Tuyên ngôn Độc lập - Văn kiện lịch sử mở đầu kỷ nguyên độc lập, tự do, hạnh phúc của dân tộc Việt Nam

Sáng 27/8, tại Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Tuyên ngôn Độc lập - Văn kiện lịch sử mở đầu kỷ nguyên độc lập, tự do, hạnh phúc của dân tộc Việt Nam”.

Sự kiện nằm trong các hoạt động thiết thực kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập (2/9/1945 - 2/9/2025).

Phát biểu khai mạc đề dẫn hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nêu rõ: Tuyên ngôn Độc lập năm 1945 là bản hùng ca mở ra kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam - kỷ nguyên của độc lập, tự do và hạnh phúc, độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Đây là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tiến trình lịch sử dân tộc Việt Nam, là mốc son trong lịch sử đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc vì những giá trị thiêng liêng của nhân loại là độc lập, tự do, hạnh phúc. 80 năm đã qua, thời gian lùi xa nhưng tinh thần và giá trị cao quý, bất diệt của Tuyên ngôn Độc lập vẫn tiếp tục tỏa sáng, lay động và cổ vũ vô cùng mạnh mẽ, soi đường cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam tiến lên giành những thắng lợi ngày càng to lớn hơn nữa.

Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được hơn 40 tham luận của các nhà khoa học, đại diện các cơ quan Trung ương và đại diện lãnh đạo các cơ quan nghiên cứu, học viện, trường đại học trên phạm vi cả nước. Bằng những luận cứ khoa học, từ nhiều góc độ khác nhau, các báo cáo, tham luận đã tập trung phân tích, làm sáng rõ những vấn đề chủ yếu như: “Tuyên ngôn Độc lập - sự khẳng định thành quả của cuộc đấu tranh anh dũng, kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh”; “Tuyên ngôn Độc lập mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc và đặt cơ sở cho những thắng lợi về sau của cách mạng Việt Nam”; “Tuyên ngôn Độc lập mang ý nghĩa và tầm vóc quốc tế to lớn”; “Phát huy tư tưởng, giá trị bất diệt của Tuyên ngôn Độc lập, góp phần đưa dân tộc Việt Nam tới đài vinh quang thời đại”.

Tham luận tại hội thảo với chủ đề “Tuyên ngôn Độc lập - Kết tinh ý chí, khát vọng độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật cho rằng: Cách đây 80 năm, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố với toàn thể đồng bào cả nước và các dân tộc trên thế giới về sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc - kỷ nguyên độc lập, tự do, hạnh phúc, nhân dân lao động làm chủ đất nước.

Dù thời gian đã lùi xa nhưng giá trị, tầm vóc thời đại và ý nghĩa lịch sử của bản Tuyên ngôn Độc lập vẫn tiếp tục soi đường cho sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế của dân tộc Việt Nam ngày nay.

"Tuyên ngôn Độc lập là văn bản pháp lý có vai trò, ý nghĩa lịch sử vô cùng quan trọng trong việc hợp pháp thành quả giành chính quyền trong cả dân tộc của Cách mạng tháng Tám năm 1945, đặt cơ sở cho việc khẳng định thiết lập nhà nước pháp quyền ở Việt Nam, với mục tiêu Độc lập - Tự do - Hạnh phúc. Bản Tuyên ngôn Độc lập còn là biểu tượng của ý chí, khát vọng và sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do.

Bản Tuyên ngôn Độc lập là hoa, là quả của bao nhiêu máu đã đổ và bao nhiêu tính mạng đã hy sinh của những người con anh dũng của Việt Nam trong nhà tù, trong trại tập trung, trong những hải đảo xa xôi, trên máy chém, trên chiến trường", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Trọng Lâm dẫn lại lời của tác giả Trần Dân Tiên trong tác phẩm "Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch".

Trong khi đó, bà Lê Thị Phượng, Giám đốc Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch phân tích, việc Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng từ "đồng bào" trong Tuyên ngôn Độc lập đã “ăn sâu vào tiềm thức cội nguồn của người dân Việt Nam, khi cất lên lập tức truyền cảm hứng, có sức lay động mạnh mẽ”.

Bà cho rằng việc Người không dùng "chúng tôi, Nhà nước hay Chính phủ" mà là "toàn thể dân Việt Nam" đã thể hiện “quyền lực tối cao thuộc về nhân dân, vừa khẳng định nghĩa đồng bào chính là nền tảng đạo đức của quyền dân tộc tự quyết”.