Quá khứ hào hùng Đồng chí Hoàng Xuân ảnh, Bí thư Đảng ủy xã Yên Quang tự hào cho biết: Yên Quang là vùng đất giàu truyền thống cách mạng. Trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, nhiều người con của Yên Quang đã chiến đấu trên khắp các chiến trường, lập công xuất sắc và nhiều người đã ngã xuống… Vì vậy, Yên Quang đã được công nhận là đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ chống Pháp. Hiện nay, trên địa bàn xã có 2 khu di tích lịch sử cấp tỉnh đó là đình Mống- căn cứ địa cách mạng của Đại đoàn 320 và đình Lá- căn cứ địa cách mạng của trường Quân chính (Quân khu), sau này trường Quân chính chuyển địa điểm, đình Lá là nơi đóng quân của bệnh viện K32 (tiền thân Viện quân Y5 ngày nay). Đây là những căn cứ địa cách mạng ghi dấu những chiến công oanh liệt của quân và dân địa phương và bộ đội chủ lực của ta trong các chiến dịch Tây Nam Ninh Bình, góp phần làm nên thắng lợi Điện Biên Phủ năm 1954.
Lật giở từng trang lịch sử Đảng bộ xã Yên Quang, điều mà các nhà viết sử ghi nhận, đó là nhân dân Yên Quang giàu lòng yêu quê hương, đất nước, từ xa xưa, nhân dân đã tích cực ủng hộ lương thảo và gia nhập quân đội nhà Đinh, Lê, Lý và nhà Trần...; tham gia chiến đấu chống quân xâm lược; đồng thời tích cực tham gia phong trào Cần Vương, các cuộc khởi nghĩa do các sĩ phu yêu nước lãnh đạo nổi dậy chống quân Pháp. Nhất là từ khi có Đảng lãnh dạo, nhân dân Yên Quang phát huy truyền thống yêu nước, sớm giác ngộ cách mạng, hăng hái ủng hộ và đi theo Đảng; tham gia cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945 và tham gia kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược.
Tự hào về truyền thống đấu tranh cách mạng của cha anh, các thế hệ cán bộ, đảng viên và nhân dân Yên Quang hôm nay luôn nỗ lực phấn đấu để viết tiếp những trang sử vẻ vang của quê hương. Thành tựu nỗi bật của Yên Quang, đó là nhiều năm trở lại đây, Đảng bộ xã luôn coi trọng công tác xây dựng Đảng. Mối quan hệ giữa Đảng với dân ngày càng gắn bó mật thiết, trở thành yếu tố quyết định sự phát triển của quê hương. Trong công tác xây dựng Đảng, Đảng bộ Yên Quang đã coi trọng việc đổi mới nội dung, hình thức hoạt động. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, quản lý và rèn luyện đảng viên được xem là nhiệm vụ hàng đầu. Đảng bộ xã đã tập trung kiện toàn hệ thống tổ chức cơ sở Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên gương mẫu, có đạo đức, kỷ luật và năng lực thực tiễn để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thường xuyên quán triệt Nghị quyết các cấp tới các chi bộ, đến từng đảng viên, đồng thời xây dựng quy chế hoạt động, duy trì chế độ sinh hoạt có hiệu quả. Hàng tuần, hàng tháng, hàng quý, Đảng ủy xã đều tổ chức giao ban với các ban, ngành, đoàn thể, bí thư chi bộ nhằm rút ra những kinh nghiệm, thiếu sót cũng như tồn tại, hạn chế cần chấn chỉnh. Các cán bộ, đảng viên được phân công phụ trách từng hộ gia đình, thôn, xóm để làm cầu nối triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến quần chúng nhân dân. Từ đó mỗi cán bộ, đảng viên phát huy được vai trò tiền phong gương mẫu của mình, tăng thêm sự đoàn kết nhất trí trong Đảng và trong toàn dân. Đại đa số đảng viên có lập trường tư tưởng vững vàng, gương mẫu đi đầu trong các phong trào thi đua ở địa phương. Đảng bộ Yên Quang năm liền đạt danh hiệu Đảng bộ trong sạch, vững mạnh.
