Bảo tồn đa dạng sinh học rừng đặc dụng Vân Long

Theo kết quả điều tra mới nhất năm 2020 của ngành chức năng, rừng đặc dụng Vân Long có 722 loài thực vật thuộc 476 chi, 163 họ. Trong số 722 loài thống kê được có 15 loài nằm trong sách đỏ Việt Nam cần được bảo vệ như: Cốt toái bổ, Tuế đá vôi, Sơn địch, Hồi đá vôi... 

Ngoài ra, còn có cây Nghiến là loài cây đặc hữu của Việt Nam. Về động vật đã ghi nhận được 39 loài thú thuộc 19 họ, 8 bộ; 100 loài chim thuộc 39 họ, 13 bộ; 38 loài bò sát ếch nhái thuộc 17 họ, 3 bộ; 43 loài cá thuộc 16 họ, 5 bộ; 132 loài côn trùng thuộc 47 họ, 10 bộ; 48 loài động vật thân mềm trên cạn thuộc 20 họ, 3 bộ; 60 loài động vật loài giáp xác thân mềm ở dưới nước thuộc 20 họ. 

Đặc biệt, Vân Long còn là nơi tập trung đông nhất loài Voọc mông trắng và có thể dễ dàng quan sát ngoài tự nhiên. Sự nguyên sơ của núi rừng cùng với sự đa dạng cảnh quan và các loài động, thực vật là tiềm năng cho Vân Long phát triển du lịch sinh thái.

Ông Nguyễn Văn Dương, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm (Sở Nông nghiệp và PTNT) cho biết: Nhằm thực hiện tốt công tác bảo vệ rừng, nâng cao hơn nữa các giá trị tính đa dạng sinh học của khu bảo tồn, bảo vệ các loài thú quý hiếm, nhất là bảo vệ loài Voọc mông trắng - loài thú đặc hữu quý hiếm của Việt Nam, Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình đã chủ động xây dựng và thực hiện quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học; kêu gọi sự hỗ trợ của các tổ chức trong và ngoài nước điều tra thống kê, xây dựng cơ sở dữ liệu về đa dạng sinh học tại các khu bảo tồn, cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học. 

Đặc biệt, thông qua sự hợp tác với Hội Động vật học Frankfurt, số lượng cá thể Voọc mông trắng ngày càng tăng, sinh trưởng và phát triển tốt. Chi cục tích cực thực hiện các chương trình, dự án, nhiệm vụ về hỗ trợ khoán khoanh nuôi tái sinh rừng, khoán bảo vệ rừng, trồng rừng. 

Tính từ năm 2001 đến nay, đã có hơn 40 ha rừng được trồng mới tại Vân Long, trong đó 3 ha rừng là cây bản địa được trồng, khoanh nuôi để tăng cường thức ăn cho loài Voọc mông trắng. Tỷ lệ che phủ rừng tốt đã tạo môi trường sinh sống cho các loài động, thực vật, làm giá đỡ cho các loài chim sinh trưởng, phát triển.

Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long có tổng diện tích 2.736 ha, thuộc địa giới hành chính 7 xã của huyện Gia Viễn. Nhân dân các xã có rừng sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp, một bộ phận người dân sống phụ thuộc vào rừng. Chính vì vậy, để bảo vệ rừng, Chi cục phối hợp với các đơn vị chức năng triển khai tốt các chương trình hỗ trợ thôn vùng đệm, giúp nhân dân biết cách phát triển rừng gắn với sinh kế, bảo vệ tính đa dạng sinh học.

Cùng với đó, Chi cục đã chỉ đạo Ban Quản lý rừng đặc dụng Hoa Lư - Vân Long thường xuyên tổ chức tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ rừng cho người dân địa phương với nhiều hình thức: Tuyên truyền trực tiếp, phát tờ rơi, lồng ghép nội dung vào các chương trình, hội nghị... 

Đồng thời, thành lập các tổ, đội tuần tra bảo vệ rừng, tổ đội phòng, chống cháy rừng; xây dựng các tuyến đường tuần tra, đặc biệt những phân khu, vị trí trọng điểm có các loài động, thực vật quý hiếm, nhằm ngăn chặn việc khai thác, mua bán, vận chuyển, cất giữ, chế biến lâm sản trái phép. 

Tổ chức cho cán bộ đi tham quan, học hỏi kinh nghiệm thực tiễn về công tác thực thi pháp luật, nâng cao kiến thức về môi trường, quản lý đất và sử dụng các nguồn tài nguyên bền vững; phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện bổ sung Dự án đa dạng sinh học Khu bảo tồn, thống nhất quản lý toàn bộ diện tích rừng, đất lâm nghiệp và diện tích đất ngập nước; xây dựng phương án quản lý bền vững rừng đặc dụng và chương trình quản lý khai thác du lịch tại khu bảo tồn đảm bảo tính nguyên vẹn và phát triển bền vững trên cơ sở liên doanh, liên kết, cho thuê môi trường rừng...

Sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành và của chính người dân đã giúp công tác bảo vệ rừng tại rừng đặc dụng Vân Long được thiết lập, tính đa dạng sinh học ngày càng được nâng lên, cảnh quan được tôn tạo. 

Với những kết quả đã đạt được, năm 2010 Trung tâm Kỷ lục sách Việt Nam đã công nhận Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long là nơi có số lượng cá thể Voọc mông trắng nhiều nhất Việt Nam. Năm 2019, Ban thư ký Công ước Ramsar trao bằng công nhận là khu Ramsar thứ 9 của Việt Nam cho Vân Long. 

Mới đây nhất Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long được ủy ban Danh lục Xanh toàn cầu chính thức phê duyệt và chứng nhận Danh lục Xanh. Đây cũng là khu vực đầu tiên của Việt Nam và Đông Nam á đạt danh hiệu Danh lục Xanh. 

Sự kiện trên là động lực cho Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long và các bên liên quan nỗ lực hơn trong các hoạt động bảo tồn quần thể Voọc mông trắng và phát triển bền vững hệ sinh thái núi đá vôi, đất ngập nước lớn bậc nhất Việt Nam. Điều này cũng góp phần tác động tích cực vào sự phát triển của du lịch tỉnh trong thời gian tới. 

"Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình xác định công tác quản lý bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh Ninh Bình nói chung và rừng đặc dụng Vân Long nói riêng luôn là nhiệm vụ thường xuyên của đơn vị. 

Do vậy thời gian tới, Chi cục tiếp tục triển khai tốt các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, trong đó chú trọng nâng cao hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo vệ rừng, bảo vệ tính đa dạng sinh học; thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương trong công tác bảo tồn bền vững; tăng cường công tác kêu gọi hợp tác đầu tư với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước nhằm nâng cao nguồn kinh phí và hiệu quả công tác bảo vệ rừng" - Ông Nguyễn Văn Dương khẳng định.

Bài, ảnh: Hồng Giang