Xây dựng tổ chức Đảng, chính quyền các cấp gần dân, sát dân, quản trị hiện đại

Sáng 16/4, tại Hà Nội, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã nghe Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng truyền đạt chuyên đề “Về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; sửa đổi, bổ sung các quy định thi hành Điều lệ Đảng; Chỉ thị sửa đổi Chỉ thị số 35-CT/TW, ngày 14/6/2024 và Kết luận số 118-KL/TW, ngày 18/1/2025 của Bộ Chính trị khóa XIII về đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2025-2030”.

Ông Lê Minh Hưng cho biết Hội nghị Trung ương lần thứ 11 đã ban hành Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025, trong đó thông qua một số chủ trương, quyết sách rất lớn và hệ trọng. Theo đó, tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; bổ sung, sửa đổi Quy định số 232-QĐ/TW ngày 20/1/2025 về thi hành Điều lệ Đảng và Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; bổ sung, sửa đổi Chỉ thị số 35-CT/TW ngày 14/6/2024 và Kết luận số 118-KL/TW ngày 18/1/2025 của Bộ Chính trị về Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Không để hình thành cấp huyện thu nhỏ

Báo cáo tại hội nghị về chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương cho biết để đảm bảo mục tiêu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, xây dựng chính quyền các cấp gần dân, sát dân, đáp ứng các yêu cầu quản trị xã hội hiện đại, đủ năng lực tổ chức triển khai có hiệu quả các chủ trương của Đảng vào thực tiễn, có tầm nhìn chiến lược, bảo đảm hình thành và mở rộng không gian phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và bảo đảm quốc phòng-an ninh trong tình hình mới, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã thảo luận, xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng nhiều mặt và thống nhất rất cao về các nguyên tắc, tiêu chí thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã.

Trên cơ sở các quan điểm, nguyên tắc, tiêu chí, Trung ương Đảng đã đồng tình, thống nhất rất cao và thông qua chủ trương định hướng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp là cấp tỉnh (gồm có tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương), cấp xã (gồm có xã, phương, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố); số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sáp nhập là 34 tỉnh, thành phố (gồm 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương), trong đó có 11 tỉnh, thành phố không thực hiện sáp nhập, gồm: Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh.

Trưởng Ban Tổ chức Trung ương cho biết Trung ương Đảng cũng đã đồng ý kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện kể từ ngày 1/7/2025, sau khi Hiến pháp năm 2013 sửa đổi và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 sửa đổi có hiệu lực thi hành. Sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã bảo đảm cả nước giảm khoảng 60-70% số lượng đơn vị hành chính cấp xã hiện nay.

Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư giao Ban Thường vụ các Tỉnh ủy, Thành ủy, Đảng ủy trực thuộc Trung ương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và khẩn trương xây dựng đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập cấp xã theo hướng dẫn của cấp có thẩm quyền; trong đó căn cứ tiêu chí và thực tế địa phương, chủ động nghiên cứu phương án báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định sắp xếp tên gọi, địa điểm đặt trụ sở cấp xã bảo đảm chính quyền cấp xã gần dân, sát dân, tiết giảm chi phí, không hình thành cấp huyện thu nhỏ.

Chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương được thực hiện theo quy định của Chính phủ, theo hướng đẩy mạnh phân cấp từ Chính phủ, các bộ, ngành cho chính quyền địa phương, phù hợp với năng lực và yêu cầu quản lý.

Về tổ chức đảng ở cấp tỉnh, cấp xã, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đồng ý chủ trương lập tổ chức đảng ở địa phương tương ứng với đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã; kết thúc hoạt động của đảng bộ cấp huyện. Mô hình tổ chức đảng ở cấp tỉnh cơ bản như hiện nay; tổ chức đảng ở xã, phường, đặc khu (gọi tắt là cấp xã), đảng bộ cấp xã là hạt nhân chính trị, lãnh đạo trực tiếp, toàn diện ở xã, phường, đặc khu...

Tổ chức bộ máy phải bảo đảm sâu sát cơ sở

Liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ; tổ chức Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân các cấp, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng cho biết Trung ương Đảng đồng ý chủ trương sắp xếp, tinh gọn, hợp nhất cơ quan Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp Trung ương, cấp tỉnh và cấp xã. Việc sắp xếp, tổ chức bộ máy phải bảo đảm sâu sát cơ sở, chăm lo quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của nhân dân và đoàn viên, hội viên của tổ chức.

Trung ương cũng thống nhất chủ trương kết thúc hoạt động của công đoàn viên chức, công đoàn lực lượng vũ trang và giảm mức đóng góp công đoàn phí của đoàn viên công đoàn, đồng thời Bộ Chính trị thống nhất chủ trương về thời điểm tổ chức đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội ngay sau Đại hội Đảng ở mỗi cấp; cấp Trung ương sẽ tổ chức đại hội sau Đại hội Đảng toàn quốc và bầu cử đại biểu Quốc hội.

Trung ương cũng đồng ý chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân, hệ thống tổ chức của Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân có 3 cấp: Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, cấp tỉnh và khu vực; kết thúc hoạt động của Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao và cấp huyện...
Báo cáo các nội dung liên quan đến Kế hoạch số 47 ngày 14/4/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW, thực hiện sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng cho biết Kế hoạch này đã được Ban Chỉ đạo gửi đến tất cả các cấp ủy, tổ chức đảng để quán triệt và tổ chức thực hiện. Theo kế hoạch, có 121 nhóm nhiệm vụ với mốc thời gian cụ thể, bao gồm một số nhóm nhiệm vụ cần tổ chức thực hiện ngay từ nay cho đến ngày 31/10/2025...

Theo Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng, việc ban hành các văn bản kiện toàn bộ máy và sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã chính thức đi vào hoạt động chậm nhất là trước ngày 15/8/2025; các đơn vị hành chính cấp tỉnh chính thức đi vào hoạt động chậm nhất là trước ngày 15/9/2025; tổ chức của Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân cần hoàn thành trước ngày 30/6/2025. Việc sắp xếp các tổ chức chính trị-xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã đồng bộ với việc sáp nhập đơn vị hành chính; chuẩn bị và tổ chức Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội ngay sau Đại hội Đảng bộ cấp xã, cấp tỉnh, hoàn thành trước ngày 15/6/2025.

Cũng tại hội nghị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng đã báo cáo về sửa đổi, bổ sung các quy định thi hành Điều lệ Đảng; quy định về công tác kiểm tra, giám sát kỷ luật của Đảng; Chỉ thị số 45 CT/TW  ngày 14/4/2025 của Bộ Chính trị về tổ chức Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; Kết luận số 150-KL/TW ngày 14/4/2025 của Bộ Chính trị, hướng dẫn xây dựng phương án nhân sự cấp ủy cấp tỉnh thuộc diện hợp nhất, sáp nhập và cấp xã thành lập mới.