Năm 2015, Quỳnh Lưu là một trong những xã đầu tiên của huyện Nho Quan cán đích nông thôn mới sau 5 năm kiên trì, bền bỉ và nỗ lực thực hiện các tiêu chí trong Bộ tiêu chí Quốc gia xây dựng nông thôn mới. Đây là thành quả đáng tự hào của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương. Bởi khi bắt tay vào xây dựng nông thôn mới, cũng như nhiều địa phương khác trong huyện Nho Quan, nền kinh tế của xã chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên, đời sống nhân dân gặp không ít khó khăn. Năm 2010, xã mới đạt 2/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới (Tổ chức Chính trị - xã hội và an ninh - trật tự); giá trị thu nhập trên 1 ha canh tác chỉ đạt 35-40 triệu đồng/ha; thu nhập bình quân 8,1 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo cao (trên 15%). Trước những khó khăn trên, Quỳnh Lưu xác định, phải chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế theo hướng giảm tỷ trọng nông nghiệp, tăng tỷ trọng công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Với hướng đi này cùng sự quan tâm đầu tư cho phát triển giáo dục, y tế, văn hóa, đã đưa Quỳnh Lưu trở thành xã có tốc độ tăng trưởng khá và đồng đều trong huyện.
Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, Quỳnh Lưu đã huy động trên 230 tỷ đồng để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, trong đó, nhân dân đóng góp trên 110 tỷ đồng, bao gồm: Đầu tư xây dựng, chỉnh trang nhà ở; đóng góp ngày công, tiền của để làm đường giao thông nông thôn, làm nhà văn hóa thôn, thực hiện dồn điền đổi thửa gắn với chỉnh trang đồng ruộng... Các công trình được hoàn thiện và đưa vào sử dụng đã tạo nên diện mạo mới, sắc thái mới cho vùng quê cách mạng.
Điều đáng nói, sau khi đạt chuẩn nông thôn mới, Quỳnh Lưu tiếp tục tập trung các giải pháp đồng bộ nhằm duy trì, củng cố và giữ vững các tiêu chí nông thôn mới. Trên lĩnh vực sản xuất nông nghiệp xã đã tập trung khai thác có hiệu quả tài nguyên đất đai và sức lao động của con người. Người Quỳnh Lưu luôn nhạy bén với cái mới, đã tích cực ứng dụng tiến bộ KHKT và thay đổi tư duy sản xuất. Xã chú trọng tuyên truyền, vận động nhân dân phát huy lợi thế từng vùng đất để đưa các loại cây có giá trị cao vào gieo trồng. Hiện Quỳnh Lưu duy trì vùng sản xuất các loại cây công nghiệp như sắn, lạc, mía, ngô, bí xanh... với tổng diện tích khoảng trên 156 ha, thực hiện theo phương thức luân canh, gối vụ. Năm 2016, tổng sản lượng lương thực có hạt cả năm đạt 3.256 tấn; giá trị trên ha canh tác đạt 74 triệu đồng/năm, tăng 30 triệu đồng/ha so với năm 2010.
Trong sản xuất nông nghiệp, người Quỳnh Lưu đã vận dụng nhuần nhuyễn và sáng tạo phương thức trồng trọt kết hợp với chăn nuôi. Do đó, chăn nuôi gia súc gia cầm tiếp tục phát triển cả về số lượng, quy mô và sản lượng theo hướng sản xuất hàng hóa. Nhiều gia đình xây dựng trang trại chăn nuôi theo hướng công nghiệp. Hiện nay, ở Quỳnh Lưu đã xuất hiện các mô hình làm trang trại con nuôi đặc sản như nuôi dê, nuôi ong, nuôi hươu... nhằm tận dụng lợi thế vùng đồi. Đối với vùng chiêm trũng, nông dân trong xã tiếp tục phát triển mô hình trồng lúa kết hợp nuôi thủy cầm, đem lại hiệu quả cao. Đến nay, toàn xã có 194 ha nuôi trồng thủy sản, trong đó diện tích nuôi trong ao 29 ha, nuôi tại ruộng lúa 165 ha, có 32 lồng cá với 17 hộ nuôi. Các diện tích này bình quân cho thu hoạch khoảng 80 tấn/năm với tổng giá trị đạt trên 4 tỷ đồng. Đây là hướng đi hiệu quả cho vùng chiêm trũng.
Với phương châm tăng tỷ trọng sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, trong nhiều năm qua, xã Quỳnh Lưu quan tâm tạo điều kiện để các hộ dân tham gia phát triển ngành nghề phụ, tạo việc làm, tăng thêm thu nhập. Ngoài các nghề truyền thống như mộc, nề, nhân dân còn tích cực du nhập các nghề mới trong lĩnh vực may mặc, sản xuất đá mỹ nghệ. Toàn xã hiện có 523 hộ kinh doanh ngành nghề dịch vụ như vận tải, xây dựng, may mặc, đá mỹ nghệ và các dịch vụ khác. Cơ cấu kinh tế đã có bước chuyển tích cực, đến nay, tỷ trọng nông nghiệp giảm xuống còn 35,95%, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đạt 37,47%, dịch vụ 26,58%, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao. Tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 2,65%.
Song song với phát triển kinh tế, tranh thủ sự quan tâm ủng hộ của các ngành, các cấp, xã đã huy động nhân dân đóng góp tiền của, ngày công tiếp tục củng cố và nâng cấp các công trình đầu tư hạ tầng; quan tâm chăm lo bảo vệ môi trường. Đến nay, các tuyến đường thôn, xóm đã được đổ bê tông; nhà văn hóa, các thôn, xóm được nâng cấp, xây mới; 95% số hộ có nước hợp vệ sinh và nước sạch sử dụng, 13/13 thôn, xóm có tổ thu gom rác thải hoạt động thường xuyên. Hệ thống các trường học của xã đều được xây dựng kiên cố, cao tầng, chất lượng giáo dục toàn diện ngày càng nâng cao, giáo dục mũi nhọn có nhiều tiến bộ, công tác phổ cập được tăng cường. Trường THCS và Trường Tiểu học xã Quỳnh Lưu thuộc tốp 10 trường dẫn đầu khối các trường THCS và tiểu học trong toàn huyện. Trường THCS, trường Mầm non tiếp tục củng cố và duy trì trường chuẩn Quốc gia, Trường Tiểu học duy trì trường chuẩn Quốc gia mức độ I.
Trải qua bao thăng trầm, sống trên vùng đất khó nhưng bất cứ hoàn cảnh nào người Quỳnh Lưu vẫn nêu cao tinh thần yêu nước nồng nàn, cần cù, sáng tạo và không cam chịu đói nghèo. Về với Quỳnh Lưu hôm nay, điều dễ nhận thấy nhất đó chính là sự đổi thay từng ngày của bộ mặt nông thôn mới. Nhà cửa khang trang, hệ thống đường nhựa, đường bê tông vào tận thôn, ngõ xóm, tạo thuận lợi cho nhân dân đi lại. Nhiều gia đình đã mua sắm được phương tiện đi lại, tiện nghi sinh hoạt hiện đại.... Sức sống mới đã và đang hình thành trên vùng đất chiến khu xưa.
Mai Lan