Đẩy mạnh đột phá phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại

Cùng với việc tiếp tục khẳng định quan điểm phát triển “lưỡng dụng, hiện đại” của các kỳ đại hội trước, những thành tố “tự chủ, tự lực, tự cường” được bổ sung là tư duy mới, toàn diện và đầy đủ hơn trong phát triển CNQP, CNAN nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao. Tư duy mới, toàn diện và đầy đủ hơn của Đảng về vấn đề này được thể hiện qua những nội dung cụ thể sau:

Thứ nhất, việc xác định “đẩy mạnh đột phá phát triển CNQP, CNAN tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại” là có cơ sở khoa học về lý luận và thực tiễn xác đáng.

Học thuyết Mác-Lênin khẳng định, sức mạnh chiến đấu của LLVT là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố: Con người, vũ khí, trang bị, nghệ thuật, cách đánh... Con người luôn giữ vai trò quyết định, song vũ khí cũng rất quan trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng luôn nhất quán quan điểm trên. Người chỉ rõ: “Đánh giặc, trước hết phải có vũ khí”.

Nhìn lại gần 40 năm đổi mới, nhận thức rõ tầm quan trọng của CNQP, an ninh đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cũng như đánh giá đúng tình hình mọi mặt, Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết, kết luận, chỉ thị về phát triển CNQP, an ninh. Quốc hội ban hành Luật CNQP, an ninh và động viên công nghiệp. Đường lối phát triển CNQP, an ninh ngày càng hoàn thiện, đầy đủ hơn cả về quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ và những giải pháp triển khai tổ chức thực hiện. Vì vậy, CNQP, an ninh đã đạt được những kết quả quan trọng, làm chủ được công nghệ lõi, nghiên cứu thiết kế, chế tạo, sản xuất được nhiều chủng loại vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, hiện đại. Sản phẩm CNQP, an ninh ngày càng đa dạng, lưỡng dụng, bảo đảm chất lượng, đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hiện đại hóa Quân đội, Công an.

Tuy nhiên, so với yêu cầu thực tiễn đặt ra, năng lực CNQP, an ninh chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, Công an hiện đại; chưa có nhiều sản phẩm lưỡng dụng phục vụ dân sinh, xuất khẩu; chưa làm chủ được công nghệ nền, vật liệu đặc chủng và một số lĩnh vực mũi nhọn như: Hóa chất, cơ khí chế tạo, luyện kim, hợp kim đặc biệt, điện tử, vật liệu mới...

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, khó lường. Xung đột vũ trang, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, chiến tranh cục bộ, tấn công mạng diễn ra gay gắt. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang đến những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn. Khoa học kỹ thuật, công nghệ quân sự, an ninh phát triển mạnh mẽ, nhiều loại vũ khí mới ra đời, kéo theo các hình thái chiến tranh, loại hình tác chiến, không gian chiến lược và phương thức tiến hành chiến tranh mới; xu hướng chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao, chiến tranh từ xa ngày càng phổ biến, gia tăng tội phạm công nghệ cao... Mặt khác, sản phẩm CNQP, an ninh là loại hàng hóa đặc biệt, thuộc bí mật quân sự, an ninh, bí mật quốc gia; việc mua bán, chuyển giao được kiểm soát chặt chẽ, giá thành đắt đỏ và không phải lúc nào cũng mua được. Do vậy, “tự chủ, tự lực, tự cường” để không bị phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài, bảo đảm chủ động về mặt chiến lược trong củng cố, tăng cường QPAN, bảo vệ Tổ quốc.

Thứ hai, về nội hàm phát triển CNQP, CNAN tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại.

CNQP, an ninh là bộ phận quan trọng, đặc thù của công nghiệp quốc gia, thành phần cơ bản của thực lực, tiềm lực QPAN; có nhiệm vụ nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất, sửa chữa, cải hoán, cải tiến, hiện đại hóa, tăng hạn sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ, vật tư kỹ thuật và các sản phẩm, dịch vụ khác phục vụ QPAN; góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ Tổ quốc và phát triển kinh tế-xã hội.

