Đánh bom kép kinh hoàng khiến 276 người thiệt mạng ở Somalia

Số thương vong tăng mạnh trong ngày 15/10 khi lực lượng cứu hộ tìm thấy nhiều thi thể trong các xe bị cháy và dưới các tòa nhà bị đổ sau vụ đánh bom. Và con số thương vong dự kiến sẽ tiếp tục tăng khi các gia đình vẫn đang tìm kiếm người thân giữa các đống đổ nát và trong các bệnh viện.

Theo cảnh sát thủ đô Mogadishu của Somalia, hiện trường vụ tấn công đầu tiên là ở nút giao K5, quận Hodan, nơi có các tòa nhà văn phòng của chính phủ, nhiều khách sạn và nhà hàng. Vụ nổ xảy ra khi các lực lượng an ninh đang kiểm tra một chiếc xe tải bị nghi ngờ chở bom, đã san phẳng nhiều tòa nhà và gây hỏa hoạn lớn khi hàng chục chiếc xe bốc cháy. Khoảng 2 giờ đồng hồ sau, một vụ nổ khác tiếp tục làm rung chuyển quận Medina.

Đây là vụ tấn công khủng bố "đẫm máu" nhất trong vòng 10 năm qua tại Somalia và được xác nhận là một "thảm họa quốc gia" khi có tới hàng trăm người thiệt mạng và bị thương.

Vụ đánh bom kép xảy ra chỉ hai ngày sau khi Tư lệnh Bộ Chỉ huy châu Phi của Mỹ đến Mogadishu gặp Tổng thống Somalia và sau khi Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng tư lệnh quân đội Somalia từ chức vì những lý do không được tiết lộ.

Hiện chưa có tổ chức hay cá nhân nào tuyên bố thực hiện vụ tấn công đẫm máu này. Chính phủ Somalia cáo buộc lực lượng vũ trang Hồi giáo Al-Shabaab là thủ phạm vụ tấn công. Nhóm khủng bố Al-Shabaab có liên hệ với mạng lưới khủng bố quốc tế Al-Qaeda thường xuyên đứng sau các vụ tấn công đẫm máu trước đây tại Somalia. Al-Shabaab đang phát động một phong trào nổi dậy lật đổ chính phủ trung ương được Liên hợp quốc công nhận và chống lại các nước đồng minh của Somalia trong Liên minh châu Phi (AU), nhằm áp đặt luật Hồi giáo hà khắc tại quốc gia châu Phi này. Tuy nhiên, đến nay, nhóm khủng bố này vẫn chưa lên tiếng thừa nhận tiến hành vụ tấn công.

Tổng thống Somalia Mohamed Abdullahi Mohamed ngày 15/10 tuyên bố nêu rõ: "Đó là một cuộc tấn công tồi tệ do do Shebab tiến hành nhằm vào các dân thường vô tội, chứ không nhắm vào các quan chức chính phủ Somalia cụ thể. Điều này cho thấy những yếu tố bạo lực nhẫn tâm như thế nào nhằm vào những con người vô tội vốn chỉ làm công việc của họ mà không có sự phân biệt".

Tổng thống Somalia Mohamed Abdullahi Mohamed đã tuyên bố 3 ngày quốc tang và kêu gọi hiến máu cùng góp quỹ giúp đỡ nạn nhân. "Tôi kêu gọi tất cả những người dân Somalia hãy đến đây và hiến máu" - ông Mohamed nói. Bản thân ông cũng đã đứng xếp hàng chung với hàng nghìn người dân đang chờ đợi để hiến máu cứu các nạn nhân trong vụ đánh bom.

Thủ tướng Somalia Hassan Ali Khayre ngày 15/10 chỉ định một ủy ban 16 thành viên, gồm các Bộ trưởng, lãnh đạo dân sự và lãnh đạo tôn giáo, để sắp xếp quốc tang cho nạn nhân và trợ giúp người bị thương.

Nhiều nhà lãnh đạo các quốc gia và tổ chức quốc tế cũng đồng loạt lên án vụ tấn công khủng bố đẫm máu này.

Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres, Đại diện đặc biệt của Tổng thư ký Liên hợp quốc tại Somalia Michael Keating đã lên án mạnh mẽ các cuộc tấn công vừa xảy ra hôm 14/10 tại thủ đô Mogadishu của Somalia.

Trong tuyên bố được đưa ra ngày 15/10, người phát ngôn Stéphane Dujarric cho biết: "Tổng thư ký tái khẳng định sự hỗ trợ và tinh thần đoàn kết của Liên hợp quốc với người dân và chính phủ Somlia trong hành trình tìm kiếm hòa bình và ổn định. (…) Ông thúc giục tất cả người dân Somalia cùng đoàn kết trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố và chủ nghĩa cực đoan bạo lực và làm việc cùng nhau để xây dựng một chính quyền liên bang thiết dụng và toàn diện".

Trước đó, ngay khi xảy ra các vụ tấn công, Đại diện đặc biệt của Tổng thư ký Liên hợp quốc tại Somalia Michael Keating bày tỏ "bị sốc và kinh hoàng bởi số lượng người thiệt mạng trong các vụ đánh bom và mức độ hủy diệt mà nó đã gây ra", đồng thời lên án "một số lượng lớn dân thường vô tội" bị giết hại trong hai vụ tấn công này. "Các thủ phạm đã tấn công vào một khu vực đông dân cư của Mogadishu. Chúng đã giết hại một số lượng lớn chưa từng có các thường dân. Đây là một cuộc tấn công đáng tiếc về cả ý định và tác động" - Đại diện đặc biệt của Tổng thư ký Liên hợp quốc tại Somalia nói. "Tất cả những người dân Somalia phải đoàn kết để lên án và đẩy lùi hình thức cực đoan bạo lực này".

