BHXH Tam Điệp: Tích cực tuyên truyền, tư vấn giảm tình trạng rút BHXH một lần

Sau hơn 4 năm làm công nhân tại một công ty giày da trên địa bàn thành phố Tam Điệp, chị Nguyễn Thị Lý, phường Nam Sơn (thành phố Tam Điệp) đã nghỉ việc và làm việc tự do trong một cửa hàng bán mỹ phẩm. Dù đã được nhân viên BHXH thành phố tư vấn kỹ càng nên chuyển sang đóng BHXH tự nguyện, nhưng chị Lý vẫn giữ quan điểm được nộp hồ sơ giải quyết BHXH một lần, để rút về số tiền hơn 40 triệu đồng.

Chị Lý cho biết: Hiện tại, công việc bán hàng không ổn định, thu nhập thấp không thể đủ kinh phí tự đóng BHXH tự nguyện. Trong khi, dịch bệnh COVID-19 vẫn còn những diễn biến phức tạp, trong gia đình lại đang có người ốm nặng, cần tiền để chi phí các khoản thuốc men, chữa bệnh. Tôi cũng được tư vẫn và nghĩ đến phương án xin bảo lưu thời gian đóng để sau này có thể đóng tiếp, nhưng cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn, tạm thời tôi nhận tiền một lần để giải quyết công việc gia đình, thời gian tới sẽ tìm kiếm việc làm ổn định, tham gia BHXH sau...

Theo chị Mai Phương Mai, cán bộ bộ phận tiếp nhận và trả kết quả BHXH thành phố Tam Điệp, thời gian gần đây, đặc biệt sau đợt dịch thứ 4, từ các tháng gần cuối năm, số lao động đến nộp hồ sơ, làm các thủ tục nhận BHXH một lần tăng đáng kể. Bình quân mỗi ngày có một vài người, nhưng có ngày 4-5 người, trên địa bàn thành phố và nhiều địa phương khác trong tỉnh đến nộp hồ sơ để được hưởng trợ cấp BHXH một lần.

Với trách nhiệm của mình, chúng tôi rất nhiệt tình hướng dẫn, tư vấn, phân tích và giải đáp tất cả các thắc mắc, băn khoăn cho người đã đóng. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp đều có các lý do khác nhau để quyết định rút BHXH một lần. Có những trường hợp tuổi còn trẻ, nhưng đã đóng BHXH đến 13-14 năm, chỉ cần cố thêm khoảng gần chục năm nữa là có thể có lương hưu và các chế độ BHYT miễn phí khi hết tuổi lao động, khiến chúng tôi thực sự thấy đáng tiếc.

Bà Nguyễn Thị Hồng Huê, Phó Giám đốc BHXH thành phố Tam Điệp cho biết: BHXH là một trong những chính sách lớn về an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước dành cho người lao động, trong đó có chế độ hưu trí và tử tuất giữ vai trò rất quan trọng, giúp ổn định cuộc sống của người lao động khi về già, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội cả về tài chính lẫn chế độ BHYT trong chăm sóc sức khỏe khi ốm đau bệnh tật.

Thời gian vừa qua, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 dẫn đến nhiều lao động thất nghiệp, gặp khó khăn về việc làm và nguồn thu nhập, trong đó có phần quan trọng là do người dân, người lao động chưa hiểu biết đầy đủ, rõ ràng về thiệt hại nếu thanh toán chế độ BHXH 1 lần. Do đó, số người nộp hồ sơ đề nghị thanh toán chế độ BHXH 1 lần gia tăng đáng kể. 

11 tháng năm 2021, trên địa bàn thành phố Tam Điệp có 258 hồ sơ, bằng 172% so với cùng kỳ năm 2020, với tổng số tiền trên 8,1 tỷ đồng.

Để người lao động không bị thiệt thòi, ảnh hưởng đến công tác an sinh xã hội, BHXH thành phố Tam Điệp đã tích cực tuyên truyền, giải thích, tư vấn, hướng dẫn cho đối tượng để hạn chế tình trạng rút BHXH 1 lần. Như khi đến bộ phận tiếp nhận hồ sơ, được nhân viên ở đây tư vấn, hướng dẫn, nêu rõ những khó khăn, thiệt thòi nếu rút 1 lần, sau đó cán bộ duyệt chính sách cũng có những hướng dẫn, phân tích để người lao động hiểu rõ hơn và đến khâu cuối cùng là lãnh đạo BHXH thành phố có trách nhiệm ký duyệt. 

Trước nhiều trường hợp có số năm đóng BHXH khá dài, đã hơn chục năm, chúng tôi trực tiếp điện thoại cho họ để tư vấn, phân tích, với vai trò là người lãnh đạo, để họ hiểu rõ hơn trước khi quyết định nhận BHXH 1 lần. Tuy nhiên, số trường hợp thay đổi quyết định, tiếp tục bảo lưu để đóng đủ số năm BHXH để được về hưu không nhiều. Hầu hết các trường hợp có lý do chính đáng khi quyết định rút BHXH 1 lần khiến chúng tôi cảm thấy đáng tiếc và băn khoăn.

Theo quy định, nếu thanh toán chế độ 1 lần, người lao động sẽ chỉ được lấy về dưới mức số tiền đã đóng BHXH và không còn được thanh toán chế độ tử tuất nếu không may gặp rủi ro (trong khi đó, chế độ tử tuất được hưởng cả đối với người đang tham gia đóng BHXH và cả đối với người đã chốt bảo lưu BHXH). Do đó, nếu chưa có điều kiện đóng tiếp, người lao động nên giữ sổ bảo lưu quá trình tham gia.

Thực tế, khi nhận BHXH 1 lần chính là người lao động đang tiêu "của để dành" của chính mình. Trong khi hiện nay, người lao động có nhiều sự lựa chọn. Thứ nhất là bảo lưu thời gian đóng, thứ hai là chuyển sang hình thức đóng BHXH tự nguyện. Nếu đóng BHXH tự nguyện, người lao động trên địa bàn tỉnh Ninh Bình còn được ngân sách tỉnh hỗ trợ thêm một phần kinh phí nữa ngoài chính sách hỗ trợ của Trung ương.

Tại kỳ họp Quốc hội vừa qua, vấn đề thời gian tham gia BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí đã được đưa ra thảo luận và có thể sẽ được rút ngắn từ 20 năm xuống còn 15 năm, hướng tới chỉ còn 10 năm. Như vậy, người lao động sẽ có cơ hội được giảm thời gian đóng BHXH để được hưởng chế độ hưu trí. Với những lao động rút BHXH 1 lần để giải quyết khó khăn trước mắt sẽ chịu nhiều thiệt thòi khi hết tuổi lao động. Do đó, các trường hợp có ý định rút BHXH 1 lần cần cân nhắc kỹ trước khi nộp hồ sơ đề nghị thanh toán.

Trong khi chờ những giải pháp, hướng mở từ các Bộ, ngành có trách nhiệm, để hạn chế tình trạng này, BHXH thành phố Tam Điệp tăng cường công tác truyền thông, để các chính sách, quy định liên quan đến BHXH đến gần với người lao động hơn nữa. Qua đó giúp người lao động có nhận thức và cái nhìn đúng đắn, toàn diện về chính sách an sinh xã hội mà Nhà nước muốn hướng tới, đem lại cuộc sống ổn định cho người dân thông qua các chính sách, chế độ về BHXH.

Bài, ảnh: Hạnh Chi