Vì sao trường nghề vẫn khó tuyển sinh

Có mặt tại Phòng tuyển sinh của Trường Cao đẳng nghề Cơ điện Xây dựng Việt Xô vào những ngày mà chặng đường tuyển sinh của nhà trường đã sắp kết thúc. Chúng tôi gặp hai học sinh Nguyễn Đăng Khôi và Bùi Văn Bắc khi các em đang lựa chọn ngành học để đăng ký. Hai em cho biết, mặc dù đều đủ điểm để xét tuyển vào Đại học trong kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia 2016 vừa qua, nhưng các em đã quyết định đăng ký đi học nghề.

"Học đại học rồi ra trường khó xin được việc làm đúng chuyên môn vì thị trường lao động nước ta đang ở tình trạng thừa thầy- thiếu thợ. Nhận thức rõ điều đó nên chúng em quyết định rẽ sang để học nghề. Căn cứ vào sở thích, sở trường và nhờ các thầy tư vấn về nhu cầu của thị trường, chúng em quyết định học nghề mộc dân dụng. Có nghề trong tay rồi nếu không làm cho doanh nghiệp thì em có thể tự gây dựng sự nghiệp cho riêng mình. Bố mẹ em cũng đồng ý với lựa chọn của em"- Nguyễn Đăng Khôi nói.

Thầy giáo Phạm Ngọc Vũ, Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết, so với mấy năm trước thì năm học này việc tuyển sinh của nhà trường đã bớt khó khăn hơn. Đặc biệt, tham gia đăng ký học nghề không chỉ là những học sinh tốt nghiệp THCS hay tốt nghiệp THPT mà ngay cả những học sinh được xét tuyển vào Đại học cũng đăng ký. Điều này là tín hiệu rất tốt và sẽ góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của học sinh.

Ông Phạm Ngọc Vũ cũng thẳng thắn, tuy có khởi sắc hơn nhưng xét toàn cảnh thì các trường dạy nghề nói chung và Trường Cao đẳng nghề Cơ điện Xây dựng Việt Xô nói riêng vẫn khó tuyển sinh mặc dù các nhà trường đã có nhiều nỗ lực nhằm thu hút học viên. Theo đó, ngay từ đầu năm, nhà trường đã tổ chức truyền thông hoạt động tuyển sinh trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Bên cạnh đó, nhà trường tổ chức đến tận các trường THPT trên địa bàn tỉnh, nhất là các trường ở các huyện vùng sâu, vùng xa để tư vấn tuyển sinh. Phối hợp với các trường THPT đưa thông tin tuyển sinh vào các buổi sinh hoạt toàn trường hàng tháng và các buổi sinh hoạt lớp hàng tuần. Trước mỗi mùa tuyển sinh, nhà trường phải dành hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng để thực hiện công tác truyền thông. Bên cạnh đó, để thu hút học sinh, nhà trường còn mở rộng địa bàn tuyển sinh trên phạm vi cả nước. Theo đó, trường đã mở các trung tâm đào tạo tại thành phố Cao Lãnh (Đồng Tháp), Mường Tè (Lai Châu) và Bát Xát (Lào Cai)…

Đặc biệt, để "hút" được học viên, nhà trường cũng rất nỗ lực nâng cao chất lượng đào tạo, từng bước khẳng định vị thế của các trường nghề. Cụ thể, nhà trường chú trọng đến chất lượng đại trà và đầu tư, bồi dưỡng cho học viên chất lượng đỉnh cao. Ngoài ra, Trường đặc biệt chú trọng tới tìm việc làm cho học viên sau khi tốt nghiệp. Trường thường gửi học viên về các doanh nghiệp để thực tập. Qua đó, ngoài tiếp cận với thực tế điều kiện làm việc, các học viên còn nắm bắt được nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp…

Mặt khác, ngay trong lễ bế giảng năm học, nhà trường tổ chức hội chợ việc làm và mời các doanh nghiệp trên địa bàn và các doanh nghiệp có ngành nghề phù hợp tham gia, qua đó tuyển dụng được những học viên đáp ứng được yêu cầu. Nhà trường cũng lập hẳn một phòng tư vấn việc làm cho học viên. Phòng tư vấn thường xuyên liên hệ với các doanh nghiệp, nắm bắt và tiếp nhận nhu cầu của doanh nghiệp.

Nhà trường cũng ký hợp đồng đào tạo cho các công ty về các ngành như vận hành, sửa chữa nhà máy thủy điện cỡ vừa và nhỏ cho Tập đoàn Hưng Hải, Công ty cổ phần xi măng miền Bắc…Tuy nhiên, dù đã rất tích cực trong công tác tuyên truyền, tư vấn, thậm chí có những chính sách ưu đãi cho học viên, nhưng các trường nghề vẫn thường trực nỗi lo sẽ khó mà tuyển sinh đủ chỉ tiêu theo kế hoạch đề ra.

Không có nhiều thuận lợi như Trường Cao đẳng nghề Cơ điện xây dựng Việt Xô, đến thời điểm này, khi mà thời hạn tuyển sinh đang vào giai đoạn nước rút, Trường Cao đẳng nghề Lilama mới tiếp nhận được ngót trăm hồ sơ. Ông Nguyễn Đăng Sỹ, Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: ở thời điểm năm 2010, quy mô đào tạo của nhà trường đạt từ 7.000 -8.000 học sinh, sinh viên/năm. Nhưng những năm gần đây, trường chỉ tuyển được 1/3, 1/4 chỉ tiêu cho một năm học. Đợt tuyển đầu tiên vào tháng 3-2016, nhà trường không tuyển được một chỉ tiêu nào cho hệ cao đẳng, phải đến đợt tuyển lần này, nhà trường mới tuyển được gần 100 học sinh hệ trung cấp.

Do vậy, để đủ chỉ tiêu, nhà trường sẽ phải kéo dài thời gian tuyển hơn so với những năm trước. Cũng bởi vì thiếu học viên nên nhà trường buộc phải tinh giản bộ máy biên chế từ 250 người xuống còn 110 người. Các ngành, nghề cũng được thu gọn, loại bỏ những ngành chạy theo thị trường để tập trung đầu tư cho những ngành trọng điểm, truyền thống của nhà trường như: lắp đặt thiết bị cơ khí, hàn, kỹ thuật lắp đặt điện, điều khiển trong công nghiệp… Những ngành, nghề này các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng rất lớn.

Theo một số lãnh đạo các trường dạy nghề, tâm lý chuộng bằng cấp của người dân đã khiến các trường nghề khó tuyển được học viên. Bởi các phụ huynh đều muốn con cái mình phải thi bằng được vào các trường đại học, cao đẳng, mong muốn ra trường sẽ tìm được việc làm với mức lương cao mà lại "nhàn" hơn. Đáp ứng nhu cầu đó, hiện nay, các trường đại học, cao đẳng mở ra ngày càng nhiều với chỉ tiêu tuyển sinh lớn, điểm đầu vào không cao… đã tạo cơ hội cho các em hiện thực hóa giấc mơ vào giảng đường đại học.

Tâm lý chuộng bằng cấp, quan niệm phải có bằng đại học mới có thể tiến thân đang đẩy nguồn lao động nước ta vào thực trạng: thừa lao động có bằng đại học, thiếu trầm trọng lao động có kỹ thuật. Không chỉ là vấn đề cử nhân khó kiếm việc làm, hay doanh nghiệp khó tìm lao động mà thực trạng này về lâu dài sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế- xã hội ở các địa phương.

Đào Hằng