Chuyện về một người anh hùngra đi từ ngành Kế hoạch và Đầu tư

Để ghi công thành tích đặc biệt xuất sắc với tinh thần chiến đấu dũng cảm ngoan cường, đến hơi thở cuối cùng cho Tổ quốc của Liệt sĩ Nguyễn Ngọc Đồng, nguyên Bí thư chi bộ, trưởng bộ phận xây dựng cơ bản Ủy ban Kế hoạch (nay là Sở Kế hoạch và Đầu tư) tỉnh Nam Định, ngày 23/2/2010, Chủ tịch nước đã quyết định truy tặng liệt sĩ danh hiệu cao quý “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân”. 

Liệt sĩ Nguyễn Ngọc Đồng sinh năm 1928 (tên thật là Nguyễn Văn Ruy), quê xã Bạch Đằng, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình; trú quán thôn Gia Hòa, xã Lộc An (nay là phường Trường Thi, thành phố Nam Định). Năm 15 tuổi, ông tham gia Thiếu sinh quân; năm 1951 tham gia Quân tình nguyện Việt Nam sang chiến đấu cùng Quân giải phóng Mặt trận Lào yêu nước. Năm 1955, anh được cử đi học lớp đào tạo cán bộ chính trị, Chính uỷ đầu tiên của Quân đội ta tại Trung Quốc. Về nước, Nguyễn Ngọc Đồng được đề bạt đại đội trưởng, Chính trị viên (CTV) phó tiểu đoàn, Sư đoàn 335 và tham gia chiến đấu tại mặt trận Cánh đồng Chum-Xiêng Khoảng, rồi làm công tác bảo vệ đoàn cán bộ cao cấp của Quân đội sang công tác và chỉ huy chiến đấu tại Lào. 

Tháng 5/1961, Thượng uý Nguyễn Ngọc Đồng rời quân ngũ về Ủy ban Kế hoạch tỉnh Nam Định nay là Sở Kế hoạch và Đầu tư, làm Trưởng bộ phận Xây dựng cơ bản (tiền thân của Phòng Thẩm định đầu tư hiện nay) kiêm Bí thư chi bộ.

Nhưng chỉ 4 năm sau, nghe tiếng gọi của tiền tuyến, anh lại tái ngũ, làm CTV Tiểu đoàn thuộc Trung đoàn 568, chiến đấu trên chiến trường Đồng Nai, rồi vào Thủ Dầu Một phối hợp tác chiến cùng Tiểu đoàn đặc công nội thành Phú Lợi I. Thời điểm này tiểu đoàn anh tách khỏi Trung đoàn 568, đổi thành Tiểu đoàn đặc công Phú Lợi II trực thuộc Quân khu 7 và Nguyễn Ngọc Đồng được gọi là Hai Đồng. 

Với những chiến công xuất sắc, Tiểu đoàn Phú Lợi II được tin cậy giao nhiệm vụ xung kích, nổ phát súng đầu tiên mở màn chiến dịch Tổng tiến công vào Sài Gòn đêm 30 rạng sáng mồng một Tết Mậu Thân 1968. Với hàng loạt trận đánh liên tiếp, tiêu diệt và làm chủ bốt cầu chữ Y, bốt Trần Minh Châu, bốt Phạm Thế Hiển, bốt Cây Khô… Tiểu đoàn được Bộ Tư lệnh Miền khen ngợi và được mệnh danh là "Quả đấm thép miền Đông".

Tinh thần tiến công "tìm địch mà diệt" của CTV Hai Đồng khó mà kể hết. Ví như trận tập kích chớp nhoáng đoàn xe tăng và xe bọc thép M113 của Mỹ cụm tại chốt tháp Cao Đài, ấp 3 xã Hưng Long, huyện Bình Chánh đêm ngày 27 rạng 28/3/1968. Đích thân Hai Đồng cùng 2 chiến sĩ quả cảm đột nhập, dùng lê và dao găm thủ tiêu tốp lính gác rồi phát lệnh tấn công. Trong vòng 10 phút, ta đã diệt 2 xe bọc thép, đánh hư hỏng nặng 6 chiếc khác, tiêu diệt 24 lính Mỹ, làm rung chuyển cụm chốt xe bọc thép. Phía ta rút gọn an toàn làm cho kẻ địch kinh hoàng, nhân dân vui mừng hả dạ!

Hay một trận khác nhờ sự tài tình mưu trí, bình tĩnh, sáng suốt của CTV Hai Đồng mà cả đơn vị đã thoát khỏi tình thế hiểm nghèo, chuyển từ bị bao vây sang bao vây tấn công địch giành thắng lợi giòn giã. Đó là vào lúc 1 giờ chiều ngày 23/5/1968, Tiểu đoàn Phú Lợi II đang ém quân tại vườn xoài Quý Đức, xã Tân Quý, CTV Hai Đồng đang cho đơn vị học tập chính trị, nghe tình hình chiến sự thì trinh sát cảnh giới báo cáo có nhiều địch cùng xe bọc thép đang từ 3 hướng tiến vào. Biết bị lộ và quân địch đang tập kích bao vây tiêu diệt Tiểu đoàn, Hai Đồng lập tức ra lệnh thu dọn, xoá sạch dấu vết, cơ động chiến đấu, chuyển từ thế bị động sang thế lừa địch. Anh phân công các đại đội, các bộ phận bí mật luồn ra ngoài vòng vây của địch. Còn anh cùng đồng chí liên lạc chuyển sang hướng khác gài lựu đạn để nghi binh địch. Thực hiện kế hoạch, toàn tiểu đoàn rút ra an toàn khỏi Tân Quý, vòng sang Tân Kim, rồi sang Mỹ Lộc dàn quân phục kích lại địch.

