Toàn cảnh World Cup 2014 từ A đến Z

A - Asia (châu Á): Kỳ World Cup năm nay mới là lần đầu tiên kể từ 1990, tất cả các đại diện của bóng đá châu Á không giành được thắng lợi nào tại vòng bảng. Australia (thi đấu theo suất của AFC), Hàn Quốc, Nhật Bản và Iran đều phải đứng cuối các bảng đấu. Thành tích tốt nhất của họ trên đất Brazil chỉ là ba trận hòa.

B - Bite (cắn): Tiền đạo Uruguay, Luis Suarez, chịu án phạt kỷ lục trong lịch sử World Cup. Anh bị cấm tham gia vào các hoạt động bóng đá trong bốn tháng, và bị treo giò chín trận đấu quốc tế vì tội cắn vào vai của hậu vệ đội Italy, Giorgio Chiellini. Cầu thủ này ban đầu phủ nhận hành động cắn đối phương, nhưng đã phải công khai xin lỗi sau khi FIFA đưa ra án phạt. Đây cũng là sự cố gây ra nhiều tranh luận nhất tại World Cup hè này.

Suarez (trắng) và Giorgio Chilellini trong sự cố gây tranh cãi. Ảnh: Reuters.

C - Cash (tiền mặt): Các cầu thủ Ghana đòi được nhận tiền phí thi đấu tại World Cup ngay trước trận quan trọng gặp Bồ Đào Nha. Vì vậy Tổng thống nước này, John Mahama, đã phải cho máy bay chở hàng triệu đô la tới thủ đô Brasilia để làm vui lòng các tuyển thủ. Nhưng rồi đội bóng châu Phi vẫn thua Bồ Đào Nha và bị loại ngay ở vòng bảng.

D - Dilma (Tổng thống Brazil): World Cup 2014 được đánh giá rất cao về mặt chuyên môn, thậm chí có ý kiến cho rằng đây là vòng chung kết bóng đá thế giới hấp dẫn nhất trong lịch sử. Tuy nhiên kỳ World Cup này cũng tồn tại nhiều vấn đề liên quan tới công tác tổ chức giải đấu. Tổng thống Dilma Rousseff cùng với chủ tịch FIFA Sepp Blatter đã bị chỉ trích rất nhiều. Hàng loạt cuộc biểu tình đã diễn ra ở Brazil để phản đối việc chính phủ nước này đã phung phí tới hơn 11 tỷ đô la cho World Cup 2014, trong khi nền kinh tế quốc gia đang đi xuống và các dịch vụ công thì xuống cấp nghiêm trọng mà không được đầu tư đúng mức để cải thiện.

E - Embarrassment (nỗi nhục): Kỷ lục thất bại đậm nhất tại bán kết một kỳ World Cup đã thuộc về chủ nhà Brazil, khi họ bị Đức đè bẹp tới 7-1. Lần đầu tiên sau 39 năm, Brazil mới lại phải hứng chịu thất bại trong một trận đấu chính thức trên sân nhà. Ở trận tranh vị trí thứ ba sau đó, đội chủ nhà tiếp tục thua trắng 0-3 trước Hà Lan. Brazil được đánh giá là ứng viên sáng giá cho ngôi vô địch năm nay, nhưng họ đã phải kết thúc giải đấu trong làn sóng chỉ trích mạnh mẽ từ truyền thông, giới chuyên môn và người hâm mộ.

Cầu thủ Brazil (áo vàng) ngẩn người trong trận thua Đức.

F - Fan (cổ động viên): Tình trạng nhiều sân vận động vắng khán giả tại Nam Phi cách đây bốn năm đã không tái hiện ở Brazil. Xứ Samba đã có một tháng tiệc bóng đá thực sự, khi rất đông người hâm mộ từ khắp nơi trên thế giới đổ về các bãi biển, đường phố và các sân vận động ở Brazil, phần lớn tới từ Argentina, Chile và Colombia. Đây là kỳ World Cup có lượng khán giả trung bình mỗi trận đấu cao thứ hai trong lịch sử World Cup.

