100% các tỉnh nước ta có người nhiễm HIV

Nhân Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và Ngày thế giới phòng, chống HIV/AIDS năm 2009, xin Cục trưởng cho biết về tình hình dịch HIV ở Việt Nam trong thời gian qua.

Tại Việt Nam tính đến ngày 30/9/2009, số người nhiễm HIV hiện còn sống được phát hiện là 156.307 người, trong đó có 34.110 bệnh nhân AIDS hiện còn sống và tính từ đầu vụ dịch đến nay đã có 44.232 người nhiễm HIV đã tử vong.

Đến nay đã có 100% các tỉnh, thành phố, 97,5% các huyện và trên 70,5% các xã, phường báo cáo có người nhiễm HIV và một số tỉnh, thành phố có 100% số xã, phường báo cáo có người nhiễm HIV.

Thành phố Hồ Chí Minh vẫn là địa phương có tổng số người nhiễm cao nhất cũng như tỉnh theo tỷ lệ nhiễm HIV trên 100.000 dân. Số người nhiễm HIV của thành phố Hồ Chí Minh phát hiện được chiếm gần 1/3 số người nhiễm được phát hiện trên toàn quốc.

Xin ông cho biết kết quả chủ yếu đạt được của công tác phòng chống AIDS trong năm qua?

Có thể nói với sự quyết tâm chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, sự nỗ lực của các Bộ, ban, ngành, đoàn thể và toàn bộ hệ thống phòng, chống HIV/AIDS từ Trung ương đến đại phương, công tác phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam trong năm qua đã đạt được nhiều kết quả hết sức tốt đẹp. Có thể tóm tắt một số kết quả nổi bật như sau:

- Về công tác tổ chức: hiện nay đã có 61/63 tỉnh, thành phố đã thành lập Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS trong đó 58 tỉnh, thành phố có Trung tâm riêng biệt và có 03 tỉnh lồng ghép với Trung tâm khác. Hệ thống phòng, chống HIV/AIDS được kiện toàn và củng cố là cơ sở cho việc tổ chức các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS ở các địa phương có hiệu quả.

- Về hoạt động thông tin, giáo dục truyền thông thay đổi hành vi: Hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông được thực hiện dưới nhiều hình thức, đa dạng, phong phú về nội dung, đặc biệt chúng ta đã phát động và tổ chức thành công Chiến dịch dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con và hiện nay Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đã được phát động và triển khai trên toàn quốc. Vào hồi 7 giờ 30 sáng ngày 29 tháng 11 năm nay ước tính có hàng ngàn xã phường đã tổ chức mít tinh và diễu hành nhân Ngày thế giới phòng, chống HIV/AIDS với hàng triệu người tham gia. Phong trào "Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư" cũng đang được các địa phương tích cực triển khai.

- Về công tác giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV: Chương trình tiếp cận cộng đồng hiện có tới 3.456 tuyên truyền viên đồng đẳng nhóm người tiêm chích ma túy, 3.054 tuyên truyền viên đồng đẳng nhóm người bán dâm, 126 tuyên truyền viên đồng đẳng nhóm người có quan hệ tình dục đồng giới nam và 8.582 cộng tác viên tham gia các chương trình can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV. Chương trình bao cao su đã triển khai tại được triển khai tại 2.110 xã của 363 huyện trên 57 tỉnh, thành phố, với tổng số trên 13 triệu bao cao su đã được phân phát miễn phí; Chương trình bơm kim tiêm đã đã được triển khai tại 382 huyện trên 60 tỉnh thành phố số bơm kim tiêm sạch phát miễn phí là 16.517.518 chiếc, số bơm kim tiêm bẩn được thu gom là 9.819.191 chiếc. Chương trình điều trị thí điểm thuốc thay thế Methadone đã được điều trị tại 06 điểm điều trị của 02 thành phố Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang điều trị cho 1.646 bệnh nhân. Ngày 1/12, Hà Nội chính thức khai trương điểm điều trị Methadone đầu tiên tại huyện Từ Liêm và sẽ tiếp tục mở rộng tại một số các tỉnh thành phố khác.

- Công tác tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện hiện chúng ta có 256 phòng tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện. Trong 9 tháng đầu năm 2009 đã tư vấn xét nghiệm cho tổng số 176.755 người, số người được xét nghiệm HIV là 168.789 phát hiện được 22.844 trường hợp HIV dương tính (chiếm 13,53% số người được xét nghiệm). Trong đó có tới 156.249 người quay lại nhận kết quả xét nghiệm chiếm tới 93,35% số người tự nguyện tham gia xét nghiệm.

- Về công tác chăm sóc, hỗ trợ và tiếp cận điều trị thuốc ARV: Hiện nay 63/63 tỉnh, thành phố đã triển khai điều trị ARV. Trên cả nước đã có 288 điểm điều trị bằng thuốc đặc hiệu kháng vi rút (ARV), đang điều trị thuốc ARV cho 35.126 bệnh nhân, trong đó có 33.116 bệnh nhân AIDS người lớn, 1.879 trẻ em nhiễm HIV/AIDS và 131 bà mẹ đựợc điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