Sau 4 tiếng đồng hồ bao vây, địch tưởng tiêu diệt được Tiểu đoàn Phú Lợi II nhưng chúng lại bị lọt vào trận địa không người và dính lựu đạn gài làm cho nhiều tên chết, bị thương. Khi lựu đạn nổ, các mũi của địch tưởng ta tấn công, hốt hoảng tháo lui, một bộ phận chạy về Mỹ Lộc đã rơi vào trận địa của Tiểu đoàn đang ém quân phục kích. Với những loạt AK điểm xạ đĩnh đạc làm cho nhiều tên chết và bị thương. Không hiểu thực hư thế nào, bọn địch nháo nhào hoảng loạn, quăng cả vũ khí đạn dược, bỏ chạy tháo thân. Tiểu đoàn Phú Lợi II không những  an toàn mà còn được bổ sung thêm nhiều vũ khí.

Trước những chiến công liên tiếp, tháng 6/1968 Nguyễn Ngọc Đồng được bổ nhiệm Chính uỷ lực lượng Đặc công - biệt động Đặc khu Sài Gòn - Long An đồng thời vẫn trực tiếp làm CTV Tiểu đoàn Phú Lợi II. Cuối năm 1968 đến đầu năm 1969, Tiểu đoàn Phú Lợi II tiếp tục tác chiến tiêu hao nhiều sinh lực địch và phá hủy các phương tiện chiến tranh của Mỹ, ngụy quanh Sài Gòn. Tức tối, bọn địch tìm mọi cách truy bắt Hai Đồng, treo giải với giá 10 vạn đô-la cho ai bắt hoặc giết được CTV Hai Đồng.

Thực hiện Chỉ thị của Tư lệnh trưởng Đặc khu Sài Gòn - Long An, CTV Hai Đồng thực hiện chuyến công tác đặc biệt đột nhập vào nội thành nghiên cứu nắm tình hình và phối hợp với lực lượng cơ sở. 12 giờ ngày 12/9/1969 tổ công tác dừng chân nghỉ tại ấp 6, xã Đa Phước một vùng địa bàn cơ sở ta thường ém quân trước khi tiềm nhập vào nội đô Sài Gòn. Không may, ngay đêm đó tổ công tác bị địch bao vây và chúng đánh hơi thấy Hai Đồng "hùm xám đồng bằng” nên quyết tâm siết chặt vòng vây bắt sống.

Linh cảm biết đã bị địch bao vây không thể thoát ra được, Hai Đồng cùng đồng chí Hiến liên lạc viên chiếm lĩnh gò Cây Dừa xây dựng công sự chờ địch. Hàng giờ liền, chúng dùng loa kêu gọi, dụ dỗ chiêu hồi nhưng không kết quả, địch quyết định tấn công. CTV Hai Đồng cùng liên lạc viên Hiến đã chiến đấu rất mưu trí, sáng tạo, đánh lui nhiều đợt tiến công của địch, làm nhiều tên phải bỏ mạng. 2 tiểu đoàn bộ binh địch có máy bay lên thẳng, xe bọc thép yểm trợ càng điên cuồng siết vòng vây trút hỏa lực lên gò. Với lực lượng quá chênh lệch, cơ số đạn mang theo quá ít, CTV Hai Đồng và chiến sĩ Hiến thương tích đầy mình nhưng vẫn ngoan cường chiến đấu. Trước khi trút hơi thở cuối cùng, Hai Đồng cùng chiến sĩ Hiến vẫn cố phá huỷ vũ khí để không rơi vào tay địch. Địch lôi xác CTV Hai Đồng và chiến sĩ liên lạc Hiến chặt đầu cắm cọc, bêu tại hai đầu cầu, cạnh bốt ông Thìn 5 ngày đêm. Sau đó nhờ nhân dân đấu tranh đưa các anh về chôn cất, đến ngày toàn thắng mới đưa về mai táng anh tại Nghĩa trang Liệt sĩ tại Thủ Đức.

Với những chiến công vang dội và những thành tích đặc biệt xuất sắc của Tiểu đoàn Phú Lợi II do CTV kiêm Tiểu đoàn trưởng Hai Đồng chỉ huy, Đảng, Nhà nước trao tặng danh hiệu “Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân” cho đơn vị. Liệt sĩ Nguyễn Ngọc Đồng cũng đã được trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Chiến thắng hạng Ba, Huân chương Vàng quốc gia Nhà nước Lào, Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Nhì và hạng Ba, Huân chương Chiến sĩ Giải phóng, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, nhiều Huy hiệu “Dũng sĩ diệt Mỹ”, “Dũng sĩ diệt xe cơ giới”...

Cảm phục, trân trọng tinh thần trung thành vô hạn và ý chí chiến đấu dũng cảm ngoan cường đến hơi thở cuối cùng cho Tổ quốc của Liệt sĩ Nguyễn Ngọc Đồng, trong suốt 6 năm, Đảng bộ, cơ quan và Hội Cựu chiến bình Sở KH và ĐT tỉnh Nam Định đã kiên trì phối hợp hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho liệt sĩ Nguyễn Ngọc Đồng - nguyên Trưởng bộ phận xây dựng cơ bản Sở Kế hoạch và Đầu tư Nam Định. Ngày 23/2/2010, Chủ tịch nước đã ký quyết định truy tặng danh hiệu cao quý “Anh hùng LLVT nhân dân” cho Liệt sĩ Nguyễn Ngọc Đồng - người cán bộ ưu tú của ngành Kế hoạch và Đầu tư Nam Định.

Lã Quý Hưng