Toà án nhân dân tỉnh Ninh Bình - 80 năm xây dựng và trưởng thành

Trong suốt chiều dài lịch sử, với sự nỗ lực, cố gắng không ngừng, hệ thống TAND đã góp phần không nhỏ vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cùng với sự ra đời và phát triển của hệ thống TAND Việt Nam, TAND tỉnh Ninh Bình đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử đặc biệt, gắn với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Ngay từ những năm đầu sau khi giành chính quyền về tay nhân dân, trước khi có hai cuộc vận động triệt để giảm tô, thực hiện giảm tức và cải cách ruộng đất cũng như sau khi hoà bình lập lại, trong công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc-hậu phương vững chắc của cách mạng miền Nam-hệ thống Toà án hai cấp tỉnh Ninh Bình đã cùng Toà án toàn quốc góp phần to lớn vào thực hiện nhiệm vụ bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Bước vào giai đoạn phát triển mới của đất nước, đặc biệt khi Luật Tổ chức TAND năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2025) được coi là bước ngoặt lớn trong cải cách tư pháp, khi lần đầu cụ thể hóa Hiến pháp về quyền tư pháp, mở rộng thẩm quyền của Tòa án, bao gồm cả việc xử lý các vi phạm hành chính; bổ sung các Tòa sơ thẩm chuyên biệt và thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động xét xử.

Chỉ sau nửa năm, Luật sửa đổi bổ sung năm 2025 tiếp tục cải tổ mạnh mẽ, tinh gọn bộ máy, chuyển sang mô hình ba cấp (TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh và TAND khu vực) phù hợp với chủ trương của Bộ Chính trị về tinh gọn bộ máy nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.

Những mốc son pháp lý đó không chỉ khẳng định sự thay đổi của bộ máy Tòa án, mà còn phản ánh tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước ta trong việc xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.

Thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về cải cách tư pháp (CCTP), Toà án hai cấp trong tỉnh đã có nhiều giải pháp tổ chức thực hiện có hiệu quả mục tiêu, nhiệm vụ, yêu cầu CCTP đề ra, nhất là trong việc nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, Thẩm phán, Hội thẩm; đổi mới, nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động thường xuyên và hoạt động xét xử nhằm công khai, minh bạch hoạt động của Tòa án; coi trọng việc rút kinh nghiệm, thiếu sót trong công tác chuyên môn, nghiệp vụ, đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật.

Chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án và các công việc thuộc chức năng, nhiệm vụ của Toà án có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều vụ án lớn, nghiêm trọng, dư luận xã hội quan tâm được xét xử kịp thời, nghiêm minh, góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế-xã hội địa phương.

Kết quả, trong 10 tháng (từ 1/10/2024 đến 31/8/2025), TAND hai cấp trong tỉnh đã giải quyết, xét xử 9.653/11.577 vụ án các loại đã thụ lý (đạt tỷ lệ 83,3%). TAND hai cấp phối hợp với các cơ quan làm án xây dựng và đưa ra xét xử 68 vụ án điểm; tổ chức xét xử 174 vụ án rút kinh nghiệm theo yêu cầu cải cách tư pháp; thực hiện công khai 4.666 bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án.

Công tác giải quyết, xét xử các vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính đảm bảo phù hợp pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của Nhà nước, các tổ chức và công dân.

Công tác hòa giải trong các vụ án dân sự, kinh doanh thương mại, lao động và đối thoại trong vụ án hành chính được coi trọng. Kết quả, hoà giải viên TAND hai cấp đã đối thoại, hoà giải thành công 1.488/1.709 vụ, việc (đạt tỷ lệ 87,1%) góp phần giải quyết kịp thời các tranh chấp, mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân.

Công tác thi hành án, xét miễn, giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, xét miễn giảm khoản tiền phạt, án phí; áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Thực hiện nghiêm túc chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo.

Công tác cải cách đổi mới thủ tục hành chính tư pháp; ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số được coi trọng và triển khai hiệu quả trong Tòa án hai cấp, tăng cường tính minh bạch, công khai các hoạt động của Tòa án, đồng thời bảo đảm quyền giám sát, kiểm tra và tiếp cận công lý của người dân.

Tòa án hai cấp trong tỉnh thực hiện nghiêm túc chỉ thị, nghị quyết của TAND Tối cao về việc tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm, phiên tòa trực tuyến, góp phần nâng cao kỹ năng nghiệp vụ của các Thẩm phán; nâng cao hiệu quả năng lực hoạt động của Toà án, bảo đảm từng bước chuyên nghiệp, hiện đại, phù hợp xu thế quốc tế, là bước đi cần thiết cho việc xây dựng Toà án điện tử. Việc công khai bản án, quyết định của Tòa án được thực hiện nghiêm túc, tạo điều kiện cho công dân tiếp cận thông tin theo quy định của pháp luật, đảm bảo quyền con người theo quy định của Hiến pháp.

Công tác đào tạo, bồi dưỡng luôn được quan tâm, coi trọng, có nhiều đổi mới theo hướng thực chất, hiệu quả. Công tác tổ chức cán bộ tiếp tục được kiện toàn và có nhiều đổi mới theo hướng tiếp cận dần với mô hình tổ chức, hoạt động của nền tư pháp hiện đại. Công tác thanh tra, kiểm tra thực thi công vụ được thực hiện nghiêm minh. Chế độ, chính sách đối với công chức, người lao động được bảo đảm. Đội ngũ Hội thẩm, Hòa giải viên có nhiều đóng góp quan trọng trong hoạt động giải quyết, xét xử của Toà án. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng Tòa án hai cấp trên các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức ngày càng được tăng cường, đạt được kết quả quan trọng, góp phần không nhỏ vào việc xây dựng TAND trong sạch, vững mạnh. Công tác đền ơn đáp nghĩa, ủng hộ người nghèo, trẻ em khó khăn, đồng bào bị thiên tai, bão lụt... được duy trì thường xuyên. Các phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu, điển hình tiên tiến được Nhà nước, Chính phủ và TAND Tối cao tặng nhiều danh hiệu cao quý.

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, với phương châm hành động “Đoàn kết, trách nhiệm, kỷ cương, liêm chính, đổi mới, vượt khó và hiệu quả”, thời gian tới, TAND hai cấp trong tỉnh tiếp tục quán triệt, thực hiện hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các nghị quyết của Quốc hội về lĩnh vực tư pháp.

Nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các loại án, kiên quyết không để xảy ra kết án oan người không phạm tội và bỏ lọt tội phạm; quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ năng lực, trình độ, bản lĩnh chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban, ngành liên quan thực hiện tốt Nghị quyết của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp và Kế hoạch của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới.

Đặc biệt chú trọng đẩy mạnh hoạt động tranh tụng tại phiên toà, làm tốt công tác hoà giải trong giải quyết các vụ việc dân sự, đối thoại trong giải quyết vụ án hành chính. Tăng cường phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng, đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh các vụ án lớn, trọng điểm, được dư luận xã hội quan tâm. Thường xuyên giáo dục chính trị tư tưởng, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, Hội thẩm, Hoà giải viên; cải tiến phương thức chỉ đạo, điều hành theo hướng phân công, phân cấp hợp lý.

Tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), Kết luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí gắn với cuộc vận động “Nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống của đội ngũ thẩm phán, cán bộ công chức Toà án”, phong trào thi đua “Phụng công, Phủ pháp, Chí công, Vô tư” nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao

Nguyễn Xuân Sơn
Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chánh án Toà án nhân dân tỉnh Ninh Bình