Năm 1990, ông về nghỉ hưu, lúc này ông có nhiều thời gian rảnh rỗi hơn nên luôn trăn trở phải làm điều gì đó có ích cho quê hương khi mình còn có sức khỏe. Ông tích cực tham gia các phong trào ở địa phương, tham gia Hội người cao tuổi... Năm 1999, Phòng Giáo dục huyện Hoa Lư đã mời ông có thời gian công tác ở Sở Giáo dục - Đào tạo tham gia công tác khuyến học. Việc đầu tiên mà ông Nghị bắt tay vào thực hiện đó là xây dựng Quỹ khuyến học ngay trong gia đình mình. Ông đã động viên các con, cháu tích cực học tập, đồng thời tiết kiệm trong chi tiêu sinh hoạt để nuôi "lợn nhựa khuyến học".
Ông tích cực tham gia xây dựng quy chế hoạt động của Hội Khuyến học xã và tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc thành lập tổ chức Hội theo phương châm ở đâu có chi bộ Đảng, ở đó có chi hội khuyến học. Năm 2000, Hội Khuyến học xã Ninh Mỹ được thành lập. Đây là một trong những địa phương sớm thành lập tổ chức Hội của huyện Hoa Lư. Cũng trong năm đó, ông được hội viên tin tưởng bầu giữ chức Chủ tịch Hội Khuyến học xã Ninh Mỹ.
Gần 10 năm qua (2000-2009), cùng với sự góp sức của bản thân ông, Hội Khuyến học xã cùng với các chi hội cơ sở đã huy động sự đóng góp của đông đảo nhân dân, doanh nghiệp, nhà hảo tâm xây dựng Quỹ khuyến học với số tiền 209 triệu đồng. Số tiền này đã giúp nhiều học sinh nghèo được tiếp sức đến trường, cổ vũ động viên các em có thành tích cao trong học tập vươn lên học giỏi, thành đạt. Từ năm 2005 đến nay, Quỹ Khuyến học của xã đã khen thưởng cho 382 lượt học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia...
Nếu biết ở xóm, thôn nào có trẻ em bỏ học, hay gặp khó khăn đột xuất thì ông luôn là người có mặt đầu tiên để tìm hiểu nguyên nhân, sau đó cùng với gia đình, nhà trường và các hội viên của chi hội khuyến học tìm cách vận động, giúp đỡ các em quay lại trường. Nhờ vậy Ninh Mỹ là một trong những địa phương sớm hoàn thành phổ cập giáo dục THCS của huyện.
Phong trào khuyến học - khuyến tài ở Ninh Mỹ giờ đã phát triển rộng khắp. Từ con số 250 hội viên (năm 2000), đến nay toàn xã đã có 867 hội viên Hội khuyến học, sinh hoạt ở 22 chi hội; 650 gia đình đạt danh hiệu "Gia đình hiếu học". Trò chuyện về công tác Hội, ông Nghị cho rằng, ngoài cái tâm, chữ tín, thời gian, người làm khuyến học phải có trí. Trí tuệ, sự sáng tạo đóng vai trò quan trọng bởi người tài trợ có những yêu cầu khắt khe như: địa chỉ đến không chỉ đúng mà phải trúng; phải đảm bảo không thất thoát dù chỉ một đồng.
Ông Nghị tâm sự: Khuyến học là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Nhiều năm làm công tác khuyến học, tôi hiểu rằng, ngày nay, dân mình cũng rất quan tâm tới khuyến học - khuyến tài. Làm khuyến học tuy khó, vất vả nhưng mà vui. Hạnh phúc nhất vẫn là được nhìn những khuôn mặt rạng rỡ của các cháu học sinh khi nhận phần thưởng hay học bổng sau một năm dài phấn đấu trong học tập, dù là nhỏ thôi nhưng tôi đọc được niềm tin và ý chí của các cháu. Như vậy là khuyến học đã góp phần tiếp thêm nghị lực để học sinh vươn lên học tập.
Với những thành tích trên, Hội Khuyến học xã đã được tặng nhiều bằng khen, giấy khen của UBND tỉnh, huyện. Đặc biệt, năm 2005, Hội Khuyến học xã Ninh Mỹ đã vinh dự được nhận cờ thi đua của Hội Khuyến học Việt Nam. Thành tích ấy có sự đóng góp không nhỏ của "Ông Nghị khuyến học" - người cán bộ Hội nhiệt tình, năng động.
Ghi nhận những đóng góp ấy, năm 2001, UBND tỉnh, Hội Khuyến học Việt Nam đã tặng Bằng khen cho ông Nghị. Năm 2009, vì lý do sức khỏe yếu nên ông đã xin thôi không giữ chức Chủ tịch Hội Khuyến học Ninh Mỹ nhưng nhiều người vẫn thấy ông già khuyến học thường xuyên đến các gia đình gặp gỡ, vận động họ tham gia khuyến học - khuyến tài, nhất là nuôi "lợn nhựa khuyến học" để làm quỹ khen thưởng cho con cháu.
Bài, ảnh: Đức Nghĩa