Bước chuyển mới trong công tác giảm nghèo

Khi "chí đã quyết, lòng đã đồng"

"So với trước, đời sống của bà con Cúc Phương (Nho Quan) được cải thiện nhiều lắm. Kinh tế phát triển, bà con hăng hái tham gia các phong trào thi đua, nhờ đó địa phương đã có sự khởi sắc đáng kể. Tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm bền vững qua mỗi năm. Từ  gần 40% năm 2005, xuống còn 13,41% năm 2010 và sẽ giảm xuống dưới 10% khi kết thúc năm 2015.

Có được sự bứt phá lớn trong công tác giảm nghèo phải kể đến vai trò "đòn bẩy" là Nghị quyết số 10, ngày 15-10-2007 của Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác giảm nghèo" - ông Đinh Thúc Chiến, Bí thư Đảng ủy xã Cúc Phương mở đầu câu chuyện.

Trong câu chuyện, ông Đinh Thúc Chiến kể cho chúng tôi nghe về hành trình giúp dân thoát nghèo của địa phương. Bám sát Nghị quyết số 10 của Tỉnh ủy, việc giảm nghèo ở Cúc Phương được triển khai bài bản, có lộ trình thực hiện, mục tiêu cụ thể. Xã Cúc Phương đã đề ra nghị quyết, kế hoạch, chương trình hành động và hết sức quan tâm chỉ đạo các Hội, đoàn thể thực hiện có hiệu quả công tác giảm nghèo, giải quyết việc làm cho nhân dân.

Công tác tuyên truyền về xóa đói, giảm nghèo được đặt lên hàng đầu với nhiều hình thức đa dạng, nội dung phong phú. Giới thiệu những gương điển hình thoát nghèo vươn lên làm giàu, các mô hình sản xuất, kinh doanh mang lại hiệu quả cao... giúp người dân có thể vận dụng làm theo.

Nhờ đó, đã tạo nên sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của người dân về công tác giảm nghèo, khơi dậy tinh thần tự lực trong phát triển kinh tế của các hộ gia đình.

"Trước đây, vẫn còn một bộ phận người dân trông chờ, ỷ lại vào chính sách hỗ trợ của Đảng, của Nhà nước hoặc chấp nhận sự nghèo đói như một định mệnh. Thế nhưng, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền mà nhận thức của người dân đã thay đổi. Người dân hăng hái lắm, các hộ nghèo đã biết tận dụng thật tốt mọi sự hỗ trợ làm "lực đẩy" để vươn lên thoát nghèo, ông Đinh Thúc Chiến nói. Và ông Bí thư Đảng ủy xã dẫn chúng tôi đi thăm gia đình ông Nguyễn Văn Trình ở thôn Nga 2.

Gia đình ông Trình vốn là một trong những hộ có... thâm niên nghèo ở Cúc Phương. Ông Trình đã lăn lộn với hàng chục nghề khác như làm nông nghiệp, làm thuê... thậm chí, ông đã từng phải vào miền Nam kiếm kế mưu sinh. Nhưng cuộc sống vẫn không vơi bớt khó khăn.

Thế rồi, ông được chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể tới tận nhà để phân tích, động viên. Sự động viên, chia sẻ ấy đã tiếp thêm cho ông nghị lực, ông năng đọc báo, nghe đài, tích cực tìm hiểu về những mô hình kinh tế giỏi để vận dụng vào gia đình mình.

Qua các phương tiện truyền thông, ông Trình nhận thấy cơ hội thoát nghèo từ nuôi nhím. Từ những cặp nhím đầu tiên được đem về nuôi, đến nay, ông đã có hàng chục đôi nhím và gần chục con hươu. Mỗi năm, thu nhập từ nhím và hươu của gia đình ông đã lên tới hàng trăm triệu đồng. Có điều kiện, ông Trình đã mua đất và xây được ngôi nhà 2 tầng khang trang.

Biến khó khăn thành thế mạnh

Tạm biệt xã vùng cao Cúc Phương, chúng tôi tìm đến xã Đông Sơn, thành phố Tam Điệp, địa phương nổi tiếng với giống đào phai.

Toàn xã Đông Sơn có gần 1.000 hộ trồng đào phai với diện tích trên 120 ha. 7/12 thôn ở Đông Sơn được công nhận là làng nghề trồng đào phai. Được công nhận là làng nghề, người dân Đông Sơn lại càng nỗ lực bám ruộng, bám vườn, "sống chết" với cây đào. "Bao nhiêu năm bôn ba để tìm cách thoát nghèo mà cái nghèo vẫn đeo đẳng. Giờ thì chẳng cần đi đâu xa nữa, chỉ cần bám vào cái đất cằn này, dành mô hôi, tâm sức cho nó thì chẳng lo nghèo nữa, thậm chí còn có cơ hội vươn lên làm giàu đó"- lão nông Phạm Xuân Thủy nói như vậy.

Và để hỗ trợ người dân làm nghề một cách chuyên nghiệp, xã Đông Sơn thường xuyên tổ chức các buổi chuyển giao KHKT để người nông dân nắm vững kiến thức, kỹ thuật trồng, chăm sóc, tạo dáng và hãm hoa nở đúng dịp. Xã cũng chỉ đạo các tổ chức, đoàn thể đứng ra tín chấp, tạo mọi điều kiện cho gia đình hội viên được vay vốn phát triển kinh tế.