G - Goals, Goalkeepers (bàn thắng, thủ môn): Vòng bảng World Cup 2014 chứng kiến sự bùng nổ bàn thắng. Số bàn trung bình mỗi trận giảm rõ ở các vòng đấu loại trực tiếp, nhưng chiến thắng 3-0 của Hà Lan ở trận tranh giải ba cùng thắng lợi 1-0 của Đức ở trận chung kết vừa đủ giúp giải năm nay cân bằng kỷ lục 171 bàn thắng với World Cup 1998 ở Pháp. Có rất nhiều bàn thắng được ghi, nhưng một số thủ môn vẫn có đất để thể hiện tài năng tuyệt vời của họ ở World Cup lần này. Manuel Neuer của Đức xứng đáng nhận danh hiệu Găng tay Vàng, nhưng Sergio Romero (Argentina), Keylos Navas (Costa Rica), Guillermo Ochoa (Mexico), Tim Howard (Mỹ) cũng có những màn trình diễn ấn tượng. Ngay cả thủ môn dự bị Tim Krul của Hà Lan cũng có một kỳ World Cup khó quên. Anh chỉ có đúng hai lần chạm bóng trong suốt giải đấu, nhưng đó lại là hai pha cản phá luân lưu thành công trong trận tứ kết thắng Costa Rica.

H - Herrera, Miguel (HLV tuyển Mexico): Ông là nhà cầm quân được trả lương thấp nhất trong số 32 đội dự World Cup 2014. Fabio Capello của đội Nga hưởng mức lương cao nhất giải, gấp gần 50 lần của Miguel Herrera. Roy Hodgson (Anh) và Prandelli (Italy) đứng thứ hai và ba. Vicente del Bosque (Tây Ban Nha) ở vị trí thứ bảy. Nhưng các đại gia đều phải dừng bước ngay ở vòng bảng, trong khi Mexico vào vòng hai một cách thuyết phục và chỉ chịu thua trước Hà Lan với tỷ số 1-2 vì bàn thua sau quả phạt đền gây tranh cãi ở cuối trận.

I - Invasions (sự xâm nhập): Một số cổ động viên quá khích đã vượt khỏi tầm kiểm soát của các nhân viên an ninh vòng ngoài để chạy vào sân và giáp mặt với các cầu thủ ở trận Đức - Ghana (vòng bảng), và trận Mỹ - Bỉ ở vòng 16 đội. Tệ hơn, trước trận thắng Tây Ban Nha ở vòng bảng, có tới gần 200 cổ động viên Chile đã đột nhập được vào trung tâm báo chí của sân Maracana.

J - James Rodriguez: Tiền đạo đội Colombia xứng đáng được gắn biệt danh "Sát thủ có bộ mặt trẻ thơ" tại World Cup 2014. Cầu thủ 22 tuổi này đã qua mặt các chân sút lừng danh để giành danh hiệu Chiếc giày Vàng dành cho thành tích ghi nhiều bàn nhất giải, với tổng cộng sáu lần lập công, trong đó đáng chú ý nhất là cú đúp trong chiến thắng 2-0 trước Uruguay ở vòng hai. Ở trận thua trước Brazil với tỷ số 1-2 tại tứ kết, Rodriguez cũng là người ghi bàn duy nhất cho Colombia từ chấm phạt đền.

K - Klose: Đã 36 tuổi, nhưng Miroslav Klose vẫn được HLV Joachim Low tin dùng ở vị trí tiền đạo cắm tại World Cup 2014. Anh ghi được hai bàn tại giải năm nay, vượt qua Ronaldo béo người Brazil để trở thành Cầu thủ ghi nhiều bàn nhất trong lịch sử World Cup với tổng cộng 16 lần lập công.

L - Lotto: Hãng sản xuất trang phục thể thao kém danh tiếng của Italy đã giành được thắng lợi ngoạn mục trước một số thương hiệu lớn hơn tại World Cup lần này, khi đội tuyển mà họ tài trợ là Costa Rica bất ngờ lần đầu vào tới tứ kết một kỳ World Cup. Doanh số bán áo đấu của họ tăng tới 20 lần sau khi Costa Rica đánh bại hai nhà cựu vô địch Uruguay, Italy và hòa Anh để đứng đầu bảng D, rồi tiếp tục loại Hy Lạp ở vòng hai. Đội bóng Trung Mỹ này chỉ chịu thua Hà Lan ở tứ kết sau loạt đá luân lưu.

M - Maracana: Maracana được mệnh danh là Thánh đường bóng đá Brazil. Và các cổ động viên nước ngoài đã không thể phủ nhận cách ví von đó khi được trải nghiệm bầu không khí bóng đá tuyệt vời tại sân vận động có sức chứa khoảng 80.000 người này. Đây là sân vận động thứ hai trong lịch sử, sau Azteca của Mexico, có vinh dự được tổ chức hai trận chung kết World Cup (lần đầu là vào năm 1950).

