Đội ngũ giáo viên thiếu, trình độ chưa đạt chuẩn chiếm tỷ lệ cao… Nhưng sau 20 năm tái lập tỉnh, ngành GD - ĐT đã có bước phát triển mạnh mẽ và ngày càng đi vào ổn định, vững chắc.
20 năm trước ngôi trường mang tên người anh hùng Lương Văn Tụy vẫn nằm ở vị trí như hiện nay nhưng cơ sở vật chất trường lớp rất nghèo nàn và chật chội. Những dãy nhà cao tầng cũ kỹ, các phòng học hầu hết thiếu các trang thiết bị thiết yếu phục vụ cho việc dạy và học… Rất mừng là ngay khi tỉnh Ninh Bình được tái lập, năm học 1992-1993, trường được tỉnh cho phép mở thêm hệ chuyên và xác định là trường trọng điểm chất lượng cao, nơi bồi dưỡng học sinh giỏi, góp phần phát hiện, vun trồng những nhân tài cho quê hương, đất nước. UBND tỉnh và Sở Giáo dục - Đào tạo đã tạo mọi điều kiện, quan tâm đầu tư cho nhà trường về đội ngũ, cơ sở vật chất, chế độ, chính sách… Đồng thời các lực lượng xã hội, các bậc cha mẹ học sinh cũng kịp thời động viên cả về vật chất lẫn tinh thần, từ đó tiếp thêm sức mạnh cho thầy và trò Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy phát huy truyền thống dạy tốt, học tốt, chất lượng giáo dục ngày càng được nâng cao.
Từ năm học 1992-1993 đến năm học 2011-2012, nhà trường có trên 8.900 giải học sinh giỏi cấp tỉnh, hơn 740 giải học sinh giỏi Quốc gia và 5 giải Quốc tế. Năm 1996, học sinh Phạm Việt Phương đoạt Huy chương bạc quốc tế môn Sinh học; năm 2001, học sinh Phạm Thị Nam Bình được nhận Bằng khen quốc tế môn Hóa học; năm 2002, em Nguyễn Tuấn Anh đạt Huy chương đồng quốc tế môn Sinh học; năm 2003 là Huy chương đồng quốc tế môn Hóa học của em Nguyễn Thị Thu Hà và năm 2010, học sinh Trần Đặng Tuấn Anh đoạt Huy chương đồng Olympic quốc tế môn Tin học. Hàng năm, tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp lớp 12 luôn đạt từ 95 đến 100%, tỷ lệ học sinh thi đỗ vào các trường đại học và cao đẳng đạt từ 75% trở lên...
Sự phát triển và trưởng thành của Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy là một trong những minh chứng cho thành tích đáng tự hào của ngành Giáo dục - Đào tạo tỉnh Ninh Bình. Ngoài ra, những kết quả nổi bật về quy mô đào tạo, chất lượng giáo dục, xây dựng cơ sở vật chất trường lớp… trong 20 năm qua khẳng định sự vượt khó vươn lên mạnh mẽ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ "trồng người" của ngành Giáo dục - Đào tạo tỉnh Ninh Bình.
Mạng lưới giáo dục ở các cấp học đã không ngừng được mở rộng và phát triển, đáp ứng nhu cầu học tập của con em nhân dân trong tỉnh. Năm học 2011-2012, toàn ngành có 149 trường Mầm non, 151 trường Tiểu học, 143 trường THCS, 27 trường THPT (cả công lập và ngoài công lập), 8 Trung tâm GDTX, 146 Trung tâm học tập cộng đồng, 1 Trung tâm tin học và ngoại ngữ, 1 Trung tâm kỹ thuật tổng hợp hướng nghiệp - dạy nghề và 1 Trường Trung cấp kinh tế, kỹ thuật và tại chức Ninh Bình. Kết quả huy động trẻ đến lớp đạt tỷ lệ 56,8% với nhà trẻ, 97,7% với mẫu giáo; 100% với lớp 1. Học sinh tốt nghiệp tiểu học vào lớp 6 đạt 99,7%; học sinh tốt nghiệp THCS vào lớp 10 cả THPT và Bổ túc THPT đạt 82%. Tháng 12-2002, Ninh Bình đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS, tháng 5-2003, Ninh Bình đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi. Tháng 10-2011, Ninh Bình đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi mức độ 1 theo quy định tại Thông tư số 36/2009/TT-BGDĐT ngày 4-12-2009. Hiện nay toàn tỉnh đang tích cực triển khai thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi.
