Ứng dụng khoa học và công nghệ trong quản lý, bảo vệ rừng

Mặc dù diện tích rừng của tỉnh không lớn nhưng có vị trí và vai trò quan trọng trong phòng hộ bảo vệ đê biển, bảo vệ sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh quốc phòng. Thời gian qua, nhờ chủ động đầu tư trang bị các thiết bị, đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ (KH và CN) đã giúp công tác quản lý, giám sát, bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh ngày càng hiệu quả.

Tỉnh ta có gần 3.000ha rừng, trong đó có 1.059,58ha rừng đặc dụng, 1.720,85ha rừng phòng hộ và 186,89ha rừng sản xuất phân bố tại 3 huyện ven biển Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng. Diện tích rừng của tỉnh phân bố xa khu dân cư, nhỏ lẻ, đa số nằm ngoài bãi bồi ven biển, thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, sóng lớn, triều cường, cùng với tác động tiêu cực của con người đã gây khó khăn trong việc xác định rừng biến động. Để thực hiện công tác quản lý, bảo vệ rừng, vừa qua, Chi cục Kiểm lâm (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã đầu tư flycam (thiết bị bay có gắn camera) DJI Air 3. Đây là thiết bị được trang bị camera kép độ phân giải 48MP, thời gian bay lên đến 46 phút, cảm biến vật cản đa hướng, có khả năng truyền tín hiệu video lên đến 20km để quan sát rừng góc rộng từ trên cao, hỗ trợ lực lượng kiểm lâm phát hiện các biến động diện tích rừng, diện tích đất quy hoạch cho đất nông nghiệp. Đồng chí Trần Văn Hòa, Trưởng Phòng Quản lý, bảo vệ và Phát triển rừng cho biết: “Vì diện tích rừng ở một địa phương rất rộng, nếu quan sát bằng mắt thường sẽ rất mất thời gian và vất vả, hơn nữa còn không quan sát kĩ được hết. Việc sử dụng Flycam với camera góc rộng giúp lực lượng kiểm lâm có thể quan sát được toàn cảnh và từng góc nhỏ để kịp thời phát hiện các vụ việc vi phạm về quản lý, bảo vệ rừng; bảo vệ chim hoang dã tại khu vực rừng ngập mặn”.

Nhờ ứng dụng KH và CN, công việc của lực lượng kiểm lâm giờ đây cũng thuận tiện hơn. Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã chỉ đạo các hạt kiểm lâm sử dụng điện thoại di động thông minh, máy tính cài đặt ứng dụng FRMS - phần mềm cập nhật diễn biến rừng, phần mềm Quản lý dữ liệu rừng ven biển Việt Nam kết hợp các phần mềm chuyên dụng trong lâm nghiệp khác và thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo biến động rừng tại địa chỉ http://canhbaomatrung.kiemlam.org.vn. Phối hợp với UBND các huyện, xã có rừng, Vườn Quốc gia Xuân Thủy sử dụng điện thoại, máy tính, máy định vị vệ tinh (GPS) kiểm tra, rà soát các vị trí có biến động rừng theo các nguyên nhân để cập nhật dữ liệu chính xác vào phần mềm theo dõi diễn biến rừng. Qua đó, giúp Chi cục tổng hợp kết quả theo dõi diễn biến rừng và diện tích chưa thành rừng của toàn tỉnh để tham mưu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình UBND tỉnh quyết định công bố hiện trạng rừng toàn tỉnh. Đồng thời giúp lực lượng kiểm lâm nắm bắt thông tin, số liệu tin cậy, kịp thời, chính xác đưa ra các giải pháp, hoạch định chính sách về phát triển lâm nghiệp trong tương lai. Bên cạnh việc đầu tư trang thiết bị và ứng dụng KH và CN, Chi cục Kiểm lâm còn chỉ đạo, khuyến khích cán bộ, công chức, viên chức nghiên cứu những sáng kiến, giải pháp hỗ trợ nghiệp vụ. Đã có một số giải pháp được áp dụng góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng, tiêu biểu là các giải pháp “Bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn tại Nam Định”, “Ứng dụng phần mềm Maptiler trong công tác quản lý và bảo vệ rừng”, “Nâng cao hiệu quả trong công tác kiểm lâm địa bàn tại Hạt Kiểm lâm huyện Nghĩa Hưng”…

Thực tiễn cho thấy, việc ứng dụng KH và CN đã và đang hỗ trợ tích cực cho lực lượng kiểm lâm tỉnh thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ rừng, qua đó không chỉ góp phần ngăn chặn những biến động xấu xâm hại đến tài nguyên rừng, nhất là các vụ phá rừng trái pháp luật, bảo vệ động vật hoang dã mà còn thúc đẩy hoàn thành xây dựng và phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số.

Từ đầu năm đến nay, lực lượng kiểm lâm đã phát hiện và xử lý 7 vụ vi phạm pháp luật về lâm nghiệp gồm 1 vụ phá rừng trái pháp luật; 4 vụ vi phạm các quy định về bảo vệ động vật rừng; 2 vụ vi phạm quy định về quản lý hồ sơ lâm sản trong cất giữ, chế biến lâm sản. Lực lượng kiểm lâm tỉnh đã phối hợp với Trung tâm cứu hộ bảo tồn và phát triển sinh vật Vườn Quốc gia Cúc Phương (Ninh Bình) cứu hộ 2 cá thể chim ưng non tại xã Đại An (Vụ Bản); 1 cá thể rùa núi vàng, 1 cá thể rùa sa nhân tại xã Hiển Khánh (Vụ Bản). Phối hợp với UBND các xã, thị trấn, Vườn Quốc gia Xuân Thủy, lực lượng biên phòng trên địa bàn tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát các khu vực trọng điểm về săn, bắt, buôn bán, tiêu thụ các loại chim hoang dã, chim di cư; đã thu giữ, tháo dỡ hơn 3.000m lưới cước và một số dụng cụ bẫy chim hoang dã như loa, bộ kích loa, bình ắc quy, con chim mồi giả…

Thời gian tới, Chi cục Kiểm lâm tiếp tục chỉ đạo các hạt kiểm lâm, đội kiểm lâm cơ động và phòng cháy, chữa cháy rừng trên địa bàn tăng cường ứng dụng KH và CN, đặc biệt là các phần mềm ứng dụng, thiết bị, ảnh viễn thám… trong công tác theo dõi diễn biến rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng và phát hiện các vụ vi phạm về phá rừng, khai thác rừng trái pháp luật. Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng, động vật hoang dã và bảo tồn thiên nhiên trên địa bàn tỉnh./.

Bài và ảnh: Ngọc Ánh