Công tác khuyến học, khuyến tài ở dòng họ Nguyễn Tử

Ông Nguyễn Tử Cường, Chủ tịch Hội đồng gia tộc họ Nguyễn Tử cho biết: Từ xa xưa khi nhắc đến họ Nguyễn Tử thường được gắn với tên làng Thư Điền. Thư Điền có tiếng là "đất học", làng rất coi trọng việc học và làm khuyến học rất sớm. Từ thế kỷ XVIII, dòng họ đã có cụ Hậu Thần Nguyễn Tử Dự (1712-1779), theo việc quân làm "trù nam quân bắc phiến" lập được nhiều công trạng, tiếng tăm lẫy lừng. Sau cụ làm "Tiền hiển công đại phu, Tuyên Quang sứ. Thừa chính sử ty tả Tham nghị" (được bàn việc triều đình).

Hưởng ứng phong trào "Học tập thường xuyên, học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ và cộng đồng, góp phần xây dựng xã hội học tập", phát huy truyền thống hiếu học của một dòng họ, đời nào cũng có người đỗ đạt, từ đời cụ Nguyễn Tử Dự đến các đời hậu duệ con cháu trong họ đời nào cũng đều có người thi đỗ sinh đồ, hương cống, tú tài, cử nhân, làm quan thời nho học và làm lãnh đạo cấp cao trong quân đội, trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Đến nay, dòng họ Nguyễn Tử đã đạt được nhiều kết quả tích cực, phong trào khuyến học khuyến tài ngày càng đi vào chiều sâu và đạt hiệu quả thiết thực. Họ có 3 cụ được lưu danh vào sử sách, 2 cụ được tôn vinh là danh nhân đất Ninh Bình, 4 nhà thờ được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh; 429 người có bằng đại học, 47 thạc sĩ, 11 tiến sỹ, 192 thầy cô giáo, 1 phó giáo sư, 3 giáo sư, 1 thầy thuốc ưu tú, 15 đại tá, 1 thiếu tướng; 1 gương mặt trẻ tài năng toàn quốc, 1 doanh nhân thành đạt. Hằng năm dòng họ có hàng trăm cháu đỗ đại học, cao đẳng, thủ khoa đại học và đạt giải học sinh giỏi các cấp; trong họ không có con cháu bỏ học; 100% con cháu trong độ tuổi đi học đều đạt hạnh kiểm tốt; nhiều cá nhân trong dòng họ là cán bộ lãnh đạo, con cháu ngoan, hội viên tiên tiến, đảng viên xuất sắc được các cấp khen thưởng.

Nét độc đáo của dòng họ Nguyễn Tử là đã có rất nhiều cụ theo nghiệp dạy học, viết sách, sáng tác thơ văn đóng góp nhiều vào kho tàng văn học nước nhà, được phong tặng là danh nhân văn hóa, như Nguyễn Tử Dự, Nguyễn Tử Mẫn. Hậu duệ của dòng họ Nguyễn Tử ngày nay vẫn giữ được truyền thống của ông cha, kế tục được truyền thống vẻ vang của đời trước, có thể kể đến như Nguyễn Tử Siêm, Nguyễn Tử Chương ,Nguyễn Tử Quảng, Nguyễn Tử Bình...

Cùng với việc tuyên truyền vận động các gia đình xây dựng phong trào, Ban khuyến học dòng họ Nguyễn Tử luôn nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của con em, gia đình trong họ trong việc xây dựng quỹ khuyến học dòng họ để lấy nguồn hoạt động, khen thưởng con cháu học giỏi, thành đạt. Hàng năm, mỗi gia đình tự nguyện đóng vào quỹ khuyến học dòng họ, đồng thời vận động tất cả con cháu dòng họ thành đạt công tác, làm ăn xa quê hương tham gia xây dựng quỹ. Từ nguồn quỹ này, hàng năm vào dịp đầu xuân (mùng 6-3 âm lịch), Ban khuyến học dòng họ trích quỹ khuyến học tổ chức cho các cháu đạt thành tích cao trong học tập dâng hương báo công với tổ tiên tại từ đường họ, khen thưởng và liên hoan cho các cháu để động viên con cháu trong họ tích cực học tập hơn nữa. Việc thực hiện có hiệu quả phong trào khuyến học đã tạo điều kiện cho mọi người, mọi nhà trong dòng họ xây dựng nếp sống văn hóa, góp phần giữ vững an ninh trật tự địa phương.

Hồng Vân