Năm học 1973 - 1974, Trường sáp nhập với các lớp cấp 1 trên địa bàn Nông trường và mang tên mới là Trường cấp I + II Đồng Giao. Do địa bàn dân cư phân tán và học sinh cấp 1 còn nhỏ đi lại khó khăn nên nhiều lớp cấp 1 được học ở các khu tập trung công nhân như Bãi Sải, Yên Lại và gửi học nhờ ở xã Yên Sơn, Yên Bình, HTX Quang Sỏi, xã Phú Long (Nho Quan). Trong thời kỳ đầu, điều kiện học tập còn thiếu thốn và gian khổ nhưng thầy và trò nhà trường đã quyết tâm phấn đấu dạy tốt, học tốt.
Sau khi Hiệp định Pa-ri được ký kết, nhà trường từ nơi sơ tán trở về khu vực mới. Được sự giúp đỡ của Nông trường Đồng Giao, nhà trường xây dựng được 8 phòng học cấp bốn khang trang. Tháng 12 - 1982, thị xã Tam Điệp được thành lập, quy mô trường lớp được mở rộng. Năm 1986, Trường đổi tên là Trường cấp I - II Trần Phú. Năm 1990, theo chủ trương của ngành, Trường được tách riêng cấp I và cấp II. Cơ sở cũ của Trường dành cho cấp I mang tên Trường Tiểu học Trần Phú. Thời kỳ này Trường có 2 phân hiệu là đại trà và phân hiệu năng khiếu, quy mô của Trường lên tới trên 1.400 học sinh với gần 30 lớp học.
Năm học 1996-1997, Trường tách 2 phân hiệu thành 2 trường. Tháng 2 năm 1998, theo chủ trương của cấp trên, Trường năng khiếu Lê Quý Đôn lại sáp nhập về trường và từ đó trường mang tên là Trường THCS Đồng Giao.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, Trường THCS Đồng Giao đã đi lên từ gian khó, từ một vùng trũng về chất lượng giáo dục, quy mô nhỏ bé đến nay đã trở thành một đơn vị giáo dục có quy mô và chất lượng giáo dục hàng đầu của tỉnh. Hiện nay cơ sở vật chất của nhà trường được xây dựng khang trang trên diện tích 12.252 m2 với 5 tòa nhà cao tầng, đầy đủ phòng học thường xuyên, phòng học bộ môn, các phòng chức năng và khu hiệu bộ, sân chơi, bãi tập rợp bóng cây xanh.
Nhà trường hiện có 24 lớp với 855 học sinh, 65 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Đội ngũ của nhà trường được đánh giá là đội ngũ mạnh về chuyên môn nghiệp vụ với tỷ lệ đạt chuẩn và trên chuẩn 100%. Trong đó có 1 giáo viên có trình độ thạc sỹ, 63 đồng chí có trình độ đại học, 53 đồng chí là đảng viên.
45 năm qua, các thế hệ thầy và trò nhà trường luôn đoàn kết, nỗ lực phấn đấu để giữ vững danh hiệu đơn vị dẫn đầu ngành Giáo dục - Đào tạo tỉnh Ninh Bình. Nhiều năm liền Trường có tỷ lệ học sinh thi vào THPT đứng đầu tỉnh. Tại các kỳ thi học sinh giỏi trường đã có hàng nghìn học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp thành phố, cấp tỉnh và cấp Quốc gia; hàng nghìn em đạt huy chương trong các hội thi TDTT các cấp. Với thành tích đó, Trường vinh dự được Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Nhì và hạng Ba; được Bộ Giáo dục và Đào tạo, UBND tỉnh Ninh Bình tặng thưởng nhiều giấy khen, bằng khen, cờ thi đua xuất sắc... Năm 2005, Trường được công nhận Trường đạt chuẩn Quốc gia. Tháng 7-2011, Trường được công nhận đạt chuẩn Quốc gia lần thứ 2. Hiện Trường đang phấn đấu xây dựng thành trường trọng điểm chất lượng cao của tỉnh vào năm 2020.
Nhìn lại chặng đường 45 năm qua, hàng vạn học sinh của trường đã trưởng thành. Nhiều người đã thành đạt và hiện đang giữ những cương vị chủ chốt trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, là doanh nhân, nhiều người là tiến sĩ, thạc sĩ công tác ở nhiều lĩnh vực khác nhau, sinh sống trên mọi miền của Tổ quốc; nhiều học sinh đã trở thành nhà giáo nối tiếp sự nghiệp trồng người.
45 năm qua, Trường THCS Đồng Giao đã truyền tải một khối lượng tri thức khổng lồ cho các thế hệ học sinh, góp phần không nhỏ trong công cuộc xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. Với truyền thống quý báu đó, tin tưởng trong tương lai, Trường THCS Đồng Giao sẽ là điểm sáng trong sự nghiệp "trồng người"; xứng đáng với niềm tin của Đảng bộ và nhân dân thành phố Tam Điệp.
Thái Xuân Trường
Hiệu trưởng Trường THCS Đồng Giao