Về chất lượng giáo dục, tất cả các ngành học, bậc học, cấp học đều được chỉ đạo, tạo điều kiện để đạt kết quả cao. Riêng chất lượng mũi nhọn, từ 1 giải học sinh giỏi (HSG) Quốc gia năm học 1991-1992 (khi mới tái lập tỉnh), đến nay Ninh Bình đã có 1.001 giải HSG Quốc gia, 5 giải HSG Quốc tế và trên 32.000 giải HSG cấp tỉnh. Năm học 2010-2011, học sinh tốt nghiệp THPT đạt tỷ lệ 99,78%, xếp thứ 3 toàn quốc; thi HSG Quốc gia lớp 12 có 47/64 thí sinh dự thi đoạt giải, đạt 73,4%; thi giải Toán trên máy tính Casio, Vinacal cấp Quốc gia có 29/30 thí sinh dự thi đoạt giải, đạt 96,7%.
Kỳ thi tuyển sinh đại học, Ninh Bình đứng thứ 7 toàn quốc về điểm bình quân các môn thi đại học của các thí sinh (có 4 trường THPT đứng ở tốp 200 trường có kết quả cao nhất cả nước). Năm học 2011-2012, thi HSG Quốc gia có 52/64 thí sinh dự thi đoạt giải, đạt 82,25%, là năm có tỷ lệ thí sinh đạt giải cao nhất từ trước đến nay.
Để nâng cao chất lượng giáo dục, ngành đã thực sự quan tâm đến xây dựng đội ngũ giáo viên ở các cấp học. Tỷ lệ cán bộ, giáo viên toàn ngành đạt trình độ chuẩn trở lên là 99,5%, trong đó trình độ trên chuẩn là 47,5%. Đặc biệt, ngành đã rất quan tâm đến việc đưa tin học vào nhà trường. 100% các nhà trường được trang bị máy vi tính, 100% các cơ sở giáo dục trong tỉnh được nối mạng Internet. Từ tháng 1-2007, các văn bản của Sở gửi các cơ sở đều được gửi qua mạng và áp dụng giao dịch văn bản điện tử qua cổng thông tin điện tử dùng chung. Từ năm học 2007-2008, tại các hội thi giáo viên dạy giỏi các cấp học, giáo viên đều phải sử dụng giáo án điện tử.
Cơ sở vật chất các trường học không ngừng được củng cố và hoàn thiện. Đến nay, 100% các xã, phường, thị trấn trong tỉnh đều có trường học cao tầng, kiên cố, nhiều xã, phường có 2-3 trường cao tầng, kiên cố; toàn tỉnh đạt 80,9% tỷ lệ phòng học cao tầng, kiên cố. Đặc biệt, phong trào xây dựng trường đạt chuẩn Quốc gia đã đạt được kết quả rất tốt. Từ 4 trường tiểu học đầu tiên của tỉnh được công nhận đạt chuẩn năm 1997, đến tháng 12-2011, toàn tỉnh đã có 319 trường đạt chuẩn Quốc gia ở tất cả các cấp học thuộc các địa phương trong tỉnh.
Với những kết quả đạt được trong 20 năm qua, ngành Giáo dục - Đào tạo Ninh Bình đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhì, hạng Ba; 3 Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba; Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục - Đào tạo, UBND tỉnh tặng nhiều cờ thi đua đơn vị dẫn đầu và bằng khen; 2 trường được phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng thời kỳ đổi mới (Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy và Trường Mầm non Ninh Sơn). Các đơn vị trong ngành được Nhà nước, Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương, UBND tỉnh tặng nhiều Huân chương, Cờ thi đua, Bằng khen.
Năm học 2010-2011, ngành GD &ĐT Ninh Bình được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhì về thành tích thi đua xuất sắc 5 năm 2005-2010; Thủ tướng Chính phủ, Bộ GD &ĐT tặng Cờ thi đua xuất sắc.
Hạnh Chi