Theo thống kê của Công an tỉnh, từ năm 2017 đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra khoảng 769 vụ phạm pháp hình sự, trong đó đối tượng phạm tội ở lứa tuổi thanh, thiếu niên chiếm trên 40%, chủ yếu là tội trộm cắp, cướp tài sản, gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích.
Cùng với đó, tệ nạn ma túy, bạo lực học đường trong thanh, thiếu niên, học sinh, sinh viên cũng có chiều hướng tăng dần theo các năm. Điều đáng quan tâm là lứa tuổi thanh, thiếu niên không chỉ gây ra các vụ án thông thường mà còn gây ra tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng như: giết người, hiếp dâm, cướp của... gây nhiều lo lắng và bức xúc cho gia đình, nhà trường, xã hội, ảnh hưởng xấu đến tình hình ANTT trên địa bàn tỉnh.
Có thể kể đến vụ án giết người xảy ra ngày 9/2/2018 tại quán Karaoke New Star ở xóm 5, xã Như Hòa, huyện Kim Sơn giữa 2 nhóm thanh niên hát karaoke tại quán.
Do mâu thuẫn trong việc cho rằng anh Phạm Văn Hoàng, sinh năm 1998, trú tại xã Kim Định, huyện Kim Sơn "nhìn đểu" mình, nên Bùi Đức Trung sinh năm 1993, trú tại xóm 12 xã Hồi Ninh, huyện Kim Sơn, đã dùng dao bấm đâm vào bụng anh Hoàng.
Hậu quả làm anh Phạm Văn Hoàng tử vong trên đường đi cấp cứu. Tòa án nhân dân tỉnh đã xử phạt Bùi Đức Trung 20 năm tù. Từ vụ án trên cho thấy sự nông nổi, dễ kích động dẫn đến các hành vi vi phạm pháp luật của lứa tuổi thanh, thiếu niên, gây hậu quả nghiêm trọng cho bản thân, gia đình và xã hội.
Nguyên nhân của tình trạng phạm tội và các hành vi vi phạm pháp luật của thanh, thiếu niên trước hết là do phương pháp quản lý, giáo dục trẻ em chưa tốt từ phía gia đình (quá nuông chiều, thỏa mãn và đáp ứng mọi yêu cầu vật chất của con cái khi các nhu cầu này không chính đáng).
Một số trẻ em có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, thiếu thốn tình cảm của cha mẹ; những trẻ em rơi vào hoàn cảnh này thường bị rủ rê, lôi kéo vào hành vi tiêu cực, phạm tội. Nhiều gia đình thiếu trách nhiệm, không quan tâm hay việc phối hợp với nhà trường và xã hội trong việc quản lý, giáo dục con cái. Mặt khác, do đặc điểm phát triển về tâm sinh lý của lứa tuổi thanh, thiếu niên dễ bị kích động, khó kiềm chế, đặc biệt nhận thức xã hội còn hạn chế; kiến thức pháp luật và ý thức pháp luật chưa cao dẫn đến dễ mắc sai phạm…
Trước tình hình đó, Công an tỉnh đã tập trung đẩy mạnh công tác phòng ngừa, lấy phòng ngừa là chính nhằm hạn chế, đẩy lùi, tiến tới xóa bỏ các hành vi vi phạm pháp luật do thanh, thiếu niên phạm tội gây ra trên địa bàn.
Vì vậy đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương huy động sức mạnh tổng hợp của toàn bộ hệ thống chính trị, quần chúng nhân dân, các cấp, các ngành có liên quan cùng vào cuộc và phối hợp chặt chẽ trong việc tuyên truyền, vận động, phòng ngừa lứa tuổi thanh, thiếu niên phạm tội, vi phạm pháp luật.
Tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục với nhiều hình thức, nội dung phong phú, như tuyên truyền lồng ghép, cấp phát tài liệu, tờ rơi; tổ chức các diễn đàn, các buổi giao lưu...