- Về hoạt động dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con: Trong 9 tháng đầu năm 2009, trên toàn quốc đã tiến hành tư vấn trước xét nghiệm HIV trước khi sinh cho 298.934 phụ nữ mang thai, trong đó xét nghiệm cho 171.017 người và đã phát hiện 453 phụ nữ mang thai nhiễm HIV (trong đó có 369 trường hợp được điều trị dự phòng). Số trẻ em sinh ra từ mẹ nhiễm HIV sống là 439 trẻ, số được dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang cho là 428 trẻ . Số trẻ em được xét nghiệm khẳng định tình trạng HIV khi trẻ 18 tháng tuổi là 223 trẻ, điều trị dự phòng bằng Cotrimoxazol theo hướng dẫn của Bộ Y tế cho 284 trẻ nhiễm HIV. Tháng 9 năm 2009, chúng ta đã phát động Tháng chiến dịch dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Chương trình quản lý các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI): Trong 9 tháng đầu năm 2009, tại các cơ sở y tế nhà nước và tư nhân của các tỉnh, thành phố đã tiến hành khám, điều trị cho 221.376 ca mắc STI, trong đó cơ sở y tế nhà nước chẩn đoán và điều trị được 214.380, y tế tư nhân chẩn đoán và điều trị được 6.996 ca mắc STI.

- Chương trình an toàn truyền máu: Tiếp tục đảm bảo 100% các đơn vị máu được sàng lọc HIV trước khi truyền, tăng tỷ lệ máu thu được từ chương trình hiến máu nhân đạo cũng là biện pháp giảm nguy cơ nhiễm HIV do truyền máu.

Tất cả những nỗ lực trên và nhiều các hoạt động khác đã góp phần làm cho dịch HIV ở Việt Nam trong năm 2009 đã chững lại và không tăng nhanh như những năm trước đây.

Trong công tác phòng, chống HIV/AIDS chúng ta đang gặp phải những khó khăn gì, thưa ông?

Mặc dù kết quả đạt được là rất đáng phấn khởi, tuy nhiên, trong quá trình triển khai công tác phòng, chống HIV/AIDS, chúng ta đang gặp một số khó khăn chủ yếu sau:

- Về tình hình dịch: cơ bản chưa khống chế được dịch HIV ở Việt Nam, vẫn tiềm ẩn các yếu tố nguy cơ làm lan tràn HIV ở Việt Nam nếu chúng ta không có những biện pháp can thiệp mạnh mẽ và hiệu quả.

- Về can thiệp giảm tác hại dự phòng nhiễm HIV: Độ bao phủ chương trình mới chỉ đạt 50% số huyện thị, kinh phí còn hạn chế, sự đồng thuận một số địa phương chưa cao.

- Vấn đề chăm sóc, điều trị người nhiễm HIV/AIDS: Số bệnh nhân HIV/AIDS tiếp cận điều trị thuộc ARV tại những tỉnh trọng điểm ngày càng tăng nhanh dẫn đến tình trạng quá tải cho các cơ sở điều trị ngoại trú. Chưa có cơ chế tổ chức hoạt động cụ thể đối với các phòng khám ngoại trú tại các tuyến. Chính sách đãi ngộ đối với cán bộ là công tác điều trị còn có nhiều bất cập.

- Về giám sát HIV/AIDS còn thiếu đầu tư cho các phòng xét nghiệm chuẩn thức, giám sát bị động. Các tỉnh chư­a có khả năng đánh giá và dự báo về tình hình dịch. Mạng lưới theo dõi và đánh giá chương trình mới bắt đầu được thiết lập, chưa có nhiều kinh nghiệm.

- Về đầu tư ngân sách: Nguồn lực của cả Trung ương và địa phương còn rất thấp so với nhu cầu. Nhiều tỉnh thành phố vẫn hoàn toàn dựa vào nguồn ngân sách Trung ương, thiếu cơ sở pháp lý cần thiết trong việc huy động nguồn lực từ các tổ chức, doanh nghiệp và tư nhân.

Vậy trong những năm tới chúng ta sẽ có những giải pháp phòng, chống HIV/AIDS như thế nào, thưa ông?

Để công tác phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian tới có hiệu quả, chúng ta cần thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

- Giải pháp về củng cố và hoàn thiện đội ngũ cán bộ: Giải pháp này bao gồm xây dựng chính sách, khuyến khích cán bộ dự tuyển vào hệ thống phòng, chống HIV/AIDS, hoàn thiện tổ chức mạng lưới phòng, chống HIV/AIDS từ trung ương đến cơ sở. Tăng cường đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ trong hệ thống phòng, chống HIV/AIDS.

- Các giải pháp về chuyên môn kỹ thuật trong công tác phòng, chống HIV/AIDS như xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật và hướng dẫn chuyên môn, tăng cường thông tin, giáo dục và truyền thông thay đổi hành vi phòng lây nhiễm HIV, huy động cộng đồng và phối hợp liên ngành tham gia công tác phòng, chống HIV/AIDS. Đẩy mạnh các hoạt động Can thiệp giảm tác hại và dự phòng lây nhiễm HIV tư vấn, xét nghiệm, tự nguyện, giám sát, theo dõi và đánh giá chương trình, điều trị, chăm sóc, hỗ trợ và bao gồm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

 Để thực hiện được các giải pháp này thì rõ ràng cần có sự quan tâm và đầu tư đúng mức của cả trung ương và địa phương cũng như sự tham gia của mỗi cá nhân, tổ chức. Đồng thời năm 2010 chúng ta sẽ tổ chức đánh giá Chiến lược phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam trong thời gian qua và khi đó chắc chắn các định hướng phòng, chống HIV/AIDS trong giai đoạn tới sẽ sát thực hơn.

Xin cảm ơn ông!

Theo VTC