Trọng tâm của chính sách mới này là việc siết chặt tiêu chí “tư cách đạo đức tốt” - một trong những yêu cầu then chốt đối với người nhập cư hợp pháp muốn trở thành công dân Mỹ.
Theo hướng dẫn mới được Cơ quan Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) công bố, các nhân viên sẽ không chỉ dừng lại ở việc xác minh ứng viên không phạm tội hình sự nghiêm trọng hay hành vi vi phạm đã được luật nhập cư liệt kê mà còn phải tiến hành đánh giá toàn diện về hành vi, sự tuân thủ chuẩn mực xã hội và đóng góp tích cực của họ.
Trong nhiều thập kỷ, dưới cả chính quyền Dân chủ và Cộng hòa, yêu cầu này thường được đáp ứng nếu người nộp đơn không phạm các tội nghiêm trọng như giết người, buôn ma túy hay các trọng tội khác. Tuy nhiên, theo chính sách mới, USCIS yêu cầu đặt trọng tâm nhiều hơn vào "các thuộc tính tích cực" của ứng viên, bao gồm sự gắn kết cộng đồng, chăm sóc gia đình, trình độ học vấn, việc làm ổn định, thời gian cư trú tại Mỹ và việc nộp thuế đầy đủ.
Đồng thời, chính sách cũng mở rộng phạm vi giám sát các hành vi bị coi là thiếu “tư cách đạo đức tốt”, ngay cả khi không vi phạm pháp luật. Ví dụ, USCIS liệt kê các hành động như vi phạm giao thông lặp lại, quấy rối hoặc chào mời gây khó chịu trong cộng đồng.
Một điểm đáng chú ý khác là các nhân viên USCIS được hướng dẫn xem xét yếu tố phục hồi đối với những người từng có hành vi sai phạm. Việc tuân thủ lệnh quản chế, thanh toán nợ thuế hoặc cấp dưỡng, hay nhận được thư xác nhận từ cộng đồng đều có thể được tính như yếu tố giảm nhẹ.
Theo số liệu của USCIS, mỗi năm có khoảng 600.000 đến 1 triệu người nhập cư được nhập quốc tịch Mỹ. Ông Matthew Tragesser, người phát ngôn USCIS, khẳng định chính sách mới là nỗ lực của chính quyền Trump nhằm khôi phục tính minh bạch cho hệ thống nhập cư. “Quốc tịch Mỹ là chuẩn mực vàng - chỉ nên được trao cho những người xứng đáng nhất, không chỉ nắm vững văn hóa, lịch sử và ngôn ngữ Mỹ mà còn phải chứng minh được tư cách đạo đức tốt” - ông Tragesser nhấn mạnh.
Đây không phải là lần đầu tiên chính quyền Tổng thống Trump siết chặt nhập cư hợp pháp. Trong những năm qua, Nhà Trắng đã hạn chế mạnh mẽ chương trình tiếp nhận tị nạn, áp dụng quy trình kiểm duyệt hồ sơ gắt gao hơn - bao gồm cả việc mở rộng giám sát hoạt động trên mạng xã hội.
Mới đây, USCIS cũng thông báo sẽ rà soát người nộp đơn về vấn đề “chủ nghĩa chống Mỹ” - một khái niệm chưa từng có tiền lệ pháp lý rõ ràng, khiến giới luật sư và các nhà hoạt động lo ngại nguy cơ dẫn đến việc lạm dụng để từ chối hồ sơ dựa trên tiêu chuẩn chủ quan.