay việc khai quật trên hiện trường đã cơ bản hoàn thành, công tác chỉnh lý đang được tích cực triển khai.

Tại hội nghị, căn cứ trên kết quả khai quật trước cùng với đợt khai quật lần này có thể khẳng định về tính chất di tích: Mán Bạc là một di tích cư trú-mộ táng. Cư dân Mán Bạc có ý thức về khu chôn cất riêng mặc dù vẫn nằm cạnh nơi cư trú. Mật độ mộ táng tìm được dày đặc ở khu vực phía Tây, còn khu vực phía Đông chủ yếu tập trung các dấu tích cư trú.

Hệ thống di vật đa dạng, phong phú với các chất liệu đá, gốm, xương, vỏ nhuyễn thể. Trong đó, một trong những phát hiện quan trọng của đợt khai quật này là tổ hợp các công cụ được làm từ vỏ hàu, các "bích" làm từ vỏ nhuyễn thế và mảnh vỡ có thể là của nha chương. Tổ hợp di vật cho thấy đời sống vật chất và tinh thần phong phú, đồng thời phản ánh các mối quan hệ văn hóa liên khu vực của cư dân Mán Bạc cổ xưa. 

Từ kết quả khai quật khảo cổ học Mán Bạc, đoàn khảo cổ đề nghị cần giữ nguyên trạng cảnh quan thiên nhiên xung quanh di tích, hướng tới xây dựng công viên khảo cổ di tích Mán Bạc; các vị trí bảo tồn địa tầng di tích đống rác bếp và mặt bằng khác tại hố khai quật sẽ phục vụ cho công tác bảo tồn và phát huy giá trị trong tương lai theo Đề án "Bảo tồn và phát huy giá trị di tích khảo cổ học Mán Bạc và nghề gốm Bồ Bát" (xã Yên Thành); cần xây dựng hồ sơ để xếp hạng di tích cấp quốc gia đối với di tích Mán Bạc. Từ cơ sở đó để xây dựng những chính sách và kế hoạch thích hợp đối với việc bảo tồn và phát huy giá trị; đẩy mạnh các nghiên cứu phân tích đặc biệt là phân tích niên đại với số lượng mẫu đủ lớn tạo thành chuỗi từ sớm đến muộn tại các lab uy tín trên thế giới và xuất bản sách về di tích Mán Bạc...