Viết thêm trang sử mới
Về Yên Quang hôm nay, điều chúng tôi cảm nhận rõ đó là trên những tuyến đường lầy lội năm xưa giờ đã được trải bê tông rộng, dài. Những mái nhà tranh xưa đã được thay thế bằng ngôi nhà mới khang trang, sạch đẹp. Ông Trần Văn Đăng, người dân ở thôn Yên Thủy (Yên Quang) vui mừng cho biết: Từ ngày địa phương xây dựng nông thôn mới, đường sá được mở rộng khang trang, nông dân chúng tôi trồng cây gì, nuôi con gì cũng dễ bán hơn trước, không lo bị ép giá như trước nữa.
Đồng chí Bí thư Đảng ủy xã Yên Quang cho biết thêm: Là xã miền núi với trên 73% là người dân tộc Mường, sống bằng nghề nông nghiệp, trình độ dân trí chưa cao nên khi bắt đầu triển khai chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, Yên Quang gặp nhiều khó khăn (mới đạt được 2/19 tiêu chí). Trước thực trạng đó, Đảng bộ xã đã quyết tâm phải nhanh chóng giúp dân vượt qua đói nghèo, nâng cao thu nhập bằng những phương thức làm ăn mới. Trong đó tập trung chỉ đạo nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, con nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình gắn với kinh tế hợp tác; thực hiện quy hoạch vùng sản xuất theo hướng hàng hóa, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm chủ lực của địa phương như cây khoai sọ và một số loại rau màu vụ đông. Tập trung dồn điền, đổi thửa để đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp; đã hoàn thành dồn điền đổi thửa, bình quân còn 2,1 thửa/hộ, giảm 1,7 mảnh/hộ so với trước khi dồn đổi. Toàn xã hiện có 86 máy làm đất, 36 máy tuốt lúa, 4 máy gặt đập liên hoàn, 26 cở sở xay xát, phục vụ tốt yêu cầu sản xuất của nhân dân.... Đồng thời tích cực tuyên truyền, phổ biến kiến thức khoa học cho nông dân, thực hiện trồng và gieo cấy trong khung thời vụ tốt nhất. Nông dân xã Yên Quang đã có những đổi mới căn bản về nhận thức, hăng hái tiếp thu khoa học kỹ thuật, dám nghĩ, dám làm, dám thử nghiệm những tiến bộ mới… Chính họ đã đánh thức tiềm năng đất đai, đưa những cánh đồng vốn khô cằn sỏi đá trở thành những cánh đồng lúa, rau màu tươi tốt, mang lại sức sống mới cho quê hương.
Giờ đây, sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản ở Yên Quang đã chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật. Giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha canh tác đạt trên 90 triệu đồng, tăng 28,8 triệu đồng so với năm 2010. Các ngành nghề, dịch vụ được quan tâm đẩy mạnh như: vận tải, dịch vụ cơ khí, dịch vụ xây dựng, làm mộc. Thu nhập bình quân đầu người năm 2014 đạt 26,3 triệu đồng, tăng 14,7 triệu đồng so với năm 2010. Hiện tỷ lệ hộ nghèo còn 2,81%, giảm 8,09% so với năm 2010.
Khi đời sống bà con được nâng cao thì việc huy động nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới sẽ không quá khó. Bằng chứng là sau 5 năm xây dựng nông thôn mới, toàn xã đã huy động gần 231 tỷ đồng để xây dựng nông thôn mới, trong đó, nguồn vốn tham gia của nhân dân là 83,5 tỷ đồng, chiếm 36,1%. Ngoài đóng góp tiền mặt, người dân còn góp công, hiến đất, vật liệu xây dựng để làm đường giao thông nông thôn, làm nhà văn hóa và thực hiện dồn điền, đổi thửa.
Với cách làm chủ động, sáng tạo, linh hoạt, năm 2015, Yên Quang đã được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới. Điều đó cho thấy, truyền thống cách mạng đã được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã biến thành hành động để đồng lòng xây dựng nông thôn mới, tích cực giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Đinh Ngọc