Người dân có kỹ thuật và tay nghề lâu năm đã mạnh dạn đầu tư giống, vốn trồng đào và chè xanh... góp phần tăng thu nhập, giảm nghèo ở địa phương. Nhờ những giải pháp thiết thực trên, mà tỷ lệ hộ nghèo của xã Đông Sơn nay giảm còn dưới 3%, đạt mục tiêu nhiệm kỳ 2010-2015.

Huy động mọi nguồn lực cho công tác giảm nghèo

Câu chuyện thoát nghèo của nhân dân xã Cúc Phương hay Đông Sơn chỉ là hai trong số rất nhiều điển hình trong công tác xóa đói, giảm nghèo ở tỉnh ta. Đặc biệt, nỗ lực của các địa phương, của mỗi người nghèo như được tăng thêm sức mạnh khi tỉnh ta dành nhiều sự quan tâm thiết thực tới vùng nghèo, hộ nghèo.

Thực tế cho thấy, thiếu kiến thức cũng là một trong những nguyên nhân chủ yếu của đói nghèo. Tỉnh đã triển khai nhiều lớp tập huấn truyền đạt kinh nghiệm, chuyển giao kiến thức, mô hình trình diễn, qua đó cung cấp cho người nghèo kiến thức, kinh nghiệm làm ăn để vươn lên thoát nghèo, hướng dẫn chuyển giao kỹ thuật, cách làm ăn cho người nghèo.

Song song đó, thực hiện tốt công tác thu hút, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư sản xuất, kinh doanh vào những vùng có điều kiện nhưng kinh tế chậm phát triển, tỷ lệ hộ nghèo còn cao để tạo việc làm và tăng thu nhập ổn định cho người lao động và nhân dân.

Xây dựng, nhân rộng các mô hình phát triển kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây, con hiệu quả kinh tế, giá trị thu nhập cao. Ngoài những giải pháp chung của tỉnh, mỗi địa phương lại có chính sách giảm nghèo riêng như thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời lồng ghép với các chương trình, dự án của các tổ chức đoàn thể nhằm xây dựng và nhân rộng các mô hình giảm nghèo có hiệu quả.

Các huyện vùng xa là địa bàn có nguy cơ tái nghèo và phát sinh hộ nghèo mới cao. Bởi vậy, tỉnh đã tập trung huy động và ưu tiên nguồn lực đầu tư cho các huyện nghèo theo chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo. Tại huyện Kim Sơn dự án hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng 6 xã bãi ngang đã được triển khai với kinh phí ước đạt trên 30 tỷ đồng trong giai đoạn 2011-2016.

Nguồn kinh phí hỗ trợ đã giúp các xã đầu tư hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng nông thôn phục vụ sản xuất, đời sống dân sinh, nhằm đẩy nhanh tốc độ giảm nghèo và bền vững hơn; vận động các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhận giúp đỡ, hỗ trợ ủng hộ người nghèo, xã nghèo.

Trong công cuộc giảm nghèo, MTTQ và các đoàn thể như: Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên... đã phát huy cao vai trò, trách nhiệm, bám sát nghị quyết, tích cực về cơ sở, tận tình vận động, hướng dẫn người nghèo biết cách làm ăn, xóa bỏ tập tục sản xuất lạc hậu, áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất. Hội Nông dân với việc xây dựng hàng trăm mô hình phát triển kinh tế tập trung vào trồng trọt, chăn nuôi, sản xuất tiểu thủ công nghiệp.

Ngoài ra, các tổ chức đoàn thể còn bảo lãnh cho hội viên nghèo được vay vốn tín chấp, với lãi suất ưu đãi giải quyết việc làm. Nguồn vốn này đã giúp cho những người nghèo trồng trọt, chăn nuôi, mua bán nhỏ, sản xuất tiểu thủ công nghiệp, phát triển kinh tế gia đình.

Công cuộc xóa đói, giảm nghèo của tỉnh còn nhận được sự đồng hành, hưởng ứng tích cực của các tập thể, những nhà hảo tâm.

Truyền thống "Lá lành đùm lá rách" của dân tộc đã lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng, hun đúc thành những việc làm cụ thể, thiết thực, ý nghĩa dành cho người nghèo. Trong 5 năm qua, toàn tỉnh đã vận động hàng chục tỷ đồng ủng hộ quỹ Vì người nghèo, vận động xây mới, sửa chữa hơn 4.000 ngôi nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo, hộ khó khăn về nhà ở...

Có thể nói, với sự huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và mọi nguồn lực cho công tác giảm nghèo đã tạo ra bước chuyển biến mạnh mẽ, nhất là ở những địa phương khó khăn có tỷ lệ hộ nghèo cao. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giảm bền vững qua mỗi năm, từ 12,4% năm 2010  xuống còn 3,92% năm 2014, dự kiến sẽ còn 3,5% vào cuối năm 2015, vượt chỉ tiêu đề ra.

Đào Hằng