Theo người đứng đầu phái đoàn Liên hợp quốc tại Somalia, ưu tiên trước mắt là hỗ trợ những nỗ lực của chính quyền để phục hồi từ cuộc tấn công và để giúp tất cả những người bị ảnh hưởng, đặc biệt là những người bị thương và người vô gia cư mới. Phái đoàn của Liên hợp quốc và Liên minh châu Phi tại Somalia (AMISOM) đang hợp tác chặt chẽ để hỗ trợ các cơ quan chính phủ và địa phương của Somalia ở Mogadishu ứng phó với các cuộc tấn công, bao gồm cả việc cung cấp các hỗ trợ hậu cần, các sản phẩm y tế và chuyên môn.

"Tổng thư ký Liên hợp quốc hoan nghênh những phản ứng đầu tiên và những người dân Mogadishu cùng được huy động để giúp đỡ các nạn nhân trên toàn thành phố" - người phát ngôn của ông cho biết.

Ông Guterres và ông Keating cũng đồng thời gửi lời chia buồn tới gia đình các nạn nhân của vụ tấn công và bày tỏ mong muốn người bị thương phục hồi nhanh chóng. "Cộng đồng quốc tế sẽ làm mọi thứ có thể để giúp người dân và chính phủ Somalia vượt qua thảm kịch này" - Đại diện đặc biệt của Tổng thư ký Liên hợp quốc cho biết.

Cũng trong ngày 15/10, cho biết Liên minh châu Phi (AU) sẽ tiếp tục hỗ trợ chính phủ và nhân dân Somalia trong nỗ lực đạt hòa bình và đảm bảo an ninh bền vững, Chủ tịch Ủy ban châu Phi Moussa Faki Mahamat lên tiếng kêu gọi chính phủ Somalia "đoàn kết hơn nữa vào thời khắc khó khăn này, vượt qua chia rẽ và xây dựng khối thống nhất ở mọi cấp độ thể chế".

Các thành viên của Cơ quan Liên chính phủ về phát triển (IGAD) bày tỏ thực sự bị bất ngờ trước các vụ tấn công khủng bố đẫm máu ở Somalia. Thư ký điều hành IGAD Mahboub Maalim gửi lời chia buồn sâu sắc đến các gia đình nạn nhân cũng như người dân Somalia. IGAD cam kết sẽ tiếp tục gắn bó với chính phủ và nhân dân Somalia để sớm vượt qua nỗi đau này, đồng thời sẵn sàng ủng hộ Somalia phòng, chống khủng bố thông qua các cơ chế hiện có ở cấp châu lục và khu vực. IGAD cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế tiếp tục cam kết chống lại các nhóm khủng bố thông qua cung cấp những hỗ trợ cần thiết cho quân đội Somalia và phái bộ AU tại Somalia.

Viết trên trang mạng Twitter, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bảo đảm với Somalia và Liên minh châu Phi về "tình đoàn kết" và "sự ủng hộ" của Pháp chống lại "các nhóm khủng bố Hồi giáo". "Đoàn kết với Somalia. Hỗ trợ Liên minh châu Phi chống lại các nhóm khủng bố Hồi giáo. Pháp luôn bên cạnh các bạn" - ông Emmanuel Macron đã viết trên Twitter.

Trong tuyên bố được đưa ra, Ngoại trưởng Anh Boris Johnson lên án "mạnh mẽ cuộc tấn công hèn nhát tại Mogadishu", đồng thời cho biết: "Nước Anh sẽ tiếp tục hỗ trợ Somalia trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố (...) Tâm trí tôi hướng tới gia đình các nạn nhân, tới chính phủ và người dân Somalia trong những thời điểm khó khăn này".

Trong thông cáo do Bộ Ngoại giao Mỹ phát đi, chính quyền Washington "lên án với ngôn từ mạnh mẽ nhất vụ đánh bom đã giết hại và làm bị thương hàng trăm người tại Mogadishu hôm 14/10". "Trước hành động vô nghĩa và hèn nhát này, Mỹ sẽ tiếp tục đồng hành với chính phủ Somalia, người dân và các đồng minh của mình để chống lại chủ nghĩa khủng bố và hỗ trợ các nỗ lực của họ để đạt được hòa bình, an ninh và thịnh vượng".

Thổ Nhĩ Kỳ thông báo gửi viện trợ y tế cho Mogadishu và sẽ chăm sóc những người bị thương trong vụ tấn công. Người phát ngôn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết: "Theo chỉ đạo của Tổng thống, một máy bay cứu hộ quân sự hôm nay (ngày 15/10 - PV) đang trên đường mang viện trợ y tế và đưa những người bị thương đến Thổ Nhĩ Kỳ".

Quốc vương Qutar Tamim bin Hamad Al Thani cũng đã gửi lời chia buồn tới chính phủ và người dân Somalia, đồng thời hi vọng những nạn nhân bị thương sớm bình phục.