N - Neymar: Số 10 của Brazil chịu sức ép lớn khi được kỳ vọng sẽ là đầu tàu giúp Brazil đi tới thành công ở kỳ World Cup diễn ra trên sân nhà. Sau một mùa giải thất vọng ở Barcelona, tiền đạo này vẫn chứng tỏ được vai trò quan trọng ở đội tuyển, khi ghi được bốn bàn trong bốn trận. Nhưng World Cup 2014 đã sớm chấm dứt với anh ngay tại vòng tứ kết. Chấn thương lưng sau pha phạm lỗi của cầu thủ Colombia đã khiến Neymar phải vắng mặt trong các thất bại 1-7 của Brazil ở bán kết trước Đức, và 0-3 trước Hà Lan tại trận tranh giải ba.

Neymar.

O - Oldest (già nhất): Thủ môn Faryd Mondragon của Colombia đã trở thành cầu thủ già nhất thi đấu tại World Cup, khi vào sân thay người trong trận thắng Nhật Bản 4-1 tại bảng C ở tuổi 43.

P - Penalty: Vòng chung kết tại Brazil đã chia sẻ kỷ lục có tới bốn trận đấu phải phân định thắng thua sau loạt sút luân lưu ở một kỳ World Cup, trong đó có tới hai đội phải liên tiếp trải qua các cuộc đấu cân não với cung bậc cảm xúc hoàn toàn trái ngược. Costa Rica thắng Hy Lạp 5-3 để lần đầu có vé vào tứ kết, nhưng rồi họ đã phải nhường bước cho Hà Lan vào bán kết cũng vì thất bại ở loạt sút đầy may rủi với tỷ số 3-4. Hà Lan ngay sau khi được ngợi khen vì có màn trình diễn đỉnh cao ở loạt đá luân lưu tại tứ kết thì cũng phải chịu thua bán kết theo cách tương tự trước Argentina với tỷ số 2-4.

Q - Queen (Nữ hoàng): Tiền đạo Mario Balotelli của Italy mong muốn sẽ được Nữ hoàng Elizabeth II hôn vào má, nếu anh ghi được bàn thắng đánh bại Costa Rica để giúp tuyển Anh nuôi hy vọng vượt qua vòng bảng. Tuy nhiên đội bóng áo thiên thanh đã chịu thua đại diện Trung Mỹ, kết quả khiến tuyển Anh sớm bị loại bất chấp kết quả ở lượt cuối vòng bảng. Italy cũng phải nhường vé vào vòng hai cho Costa Rica và Uruguay.

R - Record (kỷ lục): Nhiều kỷ lục đã bị phá hoặc được san bằng tại kỳ World Cup trên đất Brazil. Thủ môn Colombia, Faryd Mondragon, trở thành cầu thủ cao tuổi nhất thi đấu ở World Cup khi vào sân ở tuổi 43. Miroslav Klose trở thành cầu thủ ghi bàn nhiều nhất trong lịch sử World Cup với tổng cộng 16 lần lập công, hơn một so với kỷ lục cũ của Ronaldo béo người Brazil. Brazil lập kỷ lục đội thua đậm nhất tại bán kết các kỳ World Cup. World Cup 2014 có 171 bàn thắng, cân bằng kỷ lục với France 1998. Đức trở thành đội châu Âu đầu tiên vô địch ngay trên đất châu Mỹ.

S - Spain (Tây Ban Nha): Tây Ban Nha đến Brazil dự giải với tư cách ứng viên sáng giá cho ngôi vô địch, sau khi họ đã liên tiếp đăng quang ở Euro 2008, World Cup 2010 và Euro 2012. Tuy nhiên mạch thành công của họ ở các giải đấu lớn đã chấm dứt sau các thất bại 1-5 trước Hà Lan và 0-2 trước Chile tại vòng bảng.

T - Technology (Công nghệ): Công nghệ xác định bàn thắng (Goal-line) lần đầu được áp dụng tại World Cup, với Pháp là đội đầu tiên được hưởng lợi khi họ được công nhận bàn nâng tỷ số lên 2-0. Sau cú dứt điểm căng của Benzema, bóng đập tay thủ môn Valladares đi quá vạch vôi. Thủ môn Honduras rất nhanh móc bóng ra, nhưng trọng tài vẫn công nhận bàn thắng sau khi tham khảo kết quả phân tích từ Goal-line.