“Tự chủ, tự lực, tự cường” trong phát triển CNQP, an ninh là chủ động, dựa vào sức mình là chính, tự vươn lên đủ năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất, cải tiến, sửa chữa được các loại vũ khí, trang bị tiên tiến, hiện đại và các loại vũ khí, trang bị hiện có, đáp ứng yêu cầu xây dựng và chiến đấu của LLVT, bảo vệ Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao. “Tự chủ, tự lực, tự cường” không có nghĩa là tự ràng buộc mình bằng mô hình khép kín, biệt lập, mà phải tận dụng những lợi thế mới của đất nước, các mối quan hệ hợp tác quốc tế để thúc đẩy CNQP, an ninh phát triển.

“Lưỡng dụng” là vừa đủ năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất và sửa chữa được các loại vũ khí, trang bị ngày càng hiện đại, đáp ứng yêu cầu xây dựng, chiến đấu của LLVT; đồng thời cũng đủ năng lực tham gia sản xuất các loại hàng hóa dân sinh có giá trị kinh tế cao, sức cạnh tranh lớn, nhất là các lĩnh vực mà CNQP, an ninh có thế mạnh, qua đó góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nâng cao đời sống nhân dân.

“Hiện đại” là phải có đủ năng lực tự nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất các chủng loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại, có tính năng chiến thuật-kỹ thuật cao như: Vũ khí công nghệ cao, vũ khí có điều khiển và vũ khí tích hợp hệ thống... Đồng thời, sửa chữa, cải tiến, hiện đại hóa được các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có trong biên chế.

Nội hàm “tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại” trong phát triển CNQP, CNAN nhằm: Phát huy nội lực, tự lực, tiến tới tự chủ chiến lược trong suốt quá trình từ nghiên cứu đến sản xuất và phát triển. Khai thác tối đa tính lưỡng dụng của sản phẩm, giảm chi phí và nâng cao giá trị sử dụng. Không ngừng đổi mới, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ mới, bảo đảm chất lượng sản phẩm ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao.

Thứ ba, để thống nhất nhận thức và giải quyết “đẩy mạnh đột phá phát triển CNQP, an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại”, tập trung thực hiện quan điểm, định hướng giải pháp, cụ thể:

Về quan điểm chỉ đạo: Phát triển CNQP, an ninh là nhiệm vụ chiến lược, trọng yếu, lâu dài, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao. Kiên định phương châm tự chủ, tự lực, tự cường, song phải biết tận dụng hiệu quả thành tựu của khoa học-công nghệ thế giới và hợp tác quốc tế có chọn lọc, giữ vững độc lập, tự chủ. Đẩy mạnh phát triển lưỡng dụng, hiện đại, tạo nguồn lực tài chính, công nghệ và nhân lực cho CNQP, an ninh. Gắn kết phát triển CNQP, an ninh với chiến lược phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm tính hệ thống, hiệu quả, bền vững và hội nhập quốc tế phù hợp.

Về định hướng giải pháp: Đẩy mạnh phát triển CNQP, an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại trong thời gian tới phải dựa trên 3 yếu tố then chốt: Thể chế hiện đại, đồng bộ; nguồn nhân lực chất lượng cao và khoa học-công nghệ hiện đại.

Theo đó, cần tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, thống nhất cao về ý chí và hành động, quyết tâm của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân để phát triển CNQP, an ninh gắn kết chặt chẽ và trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia. Tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy, tổ chức lại các cơ sở CNQP, an ninh nòng cốt, tiến tới thành lập tổ hợp CNQP bảo đảm tinh, gọn, hiệu quả, tiên tiến, hiện đại. Xây dựng, hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật liên quan. Xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đa dạng hóa nguồn lực tài chính, khoa học-công nghệ, kể cả nguồn đầu tư của nước ngoài và của các thành phần kinh tế trong nước cho phát triển CNQP, an ninh. Coi trọng kết hợp xây dựng, phát triển CNQP, an ninh trong chiến lược xây dựng, phát triển công nghiệp quốc gia; xây dựng và thực hiện tốt cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương về phát triển CNQP, an ninh.

Đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số; nâng cao năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo vũ khí, trang bị kỹ thuật, nhất là vũ khí mới, hiện đại. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tổ chức thực hiện có hiệu quả các hình thức hợp tác, chuyển giao công nghệ, ứng dụng thành tựu khoa học-công nghệ... đưa CNQP, CNAN Việt Nam phát triển đúng định hướng.

Đại tá, PGS, TS CAO VĂN TRỌNG, Thư ký khoa học Hội đồng Lý luận Trung ương