Hiện nay, trong các khu dân cư có nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh nhỏ như: may mặc, hàng thủ công mỹ nghệ (như cói, bèo bồng, thêu ren), gas, xăng dầu, hóa chất... Bên cạnh đó, các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, nhà nhiều tầng hoặc nhà ở kết hợp với sản xuất, kinh doanh ... Do lượng hàng hóa nhiều, diện tích sản xuất, kinh doanh nhỏ, có cơ sở thường xuyên tập trung đông người nhưng chủ hộ, chủ cơ sở còn thiếu kiến thức về an toàn PCCC, thoát nạn... điều này đã và đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ có thể phát sinh cháy và cháy lớn, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.
Năm 2019, Công an tỉnh đã tiến hành kiểm tra 298 cơ sở sản xuất và kho hàng hóa có nguy cơ cháy, nổ cao trong khu dân cư. Qua kiểm tra cho thấy các cơ sở đã lập hồ sơ theo dõi, quản lý hoạt động PCCC, xây dựng và phê duyệt phương án chữa cháy theo đúng quy định.
Nhiều cơ sở thực hiện mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc theo đúng quy định. Phần lớn chủ cơ sở sản xuất cũng rất chú trọng thực hiện các quy định về an toàn PCCC, an toàn thoát nạn, đã trang bị, lắp đặt hệ thống biến chỉ dẫn, sơ đồ thoát hiểm và đèn chiếu sáng sự cố. Các giải pháp ngăn cháy, chống cháy lan, việc bố trí, bảo quản vật tư, hàng hóa và các chất có nguy hiểm cháy nổ đã được thực hiện theo quy định để giảm thiểu nguy cơ cháy và khả năng phát sinh cháy lớn.
Hàng năm, đã có nhiều cơ sở phối hợp với lực lượng cảnh sát PCCC tổ chức huấn luyện nghiệp vụ an toàn PCCC cho đội ngũ PCCC cơ sở và thực tập phương án chữa cháy theo quy định. Hiện có 53 cơ sở đã lắp đặt hệ thống báo cháy tự động, 67 cơ sở có hệ thống cấp nước chữa cháy; 87 cơ sở đã trang bị thiết bị chiếu sáng thoát nạn, 298 cơ sở đã lắp đặt hệ thống chống sét.
Các hệ thống thiết bị, phương tiện chữa cháy đã được trang bị cơ bản đáp ứng được yêu cầu về PCCC. Điều kiện về giao thông phục vụ chữa cháy tại các cơ sở cơ bản đảm bảo, đáp ứng cho xe chữa cháy tiếp cận tới các hạng mục công trình bên trong cơ sở.
Mặc dù các cơ quan chuyên môn cũng như chính quyền địa phương đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về việc thực hiện PCCC ở khu dân cư song tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh trong khu dân cư vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ.
Nguyên nhân do một số chủ doanh nghiệp chưa thường xuyên quan tâm, kiểm tra, chỉ đạo đơn vị thực hiện các quy định về PCCC. Nhiều giải pháp an toàn PCCC dù đã được cơ quan chức năng yêu cầu, kiến nghị để khắc phục nguy cơ gây cháy nhưng chậm được triển khai thực hiện hoặc không quan tâm thực hiện như: Công ty TNHH May Sinh Lộc, Điện máy Xanh Ninh Bình, Công ty TNHH may HK tại huyện Yên Mô.
Việc xây dựng và thực tập phương án chữa cháy và cứu nạn cứu hộ của một số cơ sở còn nhiều hạn chế, có 3 cơ sở chưa phê duyệt phương án chữa cháy theo đúng quy định; các cơ sở còn lại phương án chữa cháy dù đã được lập nhưng việc tổ chức thực tập chưa đảm bảo quy định; hàng hóa ở một số cơ sở còn lấn chiếm đường thoát nạn.
Việc trang bị hệ thống đèn chiếu sáng sự cố, biển chỉ dẫn thoát nạn, sơ đồ thoát hiểm tại một số cơ sở chưa đáp ứng đủ độ sáng.
Việc kiểm tra, bảo dưỡng các dụng cụ, phương tiện PCCC của một số cơ sở chưa được tiến hành thường xuyên, định kỳ nên chất lượng của các thiết bị này chưa đáp ứng yêu cầu khi có sự cố cháy, nổ, tai nạn xảy ra. Hệ thống chống sét có cơ sở nhiều năm chưa được đo kiểm tra điện trở nối đất để đảm bảo an toàn.
Trong thời gian tới, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát, kiên quyết xử lý các vi phạm về PCCC theo đúng quy định.
Các địa phương tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, huấn luyện nghiệp vụ PCCC cho lực lượng dân phòng, đầu tư trang thiết bị, dụng cụ chữa cháy để đáp ứng yêu cầu công tác PCCC tại địa phương theo phương châm 4 tại chỗ: lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, chỉ huy tại chỗ và hậu cần tại chỗ.
Ngoài ra, chính quyền các huyện, thành phố cần có kế hoạch bảo đảm các nguồn nước đáp ứng yêu cầu cấp nước chữa cháy. Phối hợp với Công ty cổ phần Nước sạch Ninh Bình thiết kế lắp đặt hệ thống nước chữa cháy tại các khu đô thị, nhất là các khu đô thị mới hình thành, trọng tâm là địa bàn thành phố Tam Điệp.
Chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn rà soát tháo dỡ các trụ, rào chắn trên các trục giao thông chính để đảm bảo giao thông phục vụ cho xe chữa cháy hoạt động khi có cháy nổ.
Nguyễn Thơm