Qua đó, góp phần định hướng nhân cách, lối sống, giáo dục pháp luật cho thanh, thiếu niên, đồng thời nâng cao nhận thức, ý thức của toàn dân về ngăn ngừa, phòng chống tội phạm trong lứa tuổi thanh, thiếu niên.
Đồng thời, Công an tỉnh ban hành kế hoạch cụ thể để thực hiện hiệu quả Chỉ thị 10 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Chương trình hành động số 124 của UBND tỉnh về quản lý, giáo dục thanh thiếu niên hư có nguy cơ vi phạm pháp luật. Chú trọng công tác phòng ngừa nghiệp vụ, điều tra, rà soát, phòng ngừa trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật.
Tại các huyện, thành phố, lực lượng công an đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, các đoàn thể, các cơ quan, doanh nghiệp, trường học và các gia đình tiến hành khảo sát toàn diện và lập danh sách tổng số hơn 400 đối tượng thanh, thiếu niên hư có biểu hiện vi phạm pháp luật để đưa vào diện quản lý, theo dõi, đồng thời áp dụng đồng bộ các biện pháp để quản lý giáo dục, phòng ngừa phạm tội.
Cùng với đó, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ tấn công trấn áp các loại tội phạm trong thanh, thiếu niên; không để hình thành các ổ nhóm tội phạm, hoạt động có tổ chức gây án nghiêm trọng, góp phần quan trọng để ổn định tình hình ANTT trên địa bàn.
Quản lý chặt chẽ các cơ sở in, xuất bản các sách dành cho trẻ em, ngăn chặn và xử lý kịp thời các sản phẩm văn hóa độc hại, thông tin sai lệch tác động đến nhận thức, tư tưởng, tình cảm của thanh, thiếu niên. Thường xuyên kiểm tra, quản lý các loại hình kinh doanh Internet, trò chơi điện tử, các cơ sở kinh doanh có điều kiện như khách sạn, nhà trọ, karaoke... trên địa bàn tỉnh và các khu vực giáp ranh, trên cơ sở đó đã xác định những địa bàn trọng điểm, phức tạp về tình trạng thanh thiếu niên tụ tập, thuê nhà trọ sống tập thể và có biểu hiện vi phạm pháp luật để có biện pháp đấu tranh xử lý dứt điểm.
Các lực lượng trực tiếp đấu tranh với các loại tội phạm hình sự, ma túy... của Công an tỉnh đã làm tốt công tác nghiệp vụ cơ bản trong phòng ngừa và đấu tranh với các loại tội phạm. Trong đó lực lượng cảnh sát hình sự đã điều tra khám phá 618/683 vụ, 1.587 đối tượng phạm tội hình sự; tập trung phát hiện, bắt giữ, xử lý nghiêm 21 ổ nhóm tội phạm, gồm 122 đối tượng, chủ yếu là do thanh, thiếu niên tham gia. Kiên quyết không để các ổ nhóm tội phạm hoạt động mang tính côn đồ, bạo lực hoạt động lộng hành theo kiểu "xã hội đen".
Ngoài ra, các lực lượng khác như cảnh sát giao thông, cảnh sát trật tự 113, cảnh sát cơ động, đặc biệt là tổ 191 đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ khác tăng cường tuần tra, kiểm soát tại các địa bàn trọng điểm, trong các giờ cao điểm, để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm với số đối tượng chủ yếu là thanh, thiếu niên có hành vi vi phạm pháp luật.
Sự nỗ lực của lực lượng công an trong công tác đấu tranh, phòng ngừa tội phạm trong thanh, thiếu niên đã góp phần làm kiềm chế các loại tội phạm và tệ nạn xã hội, tạo môi trường lành mạnh, ổn định phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Tuy vậy, để hạn chế sự gia tăng tội phạm trong thanh, thiếu niên, bên cạnh các giải pháp đấu tranh, phòng ngừa của lực lượng công an, vấn đề cần thiết hơn nữa chính là sự quan tâm, phối hợp của gia đình, nhà trường và xã hội trong việc quản lý, giáo dục con em mình.
Bài, ảnh: Kiều Ân