Khi khảo sát vào năm 2010, xã mới có 7 tiêu chí đạt chuẩn NTM, 5 tiêu chí cơ bản đạt, hệ thống điện, đường, trường, trạm chưa hoàn thiện, nhiều tiêu chí gặp khó như thu nhập, môi trường, hộ nghèo…
Trong câu chuyện về niềm vui đạt các tiêu chí nông thôn mới sớm nhất huyện Yên Khánh, đồng chí Phạm Minh Xanh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã cho biết: Khánh Thiện có trên 1.400 hộ với 4.558 nhân khẩu, phân bổ ở 8 xóm. Số người trong độ tuổi lao động trên 2.200 người, trong đó, lao động nông nghiệp gần 400 người, lao động tiểu thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ trên 1.500 người và lao động ngành nghề khác gần 400 người. Mặc dù không phải là xã điểm trong phong trào xây dựng NTM, nguồn vốn đầu tư của Nhà nước hạn hẹp, nhưng Đảng ủy, HĐND, UBND xã xác định rõ, xây dựng NTM là nhiệm vụ chung của toàn Đảng, toàn dân, trong đó Nhà nước chỉ đóng vai trò hỗ trợ, nguồn lực chính vẫn phải dựa vào sự đóng góp của nhân dân với phương châm "Huy động nguồn lực từ cộng đồng là quyết định, sự tham gia của doanh nghiệp và xã hội là quan trọng, sự hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước là cần thiết". Theo đó, xã huy động sự vào cuộc, đi đầu của các cán bộ, đảng viên, các ban, ngành, đoàn thể để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nên đã tạo được sự đồng thuận trong nhận thức của cả hệ thống chính trị và nhân dân. Người dân tự nguyện hưởng ứng, tự giác tham gia đóng góp nhân lực, vật lực và trí lực trong quá trình thực hiện các tiêu chí NTM.
Qua 3 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới, xã Khánh Thiện đã huy động được tổng số vốn trên 170 tỷ đồng, trong đó, ngân sách huyện 1,9 tỷ đồng, ngân sách xã 5,2 tỷ đồng, các chương trình dự án lồng ghép 73 tỷ đồng, nhân dân đóng góp 68 tỷ đồng và đặc biệt là sự ủng hộ của những người đi làm ăn xa luôn hướng về quê hương. Ông Xanh cho biết: "Hàng năm, Hội đồng hương xã Khánh Thiện ở khắp mọi miền Tổ quốc đều tổ chức các buổi gặp mặt đầy ý nghĩa để nắm bắt tình hình của quê hương, đồng thời vận động những người thành đạt chung tay góp sức xây dựng NTM, làm giàu đẹp nơi chôn nhau cắt rốn của mình. Từ những cuộc vận động như thế, chúng tôi đã vận động được một số tiền không nhỏ, lên tới trên 50 tỷ đồng".
Sau khi có vốn, Ban Phát triển nông thôn, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân hiến đất làm đường giao thông, phối hợp với các tổ chức hội vận động hội viên, đoàn viên của mình tham gia góp công, góp của để làm đường bê tông. Điển hình như nhân dân xóm Phong An có 16 hộ tình nguyện hiến hơn 700 m2 đất để làm đường Phong Nha giai đoạn 2; nhân dân xóm 1 hiến 124 m2 đất để làm đường liên xã từ ngã 3 trạm xá đến chùa Gốc Gội… Hiện toàn xã có 24 km đường giao thông đã được cứng hóa 100%. Từ khi triển khai xây dựng NTM, xã đã nâng cấp, làm mới được 9,25 km đường giao thông. Nhân dân địa phương cũng có ý thức tích cực chỉnh trang nhà cửa, đường ngõ, chú ý vệ sinh môi trường xung quanh để làm đẹp diện mạo làng xóm, quê hương.
Có đường sá đi lại thuận tiện, có cơ sở hạ tầng đồng bộ, để đẩy mạnh hoạt động thương mại tại chợ Xanh, thu hút nhân dân các xã lân cận trong huyện và một sốđịa phương của tỉnh NamĐịnh nhưý Yên, Nghĩa Hưng… đến trao đổi, mua bán, tháng 4-2012, dự án tu bổ công trình Đình Bồng Hải - chợ Xanh đã được triển khai thực hiện với tổng kinh phí 20 tỷ đồng (từ nguồn tài trợ của con em quê hương công tác tại Quảng Ninh). Những công trình này được phối cảnh tổng thể giữa đình với chợ, tạo nên nét đẹp nông thôn mới, vừa mang đậm chất truyền thống, vừa mang tính hiện đại, văn minh.
Điều đáng ghi nhận ở Khánh Thiện là đã biết phát huy lợi thế của một xã thuần nông để phát triển các làng nghề nông thôn. Những năm gần đây, được cấp ủy và chính quyền địa phương khuyến khích, tạo điều kiện, nhân dân trong xã đã phát triển đa ngành nghề: nghề xây dựng, nghề kinh doanh, nghề làm bún, phở, bánh đa… trong đó, nổi lên hai làng nghề đem lại giá trị kinh tế cao và ổn định cho bà con là làng nghề ẩm thực Phong An và làng nghề cây cảnh ở xóm 1. Thu nhập bình quân đầu người của làng nghề đạt 27,7 triệu đồng/người/năm, đời sống của những người làm nghề được nâng lên rõ rệt. Theo điều tra, khảo sát về thu nhập của người dân trên địa bàn trong tháng 11 năm 2013, thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 25,5 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ hộ nghèo của xã chỉ còn 42 hộ, chiếm 2,9%; hộ cận nghèo còn 93 hộ, chiếm 6,6%. Xã hoàn thành tiêu chí về thu nhập trong xây dựng NTM.
Đời sống vật chất không ngừng được nâng cao giúp cho người dân trong xã được quan tâm, chăm sóc về đời sống tinh thần và đảm bảo các chính sách an sinh xã hội. Các trường học ở cả 3 cấp học đều đạt chuẩn quốc gia, phong trào khuyến học, khuyến tài phát triển mạnh. Trên 70% người dân tham gia BHYT, được chăm sóc sức khỏe tốt tại Trạm y tế xã đạt chuẩn. Đặc biệt, nhận thức được tầm quan trọng của công tác vệ sinh môi trường nông thôn, xã đầu tư xây dựng khu xử lý rác thải trên 7 nghìn m2, các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn có ý thức thu gom nước thải, rác thải theo quy định, các thôn, xóm thành lập các tổ thu gom rác và hàng tháng tổ chức dọn vệ sinh đường làng, ngõ xóm phong quang, sạch đẹp…
Sau gần 3 năm triển khai xây dựng NTM, đến nay xã Khánh Thiện đã hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM. Bộ mặt nông thôn có sự thay đổi toàn diện, cơ sở hạ tầng được đầu tư khang trang, vệ sinh môi trường có nhiều cải thiện, nền kinh tế địa phương phát triển khá và đúng hướng, tỷ lệ hộ nghèo giảm, đời sống người dân ngày một nâng cao… Khánh Thiện trở thành xã nông thôn mới tiêu biểu của huyện Yên Khánh.
Bài, ảnh: Hạnh Chi