U - Under arrest (bị bắt giữ): Ray Whelan, người đứng đầu Match Hospitality - công ty đối tác của FIFA tại Thụy Sĩ, đã bị bắt ở Rio de Janeiro (Brazil) hôm 7/7 bởi cáo buộc bán vé World Cup bất hợp pháp.

Thẩm phán tòa án tại Brazil đã ban hành bản cáo trạng đối với ông Whelan, quốc tịch Anh, và 11 người khác có liên quan. Nhóm này được cho là băng đảng quốc tế đã thu về khoản tiền 90 triệu đô la sau mỗi giải đấu và có thể đã hoạt động suốt 4 kỳ World Cup gần đây. Băng nhóm phe vé này bị cáo buộc mua bán vé World Cup 2014 bất hợp pháp, trong đó có nhiều vé VIP.

Sau khi bị bắt giữ tại khách sạn sang trọng Copacabana Palace, Whelan, 64 tuổi, đã được thả ra nhưng vẫn phải tiếp tục hợp tác điều tra với cảnh sát Brazil. Phát ngôn viên của Match Hospitality bác bỏ mọi tội danh của Whelan, nhưng cho biết ông sẽ hợp tác điều tra với nhà chức trách Brazil. Tuy nhiên, cảnh sát Rio de Janeiro khẳng định ông này mới đây đã bỏ trốn khỏi khách sạn cùng luật sư riêng.

V - Vanishing spray (bọt sơn tự tan): Lần đầu tiên trong lịch sử World Cup, các trọng tài dùng bình phun loại bọt kem màu trắng (giống kem cạo râu) xuống cỏ để định vị điểm đặt bóng trong các cú sút phạt, hoặc ngăn không cho các cầu thủ ăn gian cự ly khi lập hàng rào chống sút phạt.

W - Water breaks (nghỉ giải nhiệt): Các cầu thủ thi đấu tại World Cup 2014 sẽ được nghỉ khoảng 3 phút mỗi hiệp để giải khát và hạ nhiệt nếu phải thi đấu trong điều kiện nhiệt độ tăng cao. Trận đấu đầu tiên của World Cup 2014 chứng kiến cảnh này là khi Hà Lan thắng Mexico 2-1 ở vòng 16 đội. Các cầu thủ hai bên đã được nghỉ ở khoảng phút 30 và 75 của trận đấu.

X - Xherdan Shaqiri: Tiền vệ đội Thụy Sĩ được các cổ động viên gắn cho biệt danh "Messi của dãy Alps". Cú hat-trick của Xherdan Shaqiri đã giúp Thụy Sĩ thắng đậm Honduras 3-0, để theo chân Pháp vào vòng hai với tư cách nhì bảng E. Đây là cú hat-trick thứ 50 trong lịch sử World Cup và là thứ hai tại giải năm nay (trước đó Thomas Mueller ghi ba bàn trong chiến thắng 4-0 của Đức trước Bồ Đào Nha). Tại vòng 16 đội, đội bóng châu Âu này đã bị loại vì thua Argentina với tỷ số 0-1 sau 120 phút thi đấu.

Y - Yuichi Nishimura: Trọng tài người Nhật Bản trở thành tâm điểm của cơn bão chỉ trích sau ngày khai mạc World Cup 2014.

Trong trận mở màn, Yuichi Nishimura đã sai khi cho Brazil được hưởng phạt đền để nâng tỷ số lên 2-1. Tiền đạo Fred ngã trong khu cấm địa của Croatia, nhưng đó là một pha diễn kịch rất lộ. Đa số các trọng tài quốc tế và Việt Nam khi được hỏi đều cho rằng: "Thổi phạt đền với Croatia là quá nặng trong tình huống đó". Brazil kết thúc trận ra quân bằng thắng lợi 3-1, nhưng Croatia mới là đội mở tỷ số và đang duy trì được thế trận phòng ngự phản công tốt lúc tỷ số còn là 1-1.

Z - Zuniga: Hậu vệ Juan Zuniga của Colombia đã xô đầu gối vào lưng của Neymar trong pha va chạm mạnh ở trận tứ kết, khiến ngôi sao tấn công số một của Brazil phải nghỉ thi đấu một thời gian vì gãy đốt sống lưng. Neymar không thể góp mặt trong trận Brazil thua thảm 1-7 trước Đức ở bán kết, và 0-3 trước Hà Lan ở trận tranh giải ba.

Nguyễn Phát/VNE